Swarzewo

Swarzewo
wieś
Ilustracja
Droga w Swarzewie
Państwo

 Polska

Województwo

 pomorskie

Powiat

pucki

Gmina

Puck

Liczba ludności (2011)

1044[1]

Strefa numeracyjna

58

Kod pocztowy

84-100[2]

Tablice rejestracyjne

GPU

SIMC

0170848

Położenie na mapie gminy wiejskiej Puck
Mapa konturowa gminy wiejskiej Puck, u góry po prawej znajduje się punkt z opisem „Swarzewo”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko górnej krawiędzi znajduje się punkt z opisem „Swarzewo”
Położenie na mapie województwa pomorskiego
Mapa konturowa województwa pomorskiego, u góry znajduje się punkt z opisem „Swarzewo”
Położenie na mapie powiatu puckiego
Mapa konturowa powiatu puckiego, u góry znajduje się punkt z opisem „Swarzewo”
Ziemia54°45′40″N 18°24′01″E/54,761111 18,400278[3]

Swarzewo (kaszb. Swôrzewò, niem. Schwarzau) – wieś w Polsce położona w województwie pomorskim, w powiecie puckim, w gminie wiejskiej Puck, na Kaszubach. Miejscowość z przystanią morską dla rybaków (pas plaży). W latach 1466–1772 Swarzewo było królewszczyzną królów polskich. Wieś królewska w starostwie puckim w powiecie puckim województwa pomorskiego w II połowie XVI wieku[4]. W okolicy wsi występują nieeksploatowane jeszcze złoża soli kamiennej i soli potasowo-magnezowej[5][6]. W Swarzewie znajduje się oczyszczalnia ścieków[7].

Miejscowość jest siedzibą parafii rzymskokatolickiej, należącej do dekanatu Puck w archidiecezji gdańskiej[8].

Położenie

Swarzewo jest położone na Pobrzeżu Kaszubskim, na zboczu Kępy Swarzewskiej. Znajduje się przy drodze wojewódzkiej nr 216, na Kaszubach.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa gdańskiego.

Swarzewo – widok z Pucka
Swarzewo – widok z Pucka

Historia

Kościół

Ślady osadnictwa na terenie Swarzewa pochodzą z epoki brązu, w 1877 r. w Swarzewie odkryto cmentarzysko około 100 grobów skrzynkowych z tamtego okresu. Wieś Swarzewo została lokowana we wczesnym średniowieczu. Od 1308 r. wieś znajdowała się na terenach należących do Krzyżaków, w komturstwie gdańskim[6].

W 1340 r. Swarzewo ponownie zostało lokowane na prawie chełmińskim przez komtura Winrycha von Kniprode, wtedy też po raz pierwszy pojawiła się nazwa wsi. Około 1400 r. w Swarzewie został zbudowany kościół filialny Łebcza.

Od 1466 r., po przyłączeniu do Korony Królestwa Polskiego, Swarzewo było administrowane przez starostów puckich. W XVI i XVII wieku było wsią folwarczną z karczmą. Od 1772 r., po I rozbiorze Polski i przyłączeniu do Królestwa Prus, Swarzewo należało do skarbu pruskiego.

W 1880 r. zbudowano kościół swarzewski, który stoi do dziś. Przed 1920 r. podczas zaborów wieś nosiła nazwę niemiecką Schwarzau[9].

Na koniec roku 1892 Swarzewo miało 520 mieszkańców, w tym (wg języka ojczystego), 501 Kaszubów katolików, 1 Polaka, księdza katolickiego i 18 Niemców (7 katolików, 11 ewangelików).[10]

W 1913 r. było w Swarzewie 4 większych posiadaczy ziemskich: J. Kuzel, A. Patok, F. Plinski, J. Proena; 3 karczmarzy Johannes Kandau, Theophil Meyer i Joseph Konkol, którzy równocześnie prowadzili sprzedaż towarów kolonialno-spożywczych. Joseph Konkol prowadził też handel drewnem. Młynarzem był Theodor Hintz, kowalem Johann Bobbla, szewcem Johann Rohn, stolarzem August Ustarbowski, a zegarmistrzem Jul. Mudlaff. Joseph Konkel oprócz karczmy i handlu drewnem prowadził też cegielnię. Właścicielem drugiej był również karczmarz, Theophil Meyer. Dwóch swarzewskich rybaków zajmujących się handlem rybami to: J. Budzisz i A. Kohnke.[11]

Od końca I wojny światowej wieś należy ponownie do Polski, z przerwą podczas okupacji niemieckiej w latach 1939-1945.

Zabytki, atrakcje i elementy zagospodarowania

Elektrownia Wiatrowa Swarzewo

Sanktuarium

Wnętrze kościoła w Swarzewie

Znajduje się tu znane sanktuarium Matki Bożej Królowej Polskiego Morza. W kościele z XIX wieku, trzecim z kolei w tym miejscu, czczona jest pochodząca z XV wieku cudowna figura Matki Boskiej Królowej Polskiego Morza, zwana Opiekunką Rybaków. Według legendy przypłynęła ona morzem z rozbitego statku, z którego uratowali się żeglarze. W kościele znajduje się również obraz - mapa z 1684 r., przedstawiający Zatokę Pucką oraz kościoły w Helu, Pucku i Swarzewie.

Niedaleko kościoła znajduje się kapliczka zbudowana przez rybaków w 1775 r. na planie koła. Według legendy stoi ona w miejscu, gdzie jest studzienka, przy której objawiła się cudowna figurka. W środku kaplicy znajduje się studzienka, a także tablica z opisem historii figurki.

Odpusty odbywające się w Swarzewie w pierwszą niedzielę po 16 lipca i 8 września[14] uważane są za jedne z najważniejszych na Kaszubach, zaś sama miejscowość została nazwana "Kaszubską Częstochową"[6]. W czasie pielgrzymek na te odpusty odbywają się słynne pokłony feretronów.

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Wieś Swarzewo w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2018-08-17], liczba ludności na podstawie danych GUS.
  2. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1241 [zarchiwizowane 2022-10-26].
  3. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 133901
  4. ↑ Mapy województwa pomorskiego w drugiej połowie XVI w. : rozmieszczenie własności ziemskiej, sieć parafialna / Marian Biskup, Andrzej Tomczak. Toruń 1955, s. 101.
  5. ↑ WYNIESIENIE ŁEBY [online], surowce-chemiczne.pgi.gov.pl [dostęp 2020-06-28].
  6. 1 2 3 Media Designers, Swarzewo – "Kaszubska Częstochowa" - Magazyn Wileński [online], www.magwil.lt [dostęp 2020-06-28] (pol.).
  7. ↑ MiroArt, Spółka Wodno-Ściekowa Swarzewo [online], www.sws-swarzewo.pl [dostęp 2020-06-28] (pol.).
  8. ↑ Parafie - Archidiecezja Gdańska [online], www.diecezja.gda.pl [dostęp 2020-07-01].
  9. ↑ wg dr F. Lorentza "Polskie i kaszubskie nazwy miejscowości na Pomorzu Kaszubskiem" (ISBN 83-60437-22-X) (ISBN 978-83-60437-22-3)
  10. ↑ Stefan Ramułt, Statystyka ludności kaszubskiej, Akademia Umiejȩtności, 1899, s.49 [dostęp 2025-04-24].
  11. ↑ Adressbuch aller Länder der Erde, der Kaufleute, Fabrikanten, Gewerbetreibenden, Gutsbesitzer etc, Leuchs, 1894, s.135 [dostęp 2025-04-25] (niem.).
  12. ↑ Piotr Skurzyński, Pomorze, Warszawa: Wyd. Muza S.A., 2007, s. 356, ISBN 978-83-7495-133-3.
  13. ↑ Trasy Rowerowe – Półwysep Helski i okolice [online] [dostęp 2020-11-18] (pol.).
  14. ↑ Artykuł: Uroczystości odpustowe - Sanktuarium Maryjne Królowej Polskiego Morza w Swarzewie [online], www.parafiaswarzewo.pl [dostęp 2020-06-28].

Bibliografia

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.