Szkoła Snycerska w Cieplicach
![]() Szkoła Snycerska w Cieplicach | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Typ budynku | |
| Architekt |
Theodor Hülsner |
| Ukończenie budowy |
1902 |
Położenie na mapie Jeleniej Góry ![]() | |
Położenie na mapie Polski ![]() | |
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego ![]() | |
| 50,86306°N 15,67444°E/50,863056 15,674444 | |
Szkoła Snycerska w Cieplicach (niem. Holzschnitzschule Warmbrunn) – szkoła rzemiosła artystycznego kształcąca uczniów w zakresie rzeźby w drewnie. Funkcjonowała w latach 1902–1945 w Cieplicach Zdroju[1][2].
Przyczyny powstania szkoły
Proces upowszechnienia się masowej produkcji przemysłowej w drugiej połowie XIX w. dotyczył także wyrobów dotychczas wytwarzanych przez rzemieślników, w tym snycerzy. Produkcja przemysłowa wypierała z rynku rękodzieło, gdyż dzięki seryjności i masowej produkcji maszynowej jej wytwory były znacznie tańsze od rękodzielniczych, ponadto firmy przemysłowe często używały przy wytwarzaniu rzeźb, materiałów (np. masy gipsowe, papier mâché, blacha) tańszych i łatwiejszych przy seryjnej produkcji niż tradycyjne w rzeźbiarstwie drewno lub kamień. Spowodowało to upadek m.in. snycerstwa, a sztampowość masowej produkcji, mała oryginalność i niskie wartości artystyczne jej wzorców budziły sprzeciw krytyków sztuki i artystów. Środowiska te podjęły próbę przeciwdziałania temu zjawisku, rozwiązanie widząc w podwyższeniu kwalifikacji snycerzy i zwiększeniu ich umiejętności artystycznych oraz kreatywności poprzez naukę w szkołach prowadzonych przez profesjonalnych artystów. Szkoły te miały także promować rękodzieło snycerskie przez wystawy i współpracę z instytucjami kościelnymi, samorządowymi i państwowymi[3]. Jedną z takich szkół otwarto 7 listopada 1902 r. w Cieplicach, w nowo wzniesionym gmachu, projektu Theodora Hülsnera[4].
Program i kadra szkoły
Szkoła realizowała program nauczania obliczony na cztery lata. W ramach nauki uczono rysunku, snycerstwa, stolarstwa, a także projektowania i modelowania[5]. Wśród kadry nauczycielskiej było kilka znanych osób, oprócz dyrektorów np. Günthera Grundmanna. Celem indywidualizacji twórczości względem innych szkół i warsztatów snycerskich z Niemiec starano się wykorzystywać motywy śląskie w tworzonej tu sztuce[6].
Dyrektorzy szkoły[7]:
- 1902 - 1906 - Christian Hermann Walde
- 1907 - 1912 - Kieser
- 1912 - 1922 - Fritz Hüllweck
- 1920/22[5][8] - 15.03.1940 - Cirillo Dell'Antonio, włoski rzeźbiarz[5].
- 1940-1944 – Kurt Aschauer
- 1944-1945 – Ernst Rülke
Realizacje dzieł snycerskich przez kadrę i uczniów szkoły
- ambona kościoła pw. Marii Panny w Legnicy (1905-1906) i ołtarz kościoła pw. św. Jacka w Legnicy (1910)[4]
- ołtarz i ambona kościoła pw. św. Łazarza w Poznaniu (1907) oraz rzeźby dwunastu apostołów dla Złotej Sali poznańskiego ratusza (1912)[4]
- ołtarz kościoła w Polanicy Zdroju (1913)[4]
- 13 płaskorzeźb dla Sali Rajców jeleniogórskiego ratusza (1935)[9]
- dla kościoła pw. św. Jana Chrzciciela w Cieplicach (zachowana tam do dziś), wykonana w 1922 r.
- szopka z klasztoru boromeuszek w Trzebnicy (dziś w ich klasztorze w Małuszynie) z lat 20. XX w.
- szopka dla wrocławskiego seminarium duchownego z lat 20. XX w. (prawdopodobnie jest to szopka obecnie eksponowana w katedrze wrocławskiej)
- zespół figur z szopki z lat 20. lub 30., obecnie w zbiorach Muzeum Narodowego we Wrocławiu
Ponadto m.in.: różne rzeźby dla jeleniogórskiego muzeum Towarzystwa Karkonoskiego (1913-1914), ozdobne drogowskazy: dla parku Füllnera w Cieplicach (1909), dla Karpacza i Szklarskiej Poręby (1921, 1922), a w czasie I wojny światowej żołnierskie nagrobki i krzyże[7].
Uczniowie szkoły
Powojenne losy szkoły
Na bazie budynku i wyposażenia Szkoły Snycerskiej utworzono polską Państwową Szkołę Przemysłu Drzewnego, w której zajęcia zainaugurowano 27 września 1946. Placówka kilka razy zmieniała później nazwę i profil, współcześnie działa jako Zespół Szkół Rzemiosł Artystycznych im. Stanisława Wyspiańskiego[11][12].
Przypisy
- ↑ Ilkosz, 2014, s. 155, 156
- ↑ Czaplicka, Woźniak 2012, s. 277-283
- ↑ Ilkosz, 2014, s. 153-155, 163
- 1 2 3 4 Czaplicka, Woźniak 2012, s. 280
- 1 2 3 Ilkosz, 2014, s. 156
- ↑ Ilkosz, 2014, s. 155, 156, 163
- 1 2 Czaplicka, Woźniak 2012, s. 280, 281
- ↑ 1922 wg Czaplicka, Woźniak 2012, s. 280, 281
- ↑ Czaplicka, Woźniak 2012, s. 281
- ↑ Ilkosz, 2014, s. 156-163
- ↑ Czaplicka, Woźniak 2012, s. 278-282
- ↑ Strona Zespołu Szkół
Bibliografia
- Czaplicka A., Woźniak D., Jelenia Góra cieplicka szkoła z wielkimi tradycjami. Rocznik Jeleniogórski, t. XLIV, s. 277-283, 2012
- Ilkosz B., Historia szopek Bożego Narodzenia na Dolnym Śląsku. Wyd. Muzeum Narodowe we Wrocławiu, 2014.



