Tyran różany

Tyran różany

Tyrannus forficatus[1]
(J. F. Gmelin, 1789)
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	wróblowe
Podrząd	tyrankowce
Rodzina	tyrankowate
Podrodzina	tyranki
Plemię	Tyrannini
Rodzaj	Tyrannus
Gatunek	tyran różany
Synonimy
Muscicapa forficata J. F. Gmelin, 1789[1] Muscivora forficata (J. F. Gmelin, 1789)[1]
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2]
najmniejszej troski
Zasięg występowania
w sezonie lęgowym      przeloty      zimowiska

Tyran różany^[3] (Tyrannus forficatus) – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny tyrankowatych (Tyrannidae). Wędrowny, tereny lęgowe znajdują się głównie w Stanach Zjednoczonych, zimowiska zaś w Ameryce Środkowej. Niezagrożony wyginięciem. Nie wyróżnia się podgatunków^[4].

Długość ciała wynosi około 29 cm^[5], z czego około 13,8 mm przypada na dziób, zaś na ogon średnio 216,8 mm u samców i 146,7 mm u samic; ogon wcięty, środkowe sterówki mierzą ok. 50 mm^[5]. Skrzydło mierzy średnio 124,4 mm u samców i 114,3 mm u samic^[6]. Masa ciała waha się między 39 a 40 g^[7].

Wierzch głowy i szyi jasnoszary, wierzch ciała szary, kuper niemal czarny. Spód ciała czysto biały, boki ciała czerwonawe. Pokrywy podogonowe różane. Skrzydła brązowoczarne, pokrywy skrzydłowe oraz lotki II rzędu na chorągiewkach zewnętrznych i na zakończeniach brudnobiało obrzeżone. Trzy zewnętrzne bardzo długie, czarne, na wewnętrznej chorągiewce na końcu biała plama. Dziób i stopy czarne, sterówki brązowe. Samica nie różni się ubarwieniem od samca^[5].

Gatunek wędrowny. Tereny lęgowe, mające łącznie obszar około 305 000 km², znajdują się na obszarze od południowego stanu Nebraska, poprzez południowo-wschodni Nowy Meksyk i Missouri po północno-wschodni Meksyk. Tereny przeznaczone do zimowania leżą w Ameryce Środkowej, od południowego Meksyku po centralną Panamę. Zasiedla różnego rodzaju lasy, tereny rolnicze, zakrzewienia oraz tereny miejsce^[8].

Samiec agresywnie broni terytorium, odzywając się głosem podobnym do odgłosów nieświszczuków (piesków preriowych; Cynomys), brzmiącym jak 'tsh, 'tsh, 'tsh^[5]. Tyran różany żywi się głównie konikami polnymi oraz świerszczami^[7].

Samice mogą kierować się długością ogona w wyborze samców^[6]. Okres lęgowy trwa od marca do sierpnia^[7].

Gniazdo mieści się na drzewie, nie jest wybierane według gatunku. Budulec stanowią korzonki, mchy i trawy, wplata w nie także śmieci (np. papier). Przeważnie znajduje się na wysokości około 4,5 metra nad ziemią (15 stóp). W lęgu 5–6 jaj o wymiarach około 22,86 x 17 mm. Są białe, pokryte czarnymi plamami, najintensywniej przy szerszym końcu^[9].

Okres inkubacji wynosi 13–16 dni, wysiaduje jedynie samica. Młode karmione są przez oba ptaki z pary, po 14–17 dniach są w pełni opierzone^[7].

IUCN uznaje tyrana różanego za gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern) nieprzerwanie od 1988 roku. Organizacja Partners in Flight w 2017 roku szacowała liczebność populacji na około 9,5 miliona dorosłych osobników^[10]. Trend liczebności populacji uznawany jest za spadkowy^[2][10].

• Zdjęcia i nagrania audiowizualne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).