Tadeusz Chorążak
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| profesor nauk medycznych | |
| Specjalność: dermatologia | |
| Alma Mater | |
| Profesura |
nadzw. 1948, zw. 1951 |
| leczenie i praca naukowo-dydaktyczna | |
| uczelnia |
Uniwersytet Jana Kazimierza, |
| Wydział |
Lekarski |
| kierownik | |
| Katedra i Klinika |
Dermatologii |
| Okres spraw. |
1948–1971 |
| Odznaczenia | |
   | |
Tadeusz Ludwik Chorążak (ur. 6 sierpnia 1901 we Lwowie, zm. 11 września 1977 w Katowicach[1][2]) – polski lekarz, profesor nauk medycznych w zakresie dermatologii, założyciel czterech oddziałów dermatologicznych w szpitalach klinicznych (Warszawa, Szczecin, Zabrze, Katowice)
Życiorys
Okres przedwojenny
Studiował medycynę na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Jana Kazimierza (UJK) we Lwowie. Dyplom doktora wszechnauk lekarskich otrzymał w 1925, a 20 kwietnia 1939 – habilitację jako docent chorób skórnych i wenerycznych[3]. W latach 1924–1941 pracował w Klinice Dermatologii macierzystej uczelni.
Po okupacji Lwowa był aresztowany wraz z rektorem i innymi pracownikami UJK[a]. W latach 1941–1944 był kierownikiem Ambulatorium Dermatologicznego Ubezpieczalni Społecznej we Lwowie[1][4].
Okres powojenny
- Warszawa (1945–1948)
Po wojnie założył w Szpitalu św. Ducha w Warszawie Oddział Dermatologii, w którym pracował jako ordynator w latach 1945–1948[1]. Otrzymał veniam legendi Akademii Medycznej w Warszawie. W latach 1946–1948 był redaktorem naczelnym „Przeglądu Dermatologicznego” (potem – członkiem komitetu redakcyjnego)[1].
- Szczecin (1948–1950)
W 1948 roku opuścił Warszawę, aby współtworzyć w Szczecinie[5] pierwszą szczecińską uczelnię medyczną – Akademię Lekarską[b]. Jej rektorem został Jakub Węgierko, dziekanem Wydziału Lekarskiego – Czesław Murczyński, a prodziekanem – Tadeusz Chorążak[6][7][8].
Wśród podstawowych zakładów naukowych i klinik powstała Klinika Chorób Skórnych i Wenerycznych[c][6][7][8]. Tadeusz Chorążak był jej twórcą i kierownikiem. Prowadził w klinice ćwiczenia w rozpoznawaniu i leczeniu chorób skórnych i wenerycznych. Był wykładowcą przedmiotu „Klinika, patogeneza i leczenie chorób skórnych i wenerycznych”[8] oraz promotorem 2 pierwszych doktorów. Prace naukowe stały się tematem 5 publikacji. Po dwóch latach został przeniesiony na Śląsk[d][4][9].
- Katowice, Zabrze (1950–1971)
Od 1950 organizował od podstaw Katedrę i Klinikę Dermatologii w istniejącej od 1948 Śląskiej Akademii Medycznej w Katowicach (ŚAM). I Katedra i Klinika powstała w Zabrzu-Rokitnicy na terenie Państwowego Szpitala Klinicznego Nr 2 przy ul. Curie-Skłodowskiej 10 (w maju 1951 zostały otwarte 2 oddziały na łącznie 68 łóżek)[2].
W latach 1951–1953 był prorektorem uczelni, pełniącym obowiązki rektora. W klinice prowadził, poza podstawową działalnością dydaktyczną, podyplomowe szkolenie lekarzy-dermatologów. Był promotorem 27 przewodów doktorskich i recenzentem 18 rozpraw habilitacyjnych[4]. Zainicjował utworzenie Śląskiego Oddziału Polskiego Towarzystwa Dermatologicznego (PTD) i został przewodniczącym Zarządu Oddziału[2].
Poza zagadnieniami dermatologiczno-wenerologicznymi zajmował się chorobami zawodowymi i higieną pracy. Zainicjował tworzenie przy śląskich kopalniach ambulatoriów dermatologicznych, prowadzonych przez asystentów Kliniki (doprowadziło to do prawie 10-krotnego spadku zachorowalności na ropne choroby skóry wśród górników i hutników[1]). Pełniąc funkcję specjalisty wojewódzkiego (od 1951), organizował tworzenie sieci miejskich i powiatowych placówek dermatologicznych i wenerologicznych[4]. Był członkiem Rady Naukowej Instytutu Medycyny Pracy w Przemyśle Górniczym i Hutnictwie (1952–1961), przewodniczącym Sekcji Dermatologicznej w Radzie Naukowej przy Ministrze Zdrowia (1968–1963)[1].
Na przełomie lat 1969/1970 Klinikę Dermatologii przeniesiono do Katowic. W październiku 1971, po przejściu prof. T. Chorążaka na emeryturę, kierownikiem Kliniki została była asystentka, prof. Józefa Rubisz-Brzezińska[2][10].
Był członkiem honorowym Polskiego Towarzystwa Dermatologicznego (od 1966) i Polskiego Towarzystwa Lekarskiego (od 1970) oraz członkiem korespondentem Société Francaise de Dermatologie (od 1973).
Został pochowany na cmentarzu przy ulicy Francuskiej w Katowicach.
Publikacje
Tadeusz Chorążak jest autorem lub współautorem 6 podręczników i ponad 100 artykułów[4], wśród nich[11]:
- O nietypowych postaciach klinicznych ziarniniaka obrączkowego (wsp. Frédéric Woringer). Warszawa 1938
- Les formes cliniques anormales du granulome annulaire (wsp. Frédéric Woringer). Masson Paris 1939
- Le mycosis fongoïde à tumeur d’emblée (wsp. Lucien Marie Pautrier, Frédéric Woringer). Masson Paris 1937
- Ziarniniak grzybiasty doraźny (wsp. Lucien Marie Pautrier, Frédéric Woringer). Lwów 1937
- Gnojničkovye zabolevaniâ koži (wsp. Wiesław Rasiewicz, Stefan Ślopek, Adam Gasperowicz, M.V. Milič), Varšava: Pol. Gosud. Med. Izd.
- Ein Fall von „Acne urticata”. Archiv für Dermatologie und Syphilis 1937
- Wpływ witamin na rozwój poszczepiennych zmian kiłowych w kile doświadczalnej królików. Polska Akademia Umiejętności Kraków 1938
- Przypadek uogólnionego ziarniniaka obrączkowatego. Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich Warszawa 1950
- Wpływ warunków pracy w górnictwie węglowym na powstawanie zawodowych chorób skóry (referat). ZG Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Górnictwa Katowice 1963
- Ropne choroby skóry (wsp.). Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich Warszawa 1967
Odznaczenia i nagrody
- Krzyż Komandorski OOP[2]
- Krzyż Oficerski OOP[2]
- Krzyż Kawalerski OOP[2]
- Odznaka „Za wzorową pracę w służbie zdrowia” (1954)[12]
- nagroda naukowa Ministra Zdrowia (1965)[1]
- tytuł doktora honoris causa Śląskiej Akademii Medycznej w Katowicach (1973)[2]
Upamiętnienie
Dla upamiętnienia postaci Tadeusza Chorążaka ukazały się m.in. publikacje[13]:
- W. Rasiewicz. Prof. M.D. Tadeusz Chorążak. „Przegl. Dermatol.” 1966, 53 (3), 277-279
- S. Jabłońska. Prof. Dr Med. Tadeusz Chorazak 70th Anniversary. „Przegl. Dermatol.” 1972, 59 (4), 465–467
- S. Jabłońska. In Memoriam: Prof. Tadeusz Chorążak. „Przegl. Dermatol.” 1979, 66 (1), 1–3
- Krzysztof Brożek. Chorążak Tadeusz Ludwik (1901–1977). [w:] Słownik medycyny i farmacji Górnego Śląska. ŚAM Katowice 1993, I, s.69–70)[14]
Uwagi
- ↑ Zobacz Naukowcy polscy we Lwowie pod okupacją sowiecką (1939–1941) i Uniwersytet im. Iwana Franki (1940–1941)
- ↑ Uczelnię nazwano w 1992 Pomorską Akademią Medyczną (PAM) w Szczecinie; od 2010 – Pomorski Uniwersytet Medyczny w Szczecinie (PUM)
- ↑ Klinika powstała w Państwowym Szpitalu Wojewódzkim przy ul. Unii Lubelskiej (później SPSK nr 1).
- ↑ Prof. Tadeusza Chorążaka zastąpił w PAM doc. Jerzy Lutowiecki, późniejszy profesor, który rozwinął szczecińską placówkę. Po trzech latach przejął kierownictwo Kliniki Dermatologicznej w Łodzi[7].
Przypisy
- 1 2 3 4 5 6 7 Mariola Lembas-Sznabel: Taniewski Józef. W: red. Tadeusz Białecki: Encyklopedia Szczecina. T. I (A-O). Szczecin: Uniwersytet Szczeciński, Instytut Historii, Zakład Historii Pomorza Zachodniego, 1999, s. 154. ISBN 83-87341-45-2. (pol.).
- 1 2 3 4 5 6 7 8 Rys historyczny. [w:] Strona internetowa Śląskiego Oddziału Polskiego Towarzystwa Dermatologicznego (PTD) [on-line]. Polskie Towarzystwo Dermatologiczne Oddział Katowicki, 2005. [dostęp 2018-06-26].
- ↑ Ruch służbowy. „Dziennik Urzędowy Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego Rzeczypospolitej Polskiej”. Nr 4, s. 234, 31 maja 1939.
- 1 2 3 4 5 Prof. zw. dr hab. n. med. Tadeusz Ludwik Chorążak. [w:] 70 lat Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach > POCZET REKTORÓW SUM [on-line]. Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach. [dostęp 2018-06-25].
- ↑ Andrzej Kraśnicki jr (opubl. Busol, Arkadiusz Bis): Jak zniszczono Szczecin. [w:] Sedina.pl. Portal Miłośników Dawnego Szczecina [on-line]. sedina.pl/wordpress, 16 sierpnia 2004. [dostęp 2014-11-01]. (pol.).
- 1 2 Ewa Bączkowska: Pomorski Uniwersytet Medyczny ; Rys historyczny. [w:] Encyklopedia Pomorza Zachodniego, pomeranica. pl [on-line]. [dostęp 2018-06-26].
- 1 2 Pomorski Uniwersytet Medyczny > Uczelnia > O uczelni. [w:] Pomorski Uniwersytet Medyczny > Uczelnia [on-line]. Pomorski Uniwersytet Medyczny w Szczecinie. [dostęp 2018-06-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-03-30)].
- 1 2 3 Pomorska Akademia Medyczna im. gen. Świerczewskiego w Szczecinie. Skład osobowy i spis wykładów za rok akademicki 1948/49 oraz za rok akademicki 1949/50. Szczecin: S.Z.G. Szczecin, 1949, s. 1–40.
- ↑ Adam Nowak, Adam Klimowicz. Zarys historii dermatologii akademickiej w Szczecinie. Katedra Chorób Skórnych i Wenerycznych w latach 1948–2001. „Dermatologia Kliniczna”. 9 (4), s. 269–274, 2007. Wydawnictwo Medyczne Cornetis. ISSN 1507-5532.
- ↑ Władysław Nasiłowski. Pro memoria ; Prof. dr med. Józefa Maria Rubisz-Brzezińska. „Gazeta Lekarska”, 1997. Naczelna Rada Lekarska.
- ↑ results for ‘au:Chorążak, Tadeusz’. [w:] Katalog centralny WorldCat Online Computer Library Center [on-line]. OCLC Inc. [dostęp 2018-06-26]. Most widely.
- ↑ M.P. z 1954 r. nr 89, poz. 995.
- ↑ W Rasiewicz, Przegl Dermatol 1966; S Jabłońska, Przegl Dermatol 1972 i 1979.
- ↑ Krzysztof Brożek: Chorążak Tadeusz Ludwik (1901–1977), lekarz dermatolog. [W:] Słownik medycyny i farmacji Górnego Śląska. W: red. nauk. Alfred Puzio: Słownik medycyny i farmacji Górnego Śląska. T. 1: Biograficzny (A-Ż). Katowice: Śląska Akademia Medyczna, 1993, s. 69–70., cyt. według: Bibliografia publikacji dr n. med. Krzysztofa Brożka za lata 1965–2015.