Tapuiasaurus

Tapuiasaurus

Czaszka holotypu
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	zauropsydy
Podgromada	diapsydy
Nadrząd	dinozaury
Rząd	dinozaury gadziomiedniczne
Podrząd	zauropodomorfy
Infrarząd	zauropody
(bez rangi)	tytanozaury
Rodzina	nemegtozaury
Rodzaj	Tapuiasaurus Zaher et al., 2011
Gatunki
T. macedoi Zaher et al., 2011

Tapuiasaurus – rodzaj zauropoda z grupy tytanozaurów (Titanosauria) żyjącego we wczesnej kredzie na terenach dzisiejszej Ameryki Południowej. Został opisany w 2011 roku przez Hussama Zahera i współpracowników w oparciu o fragmentaryczny, połączony stawowo szkielet (MZSP-PV 807) obejmujący niemal kompletną czaszkę wraz z żuchwą, kości gnykowe, kręgi, żebra, lewą płytę mostkową, prawe: kość kruczą i ramienną, lewą kość promieniową, kości łokciowe, kości śródręcza, udowe, lewą kość strzałkową i niemal kompletną lewą stopę. Skamieniałości te odkryto w formacji Quiricó w pobliżu miasta Coração de Jesus w brazylijskim stanie Minas Gerais. Na podstawie obecności szczątków mięśniopłetwych, małżoraczków i palinomorf wiek tych osadów ocenia się na apt^[1].

Czaszka Tapuiasaurus cechowała się wydłużonym rostrum z prostymi kośćmi przedszczękowymi, cylindrycznymi zębami ciągnącymi się do wysokości okna poprzedzającego okno przedoczodołowe, nachylonymi ku przodowi kośćmi kwadratowymi i nozdrzami zewnętrznymi cofniętymi do poziomu oczodołów. Tego typu wydłużona czaszka, występująca u niektórych tytanozaurów, niezależnie powstała również u przedstawicieli grupy Diplodocidae. Tapuiasaurus jest najstarszym znanym tytanozaurem z taką morfologią czaszki. Okno przedoczodołowe tego rodzaju jest większe niż u większości Macronaria, choć wydłużone w mniejszym stopniu niż u nemegtozaura. Cechą wyjątkową Tapuiasaurus jest obecność przedniego wyrostka na kości jarzmowej pokrywającego górną krawędź kości szczękowej i tworzącego większość dolnej krawędzi okna przedoczodołowego. Budowa żuchwy przypomina tę występującą u innych Nemegtosauridae. Kość łokciowa jest wydłużona, a promieniowa rozszerzona na dystalnym końcu. Kręgi przedkrzyżowe są tyłowklęsłe i wysoce spneumatyzowane^[1].

Według analizy filogenetycznej przeprowadzonej przez Zahera i współpracowników Tapuiasaurus jest zaawansowanym przedstawicielem Titanosauria – należy do kladu Nemegtosauridae, obejmującego również Nemegtosaurus i Rapetosaurus. Drugi spośród tych rodzajów jest prawdopodobnie bliżej spokrewniony z Tapuiasaurus, co wspiera kilka cech czaszki niewystępujących u nemegtozaura. Zaawansowana pozycja Tapuiasaurus – mimo iż wiele pozaczaszkowych synapomorfii zaawansowanych tytanozaurów jest u niego nieobecnych – jest silnie wspierana, a uzyskanie pozycji u podstawy kladu Lithostrotia wymaga wydłużenia drzewa o sześć stopni w stosunku do najbardziej parsymonicznego^[1].

Nazwa Tapuiasaurus pochodzi od słowa Tapuia, w językach z rodziny Jê oznaczająca autochtoniczne plemiona środkowej Brazylii, oraz greckiego słowa sauros („jaszczur”). Nazwa gatunkowa gatunku typowego, macedoi, honoruje Ubirajarę Alvesa Macedo, który odkrył złoża w pobliżu Coração de Jesus^[1].