Tyondai Braxton

Tyondai Braxton

Tyondai Braxton na festiwalu Moers (2008)
Imię i nazwisko	Tyondai Adaien Braxton[1]
Data i miejsce urodzenia	26 października 1978 Nowy Jork
Instrumenty	gitara, keyboard
Gatunki	muzyka awangardowa, rock alternatywny, rock awangardowy, eksperymentalna muzyka elektroniczna, współczesna muzyka klasyczna[2]
Zawód	kompozytor, muzyk, wykładowca
Aktywność	od lat 90. XX w.
Wydawnictwo	Warp, Nonesuch
Zespoły
Battles (2002–2010)
Strona internetowa

Tyondai Braxton (ur. 26 października 1978 w Nowym Jorku^[3]) – amerykański kompozytor i muzyk, wykonujący muzykę pod własnym nazwiskiem oraz w ramach współpracy z innymi artystami od połowy lat 90. XX wieku, m.in. w mathrockowym zespole Battles od momentu jego powstania w 2002 roku aż do opuszczenia zespołu w 2010 roku. Od 2022 roku wykładowca Uniwersytetu Princeton.

Jego muzyka polega na budowaniu „orkiestrowanych pętli” za pomocą głosu, gitary i różnych przedmiotów w czasie rzeczywistym i manipulowaniu nimi za pomocą pedałów gitarowych^[1]. Włącza do swojej muzyki elementy elektroniczne i nowoczesne brzmienia orkiestrowe, począwszy od utworów solowych po duże dzieła symfoniczne^[4].

Jest synem awangardowego kompozytora jazzu Anthony'ego Braxtona, dzięki któremu już jako dziecko miał styczność z muzyką Warne'a Marsha, Paula Desmonda i Johna Coltrane'a dzięki swojemu ojcu^[5]. Zaczął grać na skrzypcach i klarnecie w wieku trzech lat^[6]. Jako nastolatek czerpał inspirację muzyczną z alternatywnych zespołów rockowych Nirvana i Sonic Youth, a także z punk rocka^[5].

Studiował kompozycję w Hartt School na University of Hartford w West Hartford w stanie Connecticut, gdzie jego nauczycielami byli m.in. Robert Carl, Ingram Marshall i Ken Steen^[7].

Po studiach, na początku lat 90. XX wieku zaczął występować i pisać w Middletown w stanie Connecticut. Próbując wszystkiego, od kreatywnej orkiestry po awangardowy jazz i art rock z grupą Antenna Terra, wydał swój pierwszy solowy album latem 2002 roku – History That Has No Effect^[2]. Pod koniec tego samego roku został współzałożycielem zespołu mathrockowego Battles. Występował w nim jako gitarzysta, klawiszowiec i wokalista aż do swojego odejścia w 2010 roku^[8][9]. Grupa zyskała światowe uznanie za swój debiutancki album Mirrored (2007), którego magazyny Time i Pitchfork uznały za jedną z dziesięciu najlepszych płyt roku^[10][11]. Dziesięciomiesięczna trasa koncertowa promująca płytę zaprowadziła zespół do takich miejsc, jak Fondation Cartier pour l'Art Contemporain w Paryżu, Fuji Rock Festival w północnej Japonii i na festiwal Luminous Briana Eno w Sydney Opera House w Australii^[12].

Solowa płyta Braxtona Central Market została wydana na całym świecie przez Warp Records we wrześniu 2009 roku^[13]. Album ten, będący drugą jego pełną płytą jako artysty solowego, zawiera rozbudowaną ścieżkę dźwiękową z udziałem orkiestry The Wordless Music Orchestra^[14]. Tytuł albumu nawiązuje zarówno do Pietruszki Strawińskiego (bajkowego bazaru otwierającego ten balet), jak i do światowego krachu rynkowego z 2008 roku^[15].

Premiera Central Market w wykonaniu Braxtona i The Wordless Music Orchestra odbyła się w Lincoln Center w Stanach Zjednoczonych^[16], a następnie w Bibliotece Kongresu i Walker Arts Museum^[17]. Dzieło miało swoją premierę w Wielkiej Brytanii w 2011 roku na festiwalu Reverberation Festival Steve’a Reicha w Barbican Centre, gdzie wystąpiła BBC Symphony Orchestra^[18], a jego adaptacją do baletu zajął się rezydent Baryshnikov Art Center, choreograf John Heginbotham^[19].

W 2011 roku rozszerzył zakres swoich zainteresowań o szereg innych zleceń i występów, w tym powrót do Alice Tully Hall, aby po raz pierwszy wykonać „TREMS”, nowy dwuczęściowy utwór dla Bang on a Can All-Stars^[20][21] czy występ w duecie z kompozytorem Philipem Glassem na nowojorskiej edycji festiwalu All Tomorrow's Parties w 2012 roku^[22][23]. Następnie wykonał utwór „Central Market” wraz z London Sinfonietta i Wordless Music Orchestra w Queen Elizabeth Hall w Southbank Centre w Londynie^[24].

W 2013 roku Alarm Will Sound zaprezentowało premierowo utwór Braxtona na orkiestrę kameralną i elektronikę, „Fly by Wire”, zamówiony i wykonany w nowojorskim Carnegie Hall^[25]. Utwór „Central Market” został wykonany przez Orkiestrę Filharmonii Los Angeles w Disney Hall, a światowa premiera „HIVE” (kompozycji multimedialnej na dwóch graczy na syntezatorach modularnych i trzech perkusistów na pięciu dużych drewnianych instrumentach) miała miejsce w Muzeum Guggenheima^[26][27]. „HIVE” miało swoją europejską premierę w Polsce, w Krakowie na festiwalu Sacrum Profanum^[27].

Na początku 2014 roku nawiązał współpracę z pionierami muzyki elektronicznej Mouse on Mars, wykonując nową wersję utworu „In C” amerykańskiego kompozytora Terry’ego Rileya w ramach festiwalu Stargaze w berlińskiej Volksbühne^[28]. Premiera „HIVE” odbyła się w Australii na festiwalu Mona Foma w Hobart na Tasmanii oraz w Sydney Opera House w Sydney w Australii, w ramach Sydney Festival^[29].

Latem 2014 roku Bluecoats Drum and Bugle Corps z Drum Corps International umieścił kompozycje Braxtona „Uffe's Woodshop” i „Platinum Rows” w swoim programie muzycznym^[30].

W 2015 roku Braxton wydał HIVE1, swój pierwszy solowy album od sześciu lat i pierwszy w wytwórni Nonesuch Records. Nagranie powstało i zostało wykonane w latach 2013–2014. Składa się z ośmiu utworów, które pierwotnie zostały stworzone na potrzeby performansu zatytułowanego „HIVE”, którego premiera odbyła się w nowojorskim Muzeum Guggenheima w 2013 roku^[31]. W 2016 roku ukazał się minialbum Oranged Out EP zawierający muzykę, które pierwotnie miały znajdować się na albumie HIVE1 z 2015 roku^[32].

W 2018 roku po raz pierwszy wykonał „Telekinesis”, utwór na gitary elektryczne, orkiestrę, chór i elektronikę w Queen Elizabeth Hall w South Bank w Londynie z udziałem BBC Concert Orchestra i BBC Singers^[33]. Utwór wykonano w 2019 roku w helsińskim Musickitalo z towarzyszeniem Fińskiej Radiowej Orkiestry Symfonicznej^[34].

W 2022 roku wydał Telekinesis, studyjne nagranie swojego utworu na gitary elektryczne, orkiestrę, chór i elektronikę nakładem Nonesuch^[35]. Jesienią tego samego roku dołączył do grona wykładowców wydziału muzycznego Uniwersytetu Princeton^[36].

Poślubił artystkę wizualną Grace Villamil, z którą współpracował przy wizualizacjach utworu „Telekinesis”^[6].

W 2022 roku mieszkał w Bearsville w stanie Nowy Jork, gdzie ma swoje domowe studio nagraniowe^[37].