Szul-Kult

Szul-Kult, właśc. Szul un Kultur Farband, także Centralna Żydowska Organizacja Szkolno-Oświatowa „Szul-Kult” (jid. ‏שול און קולטור פאַרבאַנד, שול קולט‎, pol. Związek Szkolny i Kulturalny) – żydowska organizacja oświatowa w II Rzeczpospolitej, założona w 1928 roku. Największe wpływy w organizacji mieli działacze Poalej Syjon – Prawicy oraz fołkiści.

Historia

Organizacja została założona w 1928 roku, w jej utworzeniu brali udział m.in. Szalom Asz, Ignacy Schiper i Abraham Goldberg[1]. Placówki prowadzone przez organizację miały charakter świecki, a językami wykładowymi były jidysz i hebrajski – w języku hebrajskim prowadzone były przedmioty judaistyczne, reszta zajęć odbywała się w języku jidysz. Program organizacji zbliżony był do CISZO, starano się jednak wykorzystywać również zdobycze Tarbutu[1]. W organizacji działali w większości członkowie Poalej Syjon – Prawicy, fołkiści oraz niektórzy działacze Ligi Pomocy Pracującym w Palestynie. Rozwój organizacji finansowany był przez Joint[1].

W roku szkolnym 1929/1930 organizacja prowadziła 52 szkoły powszechne i przedszkola, do których uczęszczało 6519 uczniów. W roku szkolnym 1934/1935 było to już tylko 7 szkół powszechnych, 6 przedszkoli i 3 szkoły popołudniowe, do których uczęszczało 2135 uczniów[1]. Gershon Bacon podaje, że w 1937 roku organizacja prowadziła 16 szkół, do których uczęszczało 2343 uczniów. Budżet organizacji wynosił wówczas 115 tysięcy złotych[2]. Oprócz szkół organizacja zajmowała się również prowadzeniem kursów wieczorowych (w 1938 roku miały one 8 tysięcy słuchaczy), bibliotek (w 1938 było ich 58) i uniwersytetów ludowych (w 1938 roku było ich 17)[1].

Podczas II wojny światowej organizacja brała udział w organizowaniu tajnego nauczania w getcie warszawskim[1][3]. Po wojnie szkoły Szul-Kultu były wzorcem dla placówek oświatowych tworzonych przez Centralny Komitet Żydów w Polsce[1].

Działaczami Szul-Kultu byli m.in. Jochanan Morgenstern, Lejb Kac i Aron Koniński[3].

Przypisy

  1. 1 2 3 4 5 6 7 Rafał Żebrowski, Szuł-Kułt (Szul-Kult) [online], delet.jhi.pl [dostęp 2025-04-23].
  2. ↑ Bacon 2002 ↓, s. 73.
  3. 1 2 Maria Ferenc, Szul kult [online], delet.jhi.pl [dostęp 2025-04-23].

Bibliografia

  • Gershon Bacon, National revival, ongoing acculturation: Jewish education in interwar Poland, „Jahrbuch des Simon-Dubnow-Instituts”, 1, 2002, s. 71-92, ISBN 3-421-05521-1.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.