Typomys

	Typomys
	O. Thomas, 1911
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Rząd	gryzonie
Podrząd	Supramyomorpha
Infrarząd	myszokształtne
Nadrodzina	myszowe
Rodzina	myszowate
Podrodzina	myszy
Plemię	Arvicanthini
Rodzaj	Typomys
	Typ nomenklatoryczny
	Mus trivirgatus Temminck, 1853
Gatunki
	2 gatunki – zobacz opis w tekście
	2 gatunki – zobacz opis w tekście

Typomys – rodzaj ssaków z podrodziny myszy (Murinae) w obrębie rodziny myszowatych (Muridae).

Rozmieszczenie geograficzne

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w zachodniej Afryce^[2]^[3]^[4].

Morfologia

Długość ciała (bez ogona) 105–130 mm, długość ogona 85–110 mm, długość ucha 15–32 mm, długość tylnej stopy 27–34 mm; masa ciała 29–63 g^[3]^[5].

Systematyka

Rodzaj zdefiniował w 1911 roku angielski zoolog Oldfield Thomas w artykule zatytułowanym O nowych afrykańskich Muridae, opublikowanym w czasopiśmie „The Annals and magazine of natural history”^[1]. Gatunkiem typowym jest (oryginalne oznaczenie) górolasek trójpaskowy (T. trivirgatus).

Etymologia

Typomys: gr. τυπος typos ‘rodzaj, typ’^[6]; μυς mus, μυος muos ‘mysz’^[7].

Podział systematyczny

Takson tradycyjnie traktowany jako podrodzaj w obrębie Hybomys jednak badania oparte na danych molekularnych wykazały, że jest to odrębny rodzaj^[8]. Do rodzaju należą następujące gatunki^[9]^[5]^[2]^[10]:

Grafika	Gatunek	Autor i rok opisu	Nazwa zwyczajowa^[10]	Podgatunki^[3]^[2]^[5]	Rozmieszczenie geograficzne^[3]^[2]^[5]	Podstawowe wymiary^[3]^[5]^[a]	Status IUCN^[11]
	Typomys planifrons	(G.S. Miller, 1900)	górolasek liberyjski	gatunek monotypowy	górne, gwinejskie lasy w Afryce Zachodniej (Gwinea, Senegal, Liberia, południowo-zachodnie Wybrzeże Kości Słoniowej, na zachód od rzeki Sassandra); zakres wysokości: 100–1000 m n.p.m.	DC: 12–13 cm DO: 9,1–10,4 cm MC: 46–60 g	LC
	Typomys trivirgatus	(Temminck, 1853)	górolasek trójpaskowy	gatunek monotypowy	szeroko rozpowszechniony w Afryce Zachodniej, od wschodniego Senegalu, na wschód do południowo-zachodniej Nigerii (na zachód od rzeki Niger), nieobecny na przełęczy Dahomey (południowo-wschodnia Ghana, Togo i Benin); zakres wysokości: 0–1200 m n.p.m.	DC: 10,5–13 cm DO: 8,5–11 cm MC: 29–63 g	LC

Kategorie IUCN: LC – gatunek najmniejszej troski.

Uwagi

↑ DC – długość ciała; DO – długość ogona; MC – masa ciała

Przypisy

1 2 O. Thomas. On new African Muridæ. „The Annals and magazine of natural history”. Eighth Series. 7 (40), s. 382, 1911. (ang.).
1 2 3 4 C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 516. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
1 2 3 4 5 Ch. Denys, P. Taylor & K. Aplin. Opisy gatunków Muridae: Ch. Denys, P. Taylor, C. Burgin, K. Aplin, P.-H. Fabre, R. Haslauer, J. Woinarski, B. Breed & J. Menzies: Family Muridae (True Mice and Rats, Gerbils and relatives). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 754, 755. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).
↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Subgenus Typomys. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-12-12].
1 2 3 4 5 Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 331. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
↑ Jaeger 1959 ↓, s. 274.
↑ Jaeger 1959 ↓, s. 160.
↑ A.D. Missoup, G.D. Yemchui, Ch. Denys & V. Nicolas. Molecular phylogenetic analyses indicate paraphyly of the genus Hybomys (Rodentia: Muridae): Taxonomic implications. „Journal of Zoological Systematics and Evolutionary Research”. 56 (3), s. 444–452, 2019. DOI: 10.1111/jzs.12213. (ang.).
↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, J. Zijlstra & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.13) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2025-02-28]. (ang.).
1 2 Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 268. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ Taxonomy: Hybomys – Genus. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2025-02-26]. (ang.).

Bibliografia

E.C. Jaeger: Source-book of biological names and terms. Wyd. 3 (Revised second printing). Springfield: Charles C. Thomas, 1959, s. 1–316. (ang.).

[11] DC – długość ciała; DO – długość ogona; MC – masa ciała

[Thomas-1] 1 2 O. Thomas. On new African Muridæ. „The Annals and magazine of natural history”. Eighth Series. 7 (40), s. 382, 1911. (ang.).

[Burgin&inni-2] 1 2 3 4 C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 516. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).

[Denys&inni-3] 1 2 3 4 5 Ch. Denys, P. Taylor & K. Aplin. Opisy gatunków Muridae: Ch. Denys, P. Taylor, C. Burgin, K. Aplin, P.-H. Fabre, R. Haslauer, J. Woinarski, B. Breed & J. Menzies: Family Muridae (True Mice and Rats, Gerbils and relatives). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 754, 755. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).

[Wilson&Reeder-4] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Subgenus Typomys. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-12-12].

[amw-5] 1 2 3 4 5 Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 331. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).

[CITEREFJaeger1959[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=wu.89043220607&seq=314_274]-6] Jaeger 1959 ↓, s. 274.

[CITEREFJaeger1959[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=wu.89043220607&seq=200_160]-7] Jaeger 1959 ↓, s. 160.

[Missoup&inni-8] A.D. Missoup, G.D. Yemchui, Ch. Denys & V. Nicolas. Molecular phylogenetic analyses indicate paraphyly of the genus Hybomys (Rodentia: Muridae): Taxonomic implications. „Journal of Zoological Systematics and Evolutionary Research”. 56 (3), s. 444–452, 2019. DOI: 10.1111/jzs.12213. (ang.).

[mdd-9] N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, J. Zijlstra & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.13) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2025-02-28]. (ang.).

[Cichocki&inni-10] 1 2 Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 268. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[12] Taxonomy: Hybomys – Genus. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2025-02-26]. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[a]

[11]