Szyk (wieś)

Szyk
wieś
Ilustracja
Ogólny widok miejscowości
Państwo

 Polska

Województwo

 małopolskie

Powiat

limanowski

Gmina

Jodłownik

Wysokość

370[1] m n.p.m.

Liczba ludności (2021)

1064

Strefa numeracyjna

18

Kod pocztowy

34-620[2]

Tablice rejestracyjne

KLI

SIMC

0430717

Położenie na mapie gminy Jodłownik
Mapa konturowa gminy Jodłownik, po prawej znajduje się punkt z opisem „Szyk”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Szyk”
Położenie na mapie województwa małopolskiego
Mapa konturowa województwa małopolskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Szyk”
Położenie na mapie powiatu limanowskiego
Mapa konturowa powiatu limanowskiego, u góry znajduje się punkt z opisem „Szyk”
Ziemia49°47′18″N 20°18′10″E/49,788333 20,302778[3]

Szyk – wieś w Polsce położona w województwie małopolskim, powiecie limanowskim, gminie Jodłownik.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa nowosądeckiego.

Położenie

Wieś Szyk położona jest w dolinie rzeki Tarnawka, na granicy dwóch mezororegionów; Beskidu Wyspowego i Pogórza Wiśnickiego[4], na północ od góry Kostrza (730 m), a na południe od wzgórza Krzemionka (439 m). Zabudowania wsi zlokalizowane są głównie wzdłuż dwóch prawobrzeżnych dopływów Tarnawki[5].

Części wsi

Integralne części wsi Szyk[6][7]
SIMCNazwaRodzaj
0430723Bazyńskieczęść wsi
0430730Bucówkaczęść wsi
0430746Dolny Szykczęść wsi
0430752Działyczęść wsi
0430769Lipińskieczęść wsi
0430775Podkostrzeczęść wsi
0430781Sewiołówkaczęść wsi
0430798Zimna Wodaczęść wsi

Historia

Pierwsze wzmianki o wsi Szyk pochodzą z pierwszej połowy XIII w. Miejscowość stanowiła wtedy własność rycerską[5]. Zdaniem językoznawców nazwa wsi pochodzi od określeń formacji wojskowych z czasów średniowiecza[1]. Pod koniec XIV w. Szyk należał do Mikołaja Mitoty z Chodynic i Dąbrowicy (herbu Pilawa)[8].

Powstanie parafii w Szyku datuje się na lata 1358–1373 z fundacji rycerskiego rodu Lasockich, właścicieli dóbr ziemskich w Szyku i Lasocicach. Wzmianka w dokumencie z 1492, wspominająca budowę kościoła w Szyku w 1209 r. uznawana jest przez historyków za pomyłkę[5]. W poł. XVI w. działał tu zbór braci polskich, wieś była jednym z ich głównych ośrodków na limanowszczyźnie[9].

W 1595 roku wieś położona w powiecie szczyrzyckim województwa krakowskiego była własnością kasztelana małogoskiego Sebastiana Lubomirskiego[10].

Zabytki

Obiekt wpisany do rejestru zabytków nieruchomych województwa małopolskiego[11].

Turystyka

Najcenniejszym obiektem we wsi jest zabytkowy drewniany, kryty gontem kościół pw. św. Barbary i św. Stanisława Biskupa, pochodzący prawdopodobnie z pierwszej połowy XVII w. Wewnątrz podziwiać można datowany na lata 1520–1530, namalowany na deskach lipowych obraz Matka Boża z Dzieciątkiem, który zajmuje dość ważne miejsce w kręgu zabytków małopolskiego malarstwa gotycko-renesansowego[8]. Kościół znajduje się na Małopolskim Szlaku Architektury Drewnianej.

W Szyku znajduje się również pracownia rzeźbiarska Elżbiety i Piotra Zbrożków. Artyści – absolwenci Wydziału Rzeźby krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych – w swojej twórczości stosują, oprócz tradycyjnych materiałów, unikatowe techniki własne wykorzystując słomę, papier czy łyko[8].

Na wschodnim zboczu doliny Tarnawki znajduje się ostaniec zwany Diabelskim Kamieniem[12].

Religia

Parafia św. Stanisława Biskupa Męczennika i św. Barbary Męczennicy w Szyku.
Od końca XVI wieku działała w Szyku szkoła parafialna[1].

Przypisy

  1. 1 2 3 A. Matuszczyk, „Beskid...”, s. 208.
  2. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1260 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  3. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 136453
  4. ↑ Jerzy Kondracki: Geografia regionalna Polski. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1998. ISBN 83-01-12479-2.
  5. 1 2 3 P. Skoczek, „Parafie...”, s. 56.
  6. ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200).
  7. ↑ TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-11-18].
  8. 1 2 3 Informacja o Szyku na stronie Gminy Jodłownik. [dostęp 2010-12-16]. (pol.).
  9. ↑ Dariusz Gacek, Beskid Wyspowy. Przewodnik, Pruszków: Rewasz, 2012, s. 23, ISBN 978-83-62460-25-0, OCLC 827718321.
  10. ↑ Województwo krakowskie w drugiej połowie XVI wieku ; Cz. 2, Komentarz, indeksy, Warszawa 2008, s. 108.
  11. ↑ Wykaz obiektów wpisanych do Rejestru Zabytków Nieruchomych Województwa Małopolskiego z uwzględnieniem podziału na powiaty i gminy [online], wuoz.malopolska.pl [dostęp 2023-12-05].
  12. ↑ Beskid Wyspowy 1:50 000. Mapa turystyczna. Kraków: Wyd. Compass, 2006. ISBN 83-89165-86-4.

Bibliografia

  • Andrzej Matuszczyk: Beskid Wyspowy. Pruszków: Oficyna Wydawnicza Rewasz, 2008, s. 208. ISBN 978-83-88383-43-4.
  • Piotr Skoczek: Parafie Ziemi Limanowskiej. Proszówki: Prowincjonalna Oficyna Wydawnicza, 2009, s. 56–60. ISBN 978-83-88383-43-4.

Linki zewnętrzne

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.