Teodora Feder

Teodora Feder
Data i miejsce urodzenia

14 listopada 1900
Lublin

Data śmierci

12 marca 1987

Zawód, zajęcie

historyk

Grób Teodory Feder na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach

Teodora Feder-Mandalian[1][2] pierwotnie Tauba Feder[3][4][5] (ur. 14 listopada 1900 w Lublinie, zm. 12 marca 1987[6]) – polska historyczka, działaczka komunistyczna.

Życiorys

W 1916 ukończyła Żeńską Szkołę Handlową w Lublinie[7]. 16 października 1919 rozpoczęła studia na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Warszawskiego[8]. W latach 1917–1918 członek SDKPiL, w latach 1918-1938 członek KPP, od 1923 do 1940 członek WKP(b).

We wrześniu 1920 aresztowana[9], a następnie skazana przez Sąd Okręgowy w Lublinie w procesie Lubelskiego Komitetu Rewolucyjnego na 5 lat ciężkiego więzienia[10][4]. Podczas procesu była osadzona w więzieniu na Zamku w Lublinie[3]. W roku 1923 w wyniku polsko-radzieckiej wymiany więźniów znalazła się w ZSRR.

W latach 1923–1929 pracowała w aparacie Kominternu w Moskwie. Od 1926 do 1927 pracownik partyjny w Szanghaju w Chinach. W latach 1930–1933 słuchaczka w Instytucie Czerwonej Profesury w Moskwie. W latach 1933–1936 kierownik Wydziału Propagandy Woroneskiego Komitetu Obwodowego WKP(b). Od 1937 do 1939 kierownik Wydziału Prasowego Ambasady ZSRR w Hiszpanii w Madrycie i Barcelonie.

Od 15 grudnia 1948 do 31 stycznia 1953 była zastępcą kierownika Wydziału Zagranicznego KC PZPR, od 1 lutego 1953 do 5 sierpnia 1955 - kierownikiem Centralnego Ośrodka Szkolenia Partyjnego, od 5 sierpnia 1955 do 2 sierpnia 1956 zastępcą kierownika Wydziału Propagandy i Agitacji KC PZPR, od 2 sierpnia 1956 do 21 listopada 1956 zastępcą kierownika Wydziału Propagandy i Prasy KC PZPR, od 21 listopada 1956 do 27 grudnia 1964 ponownie zastępcą kierownika Wydziału Propagandy i Agitacji KC PZPR[11][12]. Pracowała też w szkolnictwie partyjnym, m.in. Katedrze Historii Międzynarodowego Ruchu Robotniczego w Szkole Partyjnej przy KC PZPR. Autorka haseł w Słowniku biograficznym działaczy polskiego ruchu robotniczego[13]. Została pochowana na Cmentarzu Komunalnym na Powązkach (kwatera B3-2-6)[1].

Jej synem był Andrzej Mandalian.

Wybrana publikacje

  • Małgorzata Fornalska, bohaterka narodu polskiego, Warszawa: "Książka" 1948.
  • Francja w okresie względnej stabilizacji kapitalizmu, Warszawa: Szkoła Partyjna przy KC PZPR 1953.
  • Francja w okresie względnej stabilizacji kapitalizmu: stenogram wykładu wygłoszonego w Szkole Partyjnej przy KC PZPR, Warszawa: Szkoła Partyjna przy KC PZPR 1953.
  • Hiszpania w latach 1918-1939: stenogram wykładu, Warszawa: Szkoła Partyjna przy KC PZPR 1953.
  • Węgierska Republika Rad 1919: stenogram wykładu wygłoszonego w Szkole Partyjnej przy KC PZPR, Warszawa: Szkoła Partyjna Przy KC PZPR 1953.
  • Adolf Warski, Warszawa: "Książka i Wiedza", 1986.

Nagrody

  • Nagroda im. Ludwika Waryńskiego (1986) za biografię Adolfa Warskiego, (Książka i Wiedza, wyd. I 1986)[14]

Przypisy

  1. 1 2 Wyszukiwarka cmentarna – Warszawskie cmentarze. cmentarzekomunalne.com.pl. [dostęp 2019-11-27].
  2. ↑ Juliusz Jerzy Malczewski (red.), Cmentarz Komunalny Powązki dawny Wojskowy w Warszawie: praca zbiorowa, Warszawa: Wydawnictwo Sport i Turystyka, 1989, s. 194.
  3. 1 2 Z kraju i ze świata, „Kurier Płocki”, R. 7 (198), Płock, 1 września 1921, s. 3 [dostęp 2025-02-18].
  4. 1 2 Łazarz Gejler, Edward Gabara, Kronika ruchu robotniczego i związkowego w środowisku żydowskim w latach 1920–1921, „Biuletyn Żydowskiego Instytutu Historycznego”, 69, Warszawa 1969, s. 132 [dostęp 2025-02-18].
  5. ↑ Wojciech Materski, Wymiana więźniów politycznych pomiędzy II Rzecząpospolitą a Sowietami w okresie międzywojennym: dokumenty i materiały, Warszawa: Instytut Studiów Politycznych PAN, 2000, s. 84.
  6. ↑ Włodzimierz Janowski, Aleksander Kochański Informator o strukturze i obsadzie personalnej centralnego aparatu PZPR 1948-1990, pod red. Krzysztofa Persaka, wyd. ISP PAN, Warszawa 2000, s. 155
  7. ↑ Świadectwa dojrzałości z lat 1909-1919, Żeńska Szkoła Handlowa - FEDER Teodora - Źródła - Teatr NN [online], teatrnn.pl [dostęp 2024-09-04] (pol.).
  8. ↑ Holocaust Survivors and Victims Database -- Teodora Feder [online], www.ushmm.org [dostęp 2024-09-04].
  9. ↑ Aresztowanie "rewkomu" w Lublinie, „Nowa Reforma”, R. 39 (221), Kraków, 18 września 1920, s. 2 [dostęp 2025-02-18].
  10. ↑ Z sądów, „Gazeta Administracji i Policji Państwowej”, R. 4 (22), Warszawa, 27 maja 1922, s. 328 [dostęp 2025-02-18].
  11. ↑ Włodzimierz Janowski, Aleksander Kochański Informator o strukturze i obsadzie personalnej centralnego aparatu PZPR 1948-1990, pod red. Krzysztofa Persaka, wyd. ISP PAN, Warszawa 2000, s. 131, 132, 140, 143
  12. ↑ Jan Szumski, Polityka a historia: ZSRR wobec nauki historycznej w Polsce w latach 1945-1964, Warszawa: Instytut Historii Nauki im. Ludwika i Aleksandra Birkenmajerów Polskiej Akademii Nauk - Oficyna Wydawnicza Aspra-Jr 2016, s. 291, przyp. 49.
  13. ↑ Słownik biograficzny działaczy polskiego ruchu robotniczego, t. 1: A-D, red. nacz. Feliks Tych, Warszawa: "Książka i Wiedza" 1978, s. 5
  14. ↑ Nagrody im. Ludwika Waryńskiego, "Życie Warszawy", nr 103, 3 maja 1986, s. 2.

Bibliografia

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.