Strzyż kaktusowy
| Campylorhynchus brunneicapillus[1] | |||
| (Lafresnaye, 1835) | |||
 | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
strzyż kaktusowy | ||
| Synonimy | |||
| |||
| Podgatunki | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3] | |||
 | |||
| Zasięg występowania | |||
 | |||
Strzyż kaktusowy[4], brunatniczek kroplisty[5] (Campylorhynchus brunneicapillus) – gatunek ptaka z rodziny strzyżyków (Troglodytidae), zamieszkujący południowe USA i Meksyk. Nie jest zagrożony.
Podgatunki i zasięg występowania
Wyróżniono kilka podgatunków C. brunneicapillus[2][6]:
- C. brunneicapillus sandiegensis – południowo-zachodnia Kalifornia (południowo-zachodnie USA) i północno-zachodnia Kalifornia Dolna (północno-zachodni Meksyk).
- C. brunneicapillus bryanti – północna Kalifornia Dolna (północno-zachodni Meksyk).
- C. brunneicapillus affinis – strzyż kalifornijski[4] – południowa Kalifornia Dolna (północno-zachodni Meksyk).
- C. brunneicapillus seri – wyspa Tiburón (Zatoka Kalifornijska).
- C. brunneicapillus couesi – w głębi lądu w południowo-zachodnich i południowo-środkowych USA, północny Meksyk.
- C. brunneicapillus brunneicapillus – strzyż kaktusowy[4] – Sonora do Sinaloy (północno-zachodni Meksyk).
- C. brunneicapillus guttatus – środkowy Meksyk.
W 2023 roku na podstawie różnic w ubarwieniu, morfologii i wokalizacji oraz z uwzględnieniem wyników wcześniejszych badań genetycznych zasugerowano wydzielenie populacji z Półwyspu Kalifornijskiego do osobnego gatunku – Campylorhynchus affinis (strzyż kalifornijski)[4][7].
Morfologia
Długość ciała 18–22 cm. Czapeczka rdzawobrązowa; brew biała. Pióra brązowe, ciemniejsze z wierzchu, z czarno-białymi prążkami i plamkami. Obie płci są podobne. Największy strzyżyk w Ameryce Północnej. Z sylwetki podobny bardziej do przedrzeźniaczy z rodzaju Toxostoma.
Ekologia i zachowanie
Osiadły na pustyniach, szczególnie porośniętych dużymi kaktusami Opuntia cholla i Inga circinalis. Pospolity także w osiedlach pustynnych.
Żeruje na ziemi; lata powoli, gwałtownie uderzając skrzydłami. Śpiewa z wierzchołków kaktusów. Rzadko zadziera ogon.
Gniazdo zwykle na wysokości 0,9–3,0 m na kaktusie, akacji lub innym rodzaju ciernistej roślinności pustynnej. Miejsce na gniazdo wybiera samica, ale budują je oba ptaki z pary; budulec stanowią trawy i włókna roślinne. Gniazdo jest dość duże (około 18×30 cm), ale ma bardzo wąskie wejście, co uniemożliwia dostęp większości drapieżników. W środku jest wyścielone piórami. W zniesieniu 2–7 jaj. Ich inkubacja trwa 16–17 dni. Młode są w pełni opierzone po 17–23 dniach od wyklucia[8].
Status
IUCN uznaje strzyża kaktusowego za gatunek najmniejszej troski (LC – Least Concern) nieprzerwanie od 1988 roku[3]. Organizacja Partners in Flight szacuje liczebność populacji lęgowej na około 7 milionów osobników[8]. Trend liczebności populacji uznawany jest za spadkowy[3][8].
Przypisy
- ↑ Campylorhynchus brunneicapillus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- 1 2 Cactus Wren (Campylorhynchus brunneicapillus). IBC: The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-05)]. (ang.).
- 1 2 3 Campylorhynchus brunneicapillus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- 1 2 3 4 Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Troglodytidae Swainson, 1831 - strzyżyki - Wrens (wersja: 2024-09-19). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2024-11-29].
- ↑ Collin Harrison, Alan Greensmith, Piotr Matyjasiak (tłum.): Ptaki Świata. Warszawa: Dorling Kindersley, 2002, s. 416. ISBN 83-7184-897-8. (pol.).
- ↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Dapple-throats, sugarbirds, fairy-bluebirds, kinglets, Elachura, hyliotas, wrens, gnatcatchers. IOC World Bird List (v11.1). [dostęp 2021-02-19]. (ang.).
- ↑ Violeta Monserrath Andrade-González i inni, Ecological factors drive the divergence of morphological, colour and behavioural traits in cactus wrens (Aves, Troglodytidae), „Proc. Roy. Soc. B”, 290, 20230215, 2023, DOI: 10.1098/rspb.2023.0215 (ang.).
- 1 2 3 Cactus Wren Life History. [w:] All About Birds [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. [dostęp 2021-02-19]. (ang.).
Bibliografia
- Wiesław Dudziński, Marek Keller, Andrew Gosler: Atlas ptaków świata. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Multico, 2000. ISBN 83-7073-059-0.
Linki zewnętrzne
- Zdjęcia i nagrania audiowizualne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).