Stefan Rachoń

Stefan Rachoń
Data i miejsce urodzenia

4 stycznia 1906
Ostrów

Data i miejsce śmierci

3 sierpnia 2001
Olsztyn

Instrumenty

skrzypce

Gatunki

muzyka rozrywkowa

Zawód

dyrygent, skrzypek

Odznaczenia
Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski Order Sztandaru Pracy II klasy Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Złoty Krzyż Zasługi Order „Znak Honoru”
Grób dyrygenta Stefana Rachonia na cmentarzu Powązkowskim

Stefan Rachoń (ur. 4 stycznia 1906 w Ostrowie, zm. 3 sierpnia 2001 w Olsztynie) – polski dyrygent i skrzypek.

Życiorys

Urodził się w rodzinie Andrzeja (1858–1925), wiejskiego skrzypka, i Marianny z Feledynów. Miał dwóch braci: Karola i Antoniego oraz sześć sióstr: Józefę, Stanisławę, Bronisławę, Eleonorę, Zofię i (?). Edukację muzyczną rozpoczął w Państwowej Średniej Szkole Muzycznej im. Stanisława Moniuszki w Lublinie. Klasę skrzypiec u Wacława Grudzińskiego ukończył z odznaczeniem. Podjął pracę w sześcioosobowej orkiestrze grającej na projekcjach filmów niemych w lubelskim kinie „Corso”. Później pracował na stanowisku pierwszego skrzypka Orkiestry Towarzystwa Filharmonicznego w Lublinie[1]. W 1933 roku ukończył Konserwatorium Warszawskie. Grę na skrzypcach studiował w klasie Józefa Jarzębskiego i Ireny Dubiskiej, a dyrygenturę pod kierunkiem Grzegorza Fitelberga. Podczas studiów grał jako taper w kinach międzywojennej Warszawy. Oficjalnie debiutował w 1930 roku na antenie Polskiego Radia w audycji Kącik młodych talentów. W tym samym roku otrzymał propozycję utworzenia radiowej orkiestry rozrywkowej.

Po wybuchu II wojny światowej walczył w 36. Pułku Piechoty Legii Akademickiej. W okresie okupacji niemieckiej przebywał w Warszawie, gdzie grał w lokalach gastronomicznych i kawiarniach. Należał do Tajnej Orkiestry Polskiego Radia. Brał czynny udział w powstaniu warszawskim. Po powstaniu, w 1944 roku przedostał się do Krakowa i współpracował z Orkiestrą Generalnej Guberni. Stamtąd przyjechał do wyzwolonego Lublina i założył pięcioosobowy zespół, z którym grał w „Pszczółce” (radiostacji Polskiego Radia w Lublinie)[1].

Po powrocie do Warszawy w 1945 roku utworzył pierwszą powojenną orkiestrę Polskiego Radia przemianowaną później na Orkiestrę Polskiego Radia i Telewizji. Dyrygował nią do 1980 roku. Radiowe studio M-1, w którym pracowała orkiestra, było przez długie lata miejscem radiowych debiutów polskich piosenkarzy. Stefan Rachoń dokonał z orkiestrą radiową około dziesięciu tysięcy nagrań muzyki symfonicznej, operowej, operetkowej i rozrywkowej. Wspólnie z Orkiestrą brał udział w festiwalach piosenki w Opolu, Sopocie i Zielonej Górze, towarzyszył piosenkarzom na koncertach estradowych oraz podczas nagrań fonograficznych w Polsce, a także za granicą (m.in. w Anglii, Czechosłowacji, Niemieckiej Republice Demokratycznej, Związku Radzieckim i na Węgrzech)[2]. Zasiadał w jury Festiwalu Piosenki Radzieckiej w Zielonej Górze[3].

Był przyjacielem i pomocnikiem-doradcą Ireny Santor.

Za swoją działalność dyrygencką Stefan Rachoń był wielokrotnie nagradzany i odznaczany. W latach 90. XX wieku wraz z innymi sławnymi polskimi dyrygentami od Telewizji Polskiej otrzymał „Złotą Batutę”.

Dwukrotnie żonaty. Pierwszą żoną była Hanna Czaplicka. Po jej śmierci pojął za żonę śpiewaczkę operową Barbarę Nieman.

Zmarł w 2001 w wieku 95 lat w olsztyńskim Szpitalu Wojewódzkim[4], pochowany na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 2-1-9)[5].

Nagrania (wybór)

Ordery i odznaczenia

Źródło:[10].

Nagrody

Źródło:[10].

Przypisy

  1. 1 2 Anna Wnuk, Ze smyczkiem i batutą w herbie. Życiowa droga Stefana Rachonia [online], gokurzedow.pl [dostęp 2025-05-23].
  2. ↑ Stefan Rachoń – Życie i twórczość | Artysta | Culture.pl [online], culture.pl [dostęp 2020-07-09] (pol.).
  3. ↑ XII Festiwal Piosenki Radzieckiej, Zielona Góra, 9-12 czerwca 1976, b.n.s.
  4. ↑ Zmarł Stefan Rachoń. [dostęp 2010-09-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-01-17)].
  5. ↑ Cmentarz Stare Powązki: STEFAN RACHOŃ, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2019-12-19].
  6. ↑ M.P. z 2001 r. nr 4, poz. 78.
  7. ↑ M.P. z 1954 r. nr 98, poz. 1160.
  8. ↑ M.P. z 1950 r. nr 104, poz. 1298.
  9. ↑ XX Festiwal Piosenki Radzieckie "Barwy Przyjaźni" - rozpoczęli namłodsi, "Rzeczpospolita", nr 134, 6 czerwca 1984, s. 6.
  10. 1 2 Stefan Rachoń, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby) [dostęp 2025-05-23].
  11. ↑ Laureaci Nagród ZAiKS-u [online], www.zaiks.org.pl [dostęp 2025-05-23].

Linki zewnętrzne

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.