Szczudłak białobrewy
| Himantopus himantopus mexicanus[1] | |||
| (Statius Muller, 1776) | |||
 | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek | |||
| Podgatunek |
szczudłak białobrewy | ||
| Synonimy | |||
| |||
| Zasięg występowania | |||
 Zasięg występowania w ujęciu systematycznym obejmującym podgatunki mexicanus i melanurus w sezonie lęgowym występuje przez cały rok przeloty tylko zimuje | |||
Szczudłak białobrewy[2] (Himantopus himantopus mexicanus) – podgatunek szczudłaka zwyczajnego, średniej wielkości ptaka z rodziny szczudłonogów (Recurvirostridae). W wielu źródłach jest opisywany jako osobny gatunek. Zamieszkuje Amerykę Północną i Południową. Nie jest zagrożony wyginięciem.
Taksonomia
Pierwszy opis taksonu zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego sporządził Philipp Ludwig Statius Müller w 1776 roku. Autor nadał mu nazwę Charadrius Mexicanus, a jako miejsce typowe wskazał Meksyk[3]. Obecnie takson ten umieszczany jest w rodzaju Himantopus[2][3][4].
Wiele źródeł uznaje szczudłaka białobrewego za podgatunek szczudłaka zwyczajnego (Himantopus himantopus), nadając mu nazwę H. himantopus mexicanus; tak klasyfikowany jest m.in. na Kompletnej liście ptaków świata[2] czy na liście opracowywanej przy współpracy BirdLife International z autorami Handbook of the Birds of the World[5]. Status odrębnego gatunku ma m.in. w „Encyklopedii ptaków świata” Davida Aldertona, według American Ornithologists’ Union (AOU)[6] czy IOC[4]. W przypadku gdy szczudłak białobrewy traktowany jest jako odrębny gatunek, za jego podgatunek uznawana jest populacja szczudłaka zwyczajnego z Hawajów (H. h. knudseni – szczudłak hawajski)[4][6][7], a w ujęciu systematycznym zastosowanym na Clements Checklist of the Birds of the World – także H. h. melanurus (szczudłak obrożny) ze środkowej i południowej części Ameryki Południowej[8].
Występowanie
Występuje na rozległych obszarach Ameryki Północnej i Południowej – od zachodnich i południowych USA przez Amerykę Środkową (w tym Karaiby) po Ekwador, Peru i północno-wschodnią Brazylię); ponadto na wyspach Galapagos i Hawajach[6][7][9]. Północne populacje są wędrowne[2]. W ujęciu systematycznym obejmującym podgatunek melanurus zasięg rozciąga się dalej na południe po Chile i Argentynę[2][4].
Morfologia
Długość ciała do 41 cm[6][7]. Posiada długie, różowe lub czerwone nogi i szydłowaty czarny dziób[6][7][9]. Samiec ma błyszczący wierzch ciała z białymi plamami u podstawy dzioba nad okiem[6][7]. Samice mają brunatną górną część ciała[6][7]. Młode ptaki mają skrzydła brązowe[6].
Ekologia i zachowanie
Występuje blisko bagien, łąk, wybrzeży i na innych terenach blisko zbiorników wodnych[6][7][9].
Gatunek głównie drapieżny, odżywia się bezkręgowcami wodnymi, skorupiakami, nasionami, małymi rybkami i okazjonalnie motylami[6][9].
Gniazdo to zagłębienie w ziemi wyścielone trawą, do którego samica składa od 3 do 4 żółtozielonych jaj i je wysiaduje[6][9].
Status
Od 2014 roku szczudłak białobrewy traktowany jest przez Międzynarodową Unię Ochrony Przyrody (IUCN) jako podgatunek szczudłaka zwyczajnego, który klasyfikowany jest jako gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern)[9][10]. Przed połączeniem tych taksonów IUCN klasyfikowała szczudłaka białobrewego (z melanurus jako podgatunkiem) jako gatunek najmniejszej troski, a trend jego liczebności uznawała za stabilny[11].
Przypisy
- ↑ Himantopus himantopus mexicanus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- 1 2 3 4 5 Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Recurvirostridae Billberg, 1828 – szczudłonogi - Stilts and Avocets (wersja: 2022-09-25). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2025-01-30].
- 1 2 D. Lepage: Black-necked Stilt Himantopus mexicanus. [w:] Avibase [on-line]. [dostęp 2021-11-24]. (ang.).
- 1 2 3 4 F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v14.2). [dostęp 2025-01-30]. (ang.).
- ↑ HBW and BirdLife International, Handbook of the Birds of the World and BirdLife International digital checklist of the birds of the world. Version 9 [online], październik 2024 [dostęp 2025-01-30].
- 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 Siewkowe, [w:] David Alderton, Encyklopedia ptaków świata, Peter Barrett, Dragon, s. 93, ISBN 978-83-8172-650-4.
- 1 2 3 4 5 6 7 szczudłak białobrewy. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. [dostęp 2021-09-08]. (ang.).
- ↑ Clements i inni, The eBird/Clements Checklist of the Birds of the World: v2021 [online], 2021 [dostęp 2021-11-22].
- 1 2 3 4 5 6 Black-Necked Stilt Facts and Information. SeaWorld Parks & Entertainment. [dostęp 2021-09-08]. (ang.).
- ↑ BirdLife International, Himantopus himantopus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2021-09-08] (ang.).
- ↑ Species factsheet: Himantopus mexicanus. BirdLife International, 2012. [dostęp 2012-10-11]. (ang.).
Linki zewnętrzne
- Zdjęcia, nagrania głosów i krótkie filmy – szczudłak białobrewy H. (h.) mexicanus. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).
- Zdjęcia, nagrania głosów i krótkie filmy – szczudłak hawajski H. (h.) knudseni. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).
- Zdjęcia, nagrania głosów i krótkie filmy – szczudłak obrożny H. (h.) melanurus. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).