Tbilisi (1981)
.jpg) „Tbilisi” w 2004 roku | |
| Klasa | |
|---|---|
| Typ |
Wichr |
| Projekt | |
| Oznaczenie NATO |
Matka |
| Historia | |
| Stocznia |
Stocznia Środkowonewska w Leningradzie |
.svg.png){kind=small} Marynarka Wojenna ZSRR
| |
| Nazwa |
R-15 |
| Wejście do służby |
29 października 1981 |
| Siły Zbrojne WNP
| |
| Wejście do służby |
grudzień 1991[a] |
 Marynarka Wojenna Ukrainy
| |
| Nazwa |
Konotop |
| Wejście do służby |
12 sierpnia 1997 |
 Siły Morskie Gruzji
| |
| Nazwa |
Tbilisi |
| Wejście do służby |
1999 |
| Zatopiony |
13 sierpnia 2008 |
| Dane taktyczno-techniczne | |
| Wyporność |
standardowa: 230 t |
| Długość |
38,6 m |
| Szerokość |
7,6 m kadłuba |
| Zanurzenie |
3,26 m |
| Napęd | |
| 3 silniki wysokoprężne o mocy 15 000 KM, 3 śruby | |
| Prędkość |
43 węzły |
| Zasięg |
1450 Mm przy 14 w |
| Uzbrojenie | |
| 2 wyrzutnie woda-woda P-15M (2 pociski), 1 armata uniw. 76,2 mm AK-176, 1 armata plot. 30 mm AK-630 1 × IV wyrzutnia rakiet plot. bliskiego zasięgu Strieła 3 (16 pocisków) | |
| Załoga |
29 |
Tbilisi (თბილისი), poprzednio R-15 i Konotop – radziecki, następnie ukraiński i ostatecznie gruziński kuter rakietowy – wodolot projektu 206MR (w kodzie NATO: Matka). Wszedł do służby w Marynarce Wojennej ZSRR w 1981 roku pod oznaczeniem R-15. W 1997 roku został przekazany Ukrainie, otrzymując nazwę „Konotop”, po czym w 1999 roku został przekazany Gruzji, wchodząc do służby pod nazwą „Tbilisi”. Nosił numer burtowy 302. Był jednym z dwóch kutrów rakietowych marynarki Gruzji podczas wojny rosyjsko-gruzińskiej w sierpniu 2008 roku, w trakcie której został zatopiony w Poti.
Historia
Okręt należał do krótkiej serii 11 radzieckich kutrów rakietowych projektu 206MR zaprojektowanych w układzie częściowego wodolotu, z płatami jedynie pod przednią częścią kadłuba, zbudowanych w Stoczni Środkowonewskiej w Leningradzie na przełomie lat 70. i 80. XX wieku, pod kryptonimem Wichr[1]. W kodzie NATO typ ten otrzymał oznaczenie Matka[2].
Kuter R-15 został zbudowany jako dziewiąty z serii pod numerem budowy 250 i wszedł w skład floty 29 października 1981 roku[3].
Opis
Wyporność standardowa okrętów proj. 206MR wynosiła 230 ton, a pełna 257 ton[4]. Długość wynosiła 38,6 m, szerokość kadłuba 7,6 m, a szerokość maksymalna razem z płatami 12,5 m[4]. Zanurzenie kadłuba wynosiło 2,1 m, ale zanurzenie maksymalne z płatami: 3,26 m[4]. Załoga liczyła 29 osób, w tym pięciu oficerów[4].
.jpg)
Okręty były napędzane trzema silnikami wysokoprężnymi M-504 o mocy łącznej 15 000 KM, poruszającymi trzy śruby o stałym skoku[4]. Prędkość maksymalna wynosiła 43 węzły[4]. Zasięg przy prędkości 14 w wynosił 1450 mil morskich, a przy prędkości 37 w – 600 Mm[4].
Uzbrojenie
Zasadnicze uzbrojenie stanowiły dwie nieruchome wyrzutnie pocisków manewrujących woda-woda, z dwoma pociskami P-15M Termit[1]. Uzupełniała je artyleria w postaci armaty uniwersalnej kalibru 76,2 mm AK-176[1]. Do samoobrony służył zestaw obrony bezpośredniej w postaci jednego sześciolufowego działka przeciwlotniczego kalibru 30 mm AK-630M z zapasem amunicji 3000 nabojów[1]. Uzbrojenie artyleryjskie było kierowane radarem MR-123/176 Wympieł[1]. Ponadto okręty miały czteroprowadnicową wyrzutnię rakiet przeciwlotniczych bardzo bliskiego zasięgu samonaprowadzających się termicznie Strieła 3[1].
Okręty miały stację radiolokacyjną wykrywania celów Garpunt oraz radar nawigacyjny Don[1].
Służba
Okręt wszedł do służby w Marynarce Wojennej ZSRR 29 października 1981 roku, pod oznaczeniem R-15 (ros. Р-15)[3]. Został wcielony do Floty Czarnomorskiej ZSRR[3]. Wchodził w skład 296 Dywizjonu Kutrów Rakietowych 41 Brygady Kutrów Rakietowych w Czornomorskiem[5].
Po rozpadzie ZSRR w grudniu 1991 roku Flota Czarnomorska przez pewien czas wchodziła w skład sił zbrojnych Wspólnoty Niepodległych Państw. W listopadzie 1993 roku kuter R-15 trafił do remontu[3]. Po podziale Floty, 12 sierpnia 1997 roku kuter został przekazany Ukrainie i wszedł do służby w jej marynarce pod nazwą „Konotop” (Конотоп), od miasta[3]. Otrzymał numer burtowy U150[5].
Z powodów finansowych, okręt został odstawiony w oczekiwaniu na remont w stoczni Piersiej w Bałakławie[3]. Pod koniec 1997 roku na podstawie porozumienia Ukraina przekazała okręt Gruzji, po czym został on wyremontowany[3]. Został przekazany Gruzji po remoncie 30 czerwca 1999 roku[5][b]. Okręt wszedł do służby pod nazwą „Tbilisi” (gruz. თბილისი) od stolicy Gruzji, z numerem burtowym 302[5]. W sierpniu tego roku przeszedł do bazy w Poti[3]. Przekazano przy tym też cztery pociski P-15M[6].
W sierpniu 2003 roku „Tbilisi” wziął udział w rejsie międzynarodowego zespołu okrętów na Morzu Czarnym BLACKSEAFOR, mającego na celu współpracę państw czarnomorskich, w tym z rosyjską fregatą „Pytliwyj”[7].
„Tbilisi” był jednym z tylko dwóch kutrów rakietowych – jedynych uderzeniowych okrętów marynarki Gruzji w 2008 roku, obok eks-greckiego kutra „Dioskuria”[8]. Brak informacji, żeby wzięły udział w starciu kutrów patrolowych z rosyjską marynarką podczas wojny rosyjsko-gruzińskiej 10 sierpnia 2008 roku[9]. Opuszczony „Tbilisi” został natomiast 13 sierpnia 2008 roku wysadzony w powietrze przez rosyjskie wojska przy nabrzeżu bazy w Poti, po czym spłonął i zatonął[5]. W 2009 roku wrak został sprzedany na złom[5].
Uwagi
- ↑ Status Floty Czarnomorskiej po rozwiązaniu ZSRR był niejasny – weszła w skład sił zbrojnych Wspólnoty Niepodległych Państw, a rościły do niej pretensje Rosja i Ukraina. W 1997 roku doszło do podziału Floty pomiędzy oba państwa.
- ↑ Według Apalkow 2010 ↓, s. 208, remont zakończono 30 lipca 1999 roku.
Przypisy
- 1 2 3 4 5 6 7 Apalkow 2010 ↓, s. 207.
- ↑ Pawłow 1997 ↓, s. 56.
- 1 2 3 4 5 6 7 8 Apalkow 2010 ↓, s. 208.
- 1 2 3 4 5 6 7 Apalkow 2010 ↓, s. 206.
- 1 2 3 4 5 6 Ракетный катер Р-15 [online], KCHF.RU [dostęp 2021-05-21] (ros.).
- ↑ Nałęcz 2008 ↓, s. 60.
- ↑ BLACKSEAFOR 2003. blackseavisits.ru. [dostęp 2023-12-27]. (ang.).
- ↑ Nałęcz 2008 ↓, s. 56, 60.
- ↑ Nałęcz 2008 ↓, s. 59.
Bibliografia
- Jurij Apalkow: Udarnyje korabli. Moskwa: Morkniga, 2010. ISBN 978-5-903080-40-3. (ros.).
- Maciej Nałęcz. Morze Czarne – Rosja vs Gruzja. „Nowa Technika Wojskowa”. Nr 10/2008, październik 2008. Warszawa: Magnum X.
- Aleksandr Pawłow: Wojennyje korabli Rossii 1997 – 1998 g. Wyd. V. Jakuck: 1997. (ros.).
Linki zewnętrzne
- Ракетный катер Р-71 "Шуя" [online], KCHF.RU. – strona o okręcie z galerią zdjęć