Rysostrzępiak porysowany

Rysotrzępiak porysowany
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

podstawczaki

Klasa

pieczarniaki

Rząd

pieczarkowce

Rodzina

strzępiakowate

Rodzaj

rysostrzępiak

Gatunek

rysostrzępiak porysowany

Nazwa systematyczna
Pseudosperma rimosum (Bull.) Matheny & Esteve-Rav.
Mycologia: 10.1080/00275514.2019.1668906, 31 (2019)

Rysostrzępiak porysowany, strzępiak porysowany (Pseudosperma rimosum (Bull.) Matheny & Esteve-Rav.) – gatunek grzybów z rodziny strzępiakowatych (Inocybaceae)[1].

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Pseudosperma, Inocybaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].

Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1789 r. Jean Baptiste Bulliard nadając mu nazwę Agaricus rimosus. W 1871 r. Paul Kummer, przeniósł go do rodzaju Inocybe[1]. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadali mu Matheny i Esteve-Rav. w 2019 r.[1]

Synonimów naukowych ma ponad 50[2]:

Władysław Wojewoda w 2003 r. zaproponował nazwę polską strzępiak porysowany. Wówczas gatunek ten opisywany był w Polsce pod naukową nazwą Inocybe fastigiata (Schaeff.) Quel.). W polskim piśmiennictwie mykologicznym gatunek ten opisywany był też jako strzępiak strzępkowaty, strzępiak popękany i bedłka popękana[3]. Po przeniesieniu do rodzaju Pseudosperma wszystkie nazwy polskie są niespójne z nazwą naukową. W 2021 r. Komisja ds. Polskiego Nazewnictwa Grzybów zarekomendowała nazwę rysostrzępiak porysowany[4].

Morfologia

Kapelusz

Średnica 2–8 cm, u młodych okazów stożkowato-wypukły, u starszych zazwyczaj stożkowaty z wyraźnym ostrym garbem, czasami płasko rozpostarty z garbem. Brzeg prosty, promieniście popękany, czasami znajdują się na nim resztki osłony w postaci białych włókienek. Powierzchnia jedwabista, pokryta promieniście włókienkami. Ma kolor od oliwkowo-cytrynowego do brązowego. Szczyt zwykle jest ciemniejszy[5].

Blaszki

Przy trzonie zatokowato-wycięte, cienkie z jasnym ostrzem. Mają barwę od cytrynowooliwkowej do brudnooliwkowej[5].

Trzon

Wysokość 4–12 cm, grubość 0,5–1,5 cm, kształt cylindryczny, z niewielką bulwką u podstawy. Powierzchnia biała, czasami z oliwkowym odcieniem. W szczytowej części jest wyraźnie oszroniony, w dolnej włókienkowaty. U starszych owocników powierzchnia staje się łuskowata. Czasami trzon jest gładki, jedynie u samego szczytu delikatnie oszroniony[5].

Miąższ

Biały z atłasowym połyskiem. Ma zapach spermy, brak wyraźnego smaku[5].

Wysyp zarodników

Ochrowobrązowy[6]. Zarodniki eliptyczno-fasolkowate, czasami z niewielkim dzióbkiem, zdarzają się też zarodniki nieregularne. Mają rozmiar 8,5–10 – 16 × 5,5–7 μm[5].

Występowanie i siedlisko

Występuje w Europie, Ameryce Północnej, Azji, Australii i Nowej Zelandii[7]. W Polsce jest pospolity[3]. Pospolity jest również w całej Europie Środkowej – prawdopodobnie jest to tutaj najczęstszy gatunek strzępiaka[8].

Rośnie w lasach liściastych i iglastych, wzdłuż dróg leśnych, w parkach, ogrodach. Preferuje podłoże gliniaste i gleby zasadowe. Pojawia się od wczesnego lata do późnej jesieni[8].

Znaczenie

Grzyb mikoryzowy[3]. Grzyb trujący dla człowieka. Zawiera muskarynę, spożywanie grozi śmiercią. Już w kwadrans po spożyciu następuje wzmożone pocenie się, zwężenie źrenic, zaburzenia żołądkowo-jelitowe, zaburzenia krążenia, utrata przytomności[8].

Przypisy

  1. 1 2 3 4 Index Fungorum [online] [dostęp 2020-03-22].
  2. ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2015-12-20].
  3. 1 2 3 Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1.
  4. ↑ Rekomendacja nr 2/2021 Komisji ds. Polskiego Nazewnictwa Grzybów Polskiego Towarzystwa Mykologicznego [online] [dostęp 2021-07-19].
  5. 1 2 3 4 5 Andrzej Nespiak, Grzyby. Tom XIX. Strzępiak (Inocybe), Warszawa – Kraków: PWN, 1990, ISBN 83-01-08749-8.
  6. ↑ Barbara Gumińska, Władysław Wojewoda, Grzyby i ich oznaczanie, Warszawa: PWRiL, 1985, ISBN 83-09-00714-0.
  7. ↑ Discover Life Maps. [dostęp 2015-12-16].
  8. 1 2 3 Andreas Gminder, Atlas grzybów. Jak bezbłędnie oznaczać 340 gatunków grzybów Europy Środkowej, 2008, ISBN 978-83-258-0588-3.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.