Transkaspijski Międzynarodowy Szlak Transportowy

Logo Transkaspijskiego Międzynarodowego Szlaku Transportowego
Mapa Korytarza Środkowego

Korytarz Środkowy, zwany także Transkaspijski Międzynarodowy Szlak Transportowy (ang. TITR — Trans-Caspian International Transport Route) – szlak handlowy z Azji Południowo-Wschodniej i Chin do Europy przez Kazachstan, Morze Kaspijskie (wykorzystując promy kolejowe do przekroczenia Morza Kaspijskiego),[1] Azerbejdżan i Gruzję z odnogami na Turcję, Rumunię i Ukrainę[2]. Jest to alternatywa dla Korytarza Północnego na północy przez Rosję i Drogi Oceanicznej na południu, przez Kanał Sueski. Geograficznie Środkowy Korytarz jest najkrótszą trasą łączącą zachodnie Chiny z Europą[3], o ok. 30% krótszą niż Korytarz Północny[4].

Od 2022 r. Chiny zwiększyły swoje zaangażowanie w rozwój Środkowego Korytarza, podpisując umowy z Kazachstanem, Gruzją i Azerbejdżanem w celu rozwoju infrastruktury wzdłuż trasy[5].

Transport

Statystyki przeładunków przez Korytarz Środkowy[6]:

Rok Liczba TEU [tys.] Ilość w mln ton
2017 8,9 1,32
2018 15,2 1,0
2019 26 0,76
2020 21 0,78
2021 25,2 0,59
2022 33,6 1,49
2023 20,5 2,76
2024 56,5 3,33

W 2023 przetransportowano towary o wadze ok 10% transportu przez Korytarz Północny[4].

Istnieją komercyjne połączenia austriackich[7], azerskich i niemieckich[8] operatorów logistycznych trasie mające upraszczać transport na szlaku z czasem przewozu z Chin do Europy w 30 dni co jest krótsze niż trasy oceaniczne zapewniające czas przewozu 35-45 dni[9].

Wg. szacunków UE, bez większych modernizacji, korytarz jest w stanie osiągnąć przepustowość rzędu 130 tys. TEU z Chin do Europy. W przypadku usunięcia wąskich gardeł, możliwe będzie osiągnięcie poziomu 1,4 mln TEU przewozu kontenerów, wraz z 470 tys. TEU przewożonych pomiędzy krajami na szlaku[4].

Połączenia

Głównymi przeszkodami utrudniającymi dalsze wykorzystanie Korytarza Środkowego są ograniczone możliwości portów morskich i kolei, brak jednolitej struktury taryfowej i jednego operatora oraz uwarunkowania geopolityczne wzdłuż trasy[10].

Korytarz przechodzi przez Morze Kaspijskie i opcjonalnie Morze Czarne. Do tego konieczna jest zmiana rozstawu toru[4]. Szacuje się. że towary pomiędzy Chinami i Europą są średnio przeładowywane 5 razy, a w przypadku transportowania Korytarzem Środkowym co najmniej siedem[4].

Od rozpoczęcia pełnoskalowej inwazji Rosji na Ukrainę nie jest wykonywany transport towarów pomiędzy Ukrainą i Gruzją i transport tych towarów przez Ukrainę do Polski[11] przez magistralę Odessa–Sławków (linia kolejowa nr 65)[12].

W 2014 r. ukończono budowę Kolei Transkazachstańskiej, a w 2017 r. oddano do użytku linię kolejową Baku–Tbilisi–Kars (BTK)[13]. W 2024 roku modernizacja linii BKT zwiększyła możliwości obsługi towarowej do 5 mln ton rocznie[14].

Kazachstan

Jednym z tzw wąskich gardeł jest stacja w Dostyku, na granicy kazahsko-chińskiej, gdzie przeładowywane są kontenery z wagonów normalnotorowych, używanych w Chinach na wagony szerokotorowe, dostosowane do rozstawu w państwach byłego ZSRS.

W marcu 2025 został ogłoszony start prac nad nową autostradą z Astany do połączenia transkaspijskiego. Nowa autostrada ma skrócić trasę między centralną i zachodnią częścią kraju o 560 km[15].

Organizacja koordynująca

7 listopada 2013 roku zostało podpisane porozumienie o utworzeniu komitetu koordynującego szlak transkaspijski. W ramach prac, w grudniu 2016 roku została założona organizacja "Transkaspijski Międzynarodowy Szlak Transportowy".

Członkami założycielskimi są:[16]

Członkami stałymi są[17]:

  • Azerbaijan Caspian Shipping (Azerbejdżan)
  • Koleje Azerbejdżańskie (Azerbejdżan)
  • Baku International Sea Trade Port (Azerbejdżan)
  • Georgian Railway (Gruzja)
  • Aktau International Sea Commercial Port (Kazahstan)
  • Kazakstan temyr żoły (Kazahstan)
  • TCDD Transportation (Turcja)
  • Ukrzaliznycia (Ukraina)

Członkami stowarzyszonymi są[18]:

  • PKP Linia Hutnicza Szerokotorowa (Polska)
  • Port Kuryk (Kazahstan)
  • Lianyungang Port Holdings Group (Chiny)
  • Kazmortransflot (Kazahstan)
  • Batumi Sea Port (Gruzja)
  • Grampet Group (Rumunia)
  • Baku Hovsan International Trade Sea Port (Azerbejdżan)
  • Kascor-Transservis (Kazahstan)
  • Aktau Marine North Terminal (Kazahstan)
  • Pasifik Eurasia Lojistik Diş Ticaret (Turcja)
  • BMF Port Burgas (Bułgaria)
  • Alport Baku (Azerbejdżan)
  • Semurg Invest (Kazahstan)
  • LTG Cargo (Litwa)
  • Global DTC (Singapur)
  • Eastcomtrans (Kazahstan)
  • Xian Free Trade Port (Chiny)[19]
  • Poti Trans Terminals (Kazahstan)[19]
  • UZ Cargo Poland (Polska)[19]

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Train Ferries on the Caspian Sea as Part of the Middle Corridor. Port Economics, Management and Policy, 2024-10-30. [dostęp 2025-01-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (28 Dec 2024)]. (ang.).
  2. ↑ Tristan Kenderdine: Middle Corridor—Policy Development and Trade Potential of the Trans-Caspian International Transport Route. Asian Development Bank, 2021-05-27. (ang.).
  3. ↑ Mariusz Ziomecki: Central Asia’s Middle Corridor gains traction at Russia’s expense. GIS Reports, 2022-08-29. [dostęp 2023-09-12]. (ang.).
  4. 1 2 3 4 5 Korytarz Środkowy Eurazjatycka alternatywa wobec Rosji [online], Ośrodek Studiów Wschodnich (pol.).
  5. ↑ Yunis Sharifli: From Disinterest to Strategic Priority: China’s Changing Approach to the Middle Corridor. TRENDS, 24 November 2024.
  6. ↑ TITR - Trans-Caspian International Transport Route [online], middlecorridor.com [dostęp 2025-04-03].
  7. ↑ Bahnoperator uruchomił intermodalne przewozy z Chin na Korytarzu Środkowym [online], intermodalnews.pl, 23 sierpnia 2024 [dostęp 2025-04-02].
  8. ↑ ADY Express i Hellmann uruchomili nowe połączenie z Chin do Europy przez Azerbejdżan [online], intermodalnews.pl, 21 stycznia 2025 [dostęp 2025-04-02].
  9. ↑ W 15 dni koleją z Chin do Europy przez Kazachstan [online], www.rynek-kolejowy.pl [dostęp 2025-04-02].
  10. ↑ Nigar Jafarova: The rise of the Middle Corridor. FrontierView, 2023-05-25. [dostęp 2023-09-12]. (ang.).
  11. ↑ Ukraina chce przywrócić połączenia promowe z Gruzją i włączyć się do Korytarza Środkowego [online], intermodalnews.pl, 24 września 2024 [dostęp 2025-04-02] (pol.).
  12. ↑ Kraje Korytarza Środkowego zapowiadają dalsze inwestycje w infrastrukturę i cyfryzację [online], intermodalnews.pl, 11 marca 2025 [dostęp 2025-04-03] (pol.).
  13. ↑ Russia’s War on Ukraine and the Rise of the Middle Corridor as a Third Vector of Eurasian Connectivity. Stiftung Wissenschaft und Politik (SWP). [dostęp 2023-09-12]. (niem.).
  14. ↑ Modernization work of the Baku-Tbilisi-Kars (BTK) railway line has been completed [online], middlecorridor.com [dostęp 2025-04-03].
  15. ↑ KazTAG.KZ, Токаев объявил о начале строительства автодороги из Астаны на Транскаспийский маршрут [online], kaztag.kz [dostęp 2025-04-03] (ros.).
  16. ↑ History [online], middlecorridor.com [dostęp 2025-04-03].
  17. ↑ Regular members [online], middlecorridor.com [dostęp 2025-04-03].
  18. ↑ Associate members [online], middlecorridor.com [dostęp 2025-04-03].
  19. 1 2 3 General Meeting of the Trans-Caspian International Transport Route (TITR) Association Held in Baku [online], middlecorridor.com [dostęp 2025-04-03].

Linki zewnętrzne

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.