Uszkor

Uszkor
Otomys
F. Cuvier, 1824[1]
Ilustracja
Uszkor bagienny (O. irroratus)
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ssaki

Podgromada

żyworodne

Infragromada

łożyskowce

Rząd

gryzonie

Podrząd

Supramyomorpha

Infrarząd

myszokształtne

Nadrodzina

myszowe

Rodzina

myszowate

Podrodzina

myszy

Plemię

uszkory

Rodzaj

uszkor

Typ nomenklatoryczny

Euryotis irrorata Brants, 1827

Gatunki

33 gatunki (w tym 3 wymarłe) – zobacz opis w tekście

Uszkor[11], uszkornik[11] (Otomys) – rodzaj ssaków z podrodziny myszy (Murinae) w obrębie rodziny myszowatych (Muridae).

Rozmieszczenie geograficzne

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Afryce[12][13][14].

Morfologia

Długość ciała (bez ogona) 93–217 mm, długość ogona 40–127 mm, długość ucha 14–33 mm, długość tylnej stopy 19–41 mm; masa ciała 45–264 g[13][15].

Systematyka

Rodzaj zdefiniował w 1824 roku francuski zoolog i paleontolog Frédéric Cuvier w publikacji swojego autorstwa o tytule Uzębienie ssaków[1]. W oryginalnym opisie Cuvier nie wymienił żadnego gatunku; gatunkiem typowym jest (późniejsze oznaczenie) uszkor bagienny (O. irroratus).

Etymologia

  • Otomys (Otomis): gr. ους ous, ωτος ōtos ‘ucho’; μυς mus, μυος muos ‘mysz’[16].
  • Euryotis: gr. ευρυς eurus ‘szeroki’; -ωτις ōtis ‘-uchy’, od ους ous, ωτος ōtos „ucho”[17]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Euryotis irrorata Brants, 1827.
  • Oreomys: gr. ορος oros, ορεος oreos ‘góra’; μυς mus, μυος muos ‘mysz’[18]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Oreomys typus Heuglin, 1877.
  • Oreinomys: ορεινος oreinos ‘górski, żyjący w górach’, od ορος oros, ορεος oreos ‘góra’; μυς mus, μυος muos ‘mysz’[18].
  • Anchotomys: gr. αγχι ankhi ‘blisko’; rodzaj Otomys F. Cuvier, 1824 (uszkor)[6]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Euryotis anchietae Bocage, 1882.
  • Lamotomys (oryginalne oznaczenie): gr. λαμος lamos ‘paszcza, żarłoczność’; rodzaj Otomys F. Cuvier, 1824 (uszkor)[6]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Otomys laminatus O. Thomas & Schwann, 1905.
  • Myotomys: gr. μυς mus, μυος muos ‘mysz’; rodzaj Otomys F. Cuvier, 1824 (uszkor)[7]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Otomys unisulcatus F. Cuvier, 1829.
  • Metotomys: gr. μετα meta ‘obok, tuż przy’[19]; rodzaj Otomys F. Cuvier, 1824 (uszkor). Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Otomys turneri Wroughton, 1907 (= Otomys sloggetti O. Thomas, 1902).
  • Palaeotomys: gr. παλαιος palaios ‘stary, antyczny’[20]; rodzaj Otomys F. Cuvier, 1824 (uszkor). Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): †Palaeotomys gracilis Broom, 1937.
  • Prototomys: gr. πρωτος prōtos ‘pierwszy, przed’[21]; rodzaj Otomys F. Cuvier, 1824 (uszkor). Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): †Otomys campbelli Broom, 1946.

Podział systematyczny

Do rodzaju należą następujące występujące współcześnie gatunki[22][15][12][22][11]:

Grafika Gatunek Autor i rok opisu Nazwa zwyczajowa[11] Podgatunki[13][12][15] Rozmieszczenie geograficzne[13][12][15] Podstawowe wymiary[13][15][c] Status
IUCN[23]
Otomys sloggetti O. Thomas, 1902 uszkornik skalny gatunek monotypowy zachodnia Namibia wzdłuż wąskiego pasa wybrzeża na południe do najsuchszych obszarów północno-zachodniej Południowej Afryki; zakres wysokości: do 1500 m n.p.m. DC: 12,4–17 cm
DO: 8,2–11,2 cm
MC: 97–110 g		  LC 
Otomys willani P.J. Taylor, Kearney, Dalton, Chakona, Kelly & Barker, 2019 gatunek monotypowy endemit Południowej Afryki: południowa Wielka Krawędź, od Parku Narodowego Karoo (Prowincja Przylądkowa Zachodnia) na wschód do Giant’s Castle (KwaZulu-Natal) DC: 11,1–12,4 cm
DO: 5,9–7,4 cm
MC: 75–83 g		  NE 
Otomys karoensis Roberts, 1931 uszkor przylądkowy gatunek monotypowy endemit Południowej Afryki: Prowincja Przylądkowa Zachodnia (Góry Przylądkowe), na południe do Wolnego Państwa i Prowincji Przylądkowej Wschodniej, na północ do 33° szerokości geograficznej południowej DC: 11–15,4 cm
DO: 5,6–11,1 cm
MC: 78–139 g		  LC 
Otomys laminatus O. Thomas & Schwann, 1905 uszkor południowoafrykański gatunek monotypowy endemit Południowej Afryki: rozdzielnie w Prowincji Przylądkowej Zachodniej (dolina Paarl, Półwysep Przylądkowy) oraz Mpumalanga i KwaZulu-Natal (wschodnie zbocza Gór Smoczych); zakres wysokości: 0–2000 m n.p.m. DC: 15,8–21 cm
DO: 9,7–11,5 cm
MC: 140–264 g		  NT 
 Otomys unisulcatus F. Cuvier, 1829 uszkornik zaroślowy gatunek monotypowy półsuche ekoregiony Succulent Karoo i Nama Karoo (Prowincja Przylądkowa Północna, Zachodnia i Wschodnia) DC: 11–20 cm
DO: 6,3–10,6 cm
MC: 61–156 g		  LC 
Otomys barbouri B. Lawrence & Loveridge, 1953 uszkor wrzoścowy gatunek monotypowy góra Algon (Uganda i Kenia); zakres wysokości: powyżej 3000 m n.p.m. DC: 12,5–21 cm
DO: 5,7–9,6 cm
MC: 78–161 g		  EN 
Otomys denti O. Thomas, 1906 uszkor górski gatunek monotypowy od góry Ruwenzori (Uganda i Demokratyczna Republika Konga) na południe do gór Wielkiego Rowu Zachodniego (Rwanda, Burundi i Demokratyczna Republika Konga); zakres wysokości: 1950–3000 m n.p.m. DC:13,9 16,5– cm
DO: 7,8–10,2 cm
MC: 67–106 g		  LC 
Otomys lacustris G.M. Allen & Loveridge, 1933 uszkor tanzański gatunek monotypowy wyżyny Wielkich Rowów Afrykańskich w południowej Tanzanii oraz sąsiedniej Zambii i Malawi; zakres wysokości: 1400–2300 m n.p.m. DC: 15,5–18,5 cm
DO: 9,3–10,8 cm
MC: brak danych		  LC 
Otomys anchietae (Bocage, 1882) uszkor angolski gatunek monotypowy endemit Angoli: dorzecze rzek Kongo i Okawango, zapisy od źródła rzeki Cuito; zakres wysokości: poniżej 2000 m n.p.m. DC: 19,7–22 cm
DO: 8,7–12,7 cm
MC: brak danych		  LC 
Otomys auratus Wroughton, 1906 gatunek monotypowy środkowe wyżyny i Góry Smocze (Południowa Afryka, Eswatini i Lesotho), izolowane populacje w Soutpansberg (północna Południowa Afryka) i Eastern Highlands (Zimbabwe i Mozambik) DC: 13,3–20 cm
DO: 5,8–12 cm
MC: 63–211 g		  NT 
 Otomys irroratus (Brants, 1827) uszkor bagienny gatunek monotypowy endemit Południowej Afryki: Prowincja Przylądkowa Zachodnia i Wschodnia; zakres wysokości: powyżej 900 m n.p.m. DC: 13–19 cm
DO: 8,5–11,4 cm
MC: 80–201 g		  LC 
Otomys cuanzensis J. Eric Hill & T.D. Carter, 1937 uszkor murawowy gatunek monotypowy endemit Angoli: dorzecze rzeki Kuanza i inne rzeki wpływające do Oceanu Atlantyckiego; zakres wysokości: 1000–2500 m n.p.m. DC: 13–19 cm
DO: 8,5–11,4 cm
MC: 80–201 g		  LC 
Otomys angoniensis Wroughton, 1906 uszkor sawannowy 3 podgatunki rozłącznie od wschodniej Demokratycznej Republiki Konga, południowej Ugandy i południowo-zachodniej Kenii do południowo-zachodniej Angoli, Namibii (Pas Caprivi) i północno-wschodniej Południowej Afryki DC: 12,4–19,2 cm
DO: 4–10 cm
MC: 60–182 g		  LC 
Otomys fortior O. Thomas, 1906 uszkor silny gatunek monotypowy endemit Etiopii: znany z kilku miejsc w południowo-zachodniej części (lasy Beletta, Sheko i Charada) DC: 14,5–18,2 cm
DO: 8,5–9,8 cm
MC: brak danych		  VU 
Otomys helleri Frick, 1914 uszkor skryty gatunek monotypowy endemit Etiopii: góry Bale i Wyżyna Arussi (wschodnie Wielkie Rowy Afrykańskie); być może na południe do Malka Chireti (Somali) DC: 12,3–18,5 cm
DO: 6,8–9,5 cm
MC: brak danych		  LC 
Otomys typus (Heuglin, 1877) uszkor właściwy gatunek monotypowy endemit Etiopii: szeroko rozpowszechniony na zachodnich wyżynach, z co najmniej 1 miejscem (Hirna) na wschód od Wielkich Rowów Afrykańskich; zakres wysokości: 1800–3414 m n.p.m. DC: 15,5–17,8 cm
DO: 7,7–9,2 cm
MC: brak danych		  LC 
Otomys burtoni O. Thomas, 1918 uszkor stokowy gatunek monotypowy endemit Kamerunu (góra Kamerun); zakres wysokości: 2000–4000 m n.p.m. DC: 14,5–16,7 cm
DO: 7,5–8,4 cm
MC: 71–105 g		  EN 
Otomys occidentalis Dieterlen & van der Straeten, 1992 uszkor paprociowy gatunek monotypowy góry Gotel i góra Oku (Nigeria i Kamerun); zakres wysokości: 1900–3000 m n.p.m. DC: 13,1–16 cm
DO: 6,8–8,8 cm
MC: 69–88 g		  VU 
Otomys sungae L. von Bohmann, 1934 uszkor sekretny gatunek monotypowy Usumbara i Uluguru w górach Eastern Arc (Tanzania) i wyżyna Nyika (Malawi i Zambia); zakres wysokości: 1500–2100 m n.p.m. DC: 15–18 cm
DO: 8–10 cm
MC: brak danych		  NE 
 Otomys jacksoni O. Thomas, 1891 uszkor elgoński gatunek monotypowy góra Elgon (wschodnia Uganda i zachodnia Kenia); zakres wysokości: 3300–4200 m n.p.m. DC: 12–17,1 cm
DO: 5,7–8,2 cm
MC: 70–121 g		  NT 
 Otomys orestes O. Thomas, 1900 uszkor afroalpejski gatunek monotypowy endemit Kenii: góra Kenia i góry Aberdare; zakres wysokości: 2700–4200 m n.p.m. DC: 13,5–17,5 cm
DO: 6,1–9,3 cm
MC: brak danych		  NE 
Otomys thomasi Osgood, 1910 uszkor krzepki gatunek monotypowy endemit Kenii: skarpa Mau i wyżyna Uasin Gishu (zachodni brzeg Wielkich Rowów Afrykańskich); zakres wysokości: 2450–2700 m n.p.m. DC: 16,2–18,2 cm
DO: 8,4–9,3 cm
MC: brak danych		  VU 
Otomys uzungwensis B. Lawrence & Loveridge, 1953 uszkor mokradłowy gatunek monotypowy góry Udzungwa i Poroto (południowa Tanzania) i wyżyna Nyika (Malawi i Zambia); zakres wysokości: 1800–2750 m n.p.m. DC: brak danych
DO: brak danych
MC: brak danych		  NT 
Otomys tropicalis O. Thomas, 1902 uszkor tropikalny gatunek monotypowy Wielki Rów Zachodni (Demokratyczna Republika Konga, Uganda, Rwanda i Burundi), góry Imatong (Sudan Południowy) góra Elgon i kenijskie Wielkie Rowy Afrykańskie (Uganda i Kenia); być może północno-wschodnia Tanzania; zakres wysokości: 840–2250 m n.p.m. DC: 12,5–20 cm
DO: 5,2–10,2 cm
MC: 81–133 g		  LC 
Otomys dollmani E. Heller, 1912 uszkor młakowy gatunek monotypowy endemit Kenii: góra Gargues (pasmo górskie Matthews) DC: 13,8–15 cm
DO: 8,5–10,5 cm
MC: brak danych		  NE 
Otomys dartmouthi O. Thomas, 1906 uszkor łąkowy gatunek monotypowy góry Rwenzori (południowo-zachodnia Uganda i sąsiadująca Demokratyczna Republika Konga); zakres wysokości: 3300–4400 m n.p.m. DC: około 15 cm
DO: około 9,3 cm
MC: brak danych		  DD 
Otomys zinki Bohmann, 1943 uszkor krępy gatunek monotypowy endemit Tanzanii: góra Kilimandżaro; zakres wysokości: 2350–4000 m n.p.m. DC: 13,5–18,6 cm
DO: 6–10,8 cm
MC: brak danych		  VU 
Otomys simiensis P.J. Taylor, Lavrenchenko, Carleton, E. Verheyen, N.C. Bennett, Oosthuizen & Maree, 2011 uszkor simeński gatunek monotypowy endemit Etiopii: góry Simien DC: 13,5–17,2 cm
DO: 7,7–8,8 cm
MC: brak danych		  LC 
Otomys cheesmani P.J. Taylor, Lavrenchenko, Carleton, E. Verheyen, N.C. Bennett, Oosthuizen & Maree, 2011 uszkor ryftowy gatunek monotypowy endemit Etiopii: znany z 2 miejsc na południe od jeziora Tana; zakres wysokości: 2100–2500 m n.p.m. DC: 16,5–21 cm
DO: 7,7–10,6 cm
MC: brak danych		  CR 
Otomys yaldeni P.J. Taylor, Lavrenchenko, Carleton, E. Verheyen, N.C. Bennett, Oosthuizen & Maree, 2011 uszkor etiopski gatunek monotypowy endemit Etiopii: góry Bale; zakres wysokości: 2650–3800 m n.p.m. DC: 12,5–15,5 cm
DO: 7–7,3 cm
MC: brak danych		  VU 

Kategorie IUCN:  LC  – gatunek najmniejszej troski,  NT  – gatunek bliski zagrożenia,  VU  – gatunek narażony,  EN  – gatunek zagrożony,  CR  – gatunek krytycznie zagrożony,  DD  – gatunki o nieokreślonym stopniu zagrożenia;  NE  – gatunki niepoddane jeszcze ocenie.

Opisano również gatunki wymarłe[24]:

Uwagi

  1. ↑ Niepoprawna późniejsza pisownia Otomys F. Cuvier, 1824.
  2. ↑ Niepotrzebna nazwa zastępcza dla Oreomys Heuglin, 1877 ponieważ Trouessart błędnie uważał, że nazwa ta jest zajęta przez Orenomys Aymard, 1855 (Hystricidae).
  3. ↑ DC – długość ciała; DO – długość ogona; MC – masa ciała

Przypisy

  1. 1 2 F. Cuvier: Des dents des mammifères: considérées comme caractères zoologiques. Strasbourg, Paris: F.G. Levrault, 1824, s. 255. (fr.).
  2. ↑ A. Brants: Het geslacht der muizen door Linnaeus opgesteld: volgens de tegenswoordige toestand der wetenschap in familien, geslachten en soorten verdeeld. Berlyn: Akademische boekdrukkery, 1827, s. 93. (niderl.).
  3. ↑ Ch.-L. Bonaparte: Saggio di una distribuzione metodica degli animali vertebrati. Roma: Antonio Boulzaler, 1831, s. 1–144. (wł.).
  4. ↑ T. von Heuglin: Reise in Nordost-Afrika. Schilderungen aus dem Gebiete der Beni Amer und Habab nebst zoologischen Skizzen und einem Führer für Jagdreisende. Cz. 2. Braunschweig: G. Westermann, 1877, s. 76. (niem.).
  5. ↑ É.L. Trouessart. Synopsis systematicus et geographicus Mammalium tam viventium quam fossilium. „Bulletin de la Société d’Études scientifiques d’Angers”. 10, s. 111, 1880. (fr.).
  6. 1 2 3 4 Thomas 1918 ↓, s. 208.
  7. 1 2 Thomas 1918 ↓, s. 206.
  8. ↑ Broom 1937 ↓, s. 765.
  9. 1 2 Broom 1937 ↓, s. 761.
  10. 1 2 R. Broom. Some South African pliocene and pleistocene mammals. „Annals of the Transvaal Museum”. 21 (1), s. 35, 1948. (ang.).
  11. 1 2 3 4 Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 283–284. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
  12. 1 2 3 4 C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 512–514. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
  13. 1 2 3 4 5 Ch. Denys, P. Taylor & K. Aplin. Opisy gatunków Muridae: Ch. Denys, P. Taylor, C. Burgin, K. Aplin, P.-H. Fabre, R. Haslauer, J. Woinarski, B. Breed & J. Menzies: Family Muridae (True Mice and Rats, Gerbils and relatives). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 741–747. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).
  14. ↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Otomys. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-12-12].
  15. 1 2 3 4 5 Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 328–330. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
  16. ↑ Palmer 1904 ↓, s. 488.
  17. ↑ Palmer 1904 ↓, s. 280.
  18. 1 2 Palmer 1904 ↓, s. 479.
  19. ↑ Jaeger 1959 ↓, s. 154.
  20. ↑ Jaeger 1959 ↓, s. 181.
  21. ↑ Jaeger 1959 ↓, s. 209.
  22. 1 2 N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, J. Zijlstra & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.13) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2025-02-26]. (ang.).
  23. ↑ Taxonomy: Otomys – Genus. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2025-02-26]. (ang.).
  24. ↑ J.S. Zijlstra, Otomys Cuvier, 1824, Hesperomys project (Version 24.9.1), DOI: 10.5281/zenodo.7654755 [dostęp 2025-02-26] (ang.).
  25. ↑ Ch. Denys. Phylogenetic affinities of the oldest East African Otomys (Rodentia, Mammalia) from Olduvai Bed I (Pleistocene, Tanzania). „Neues Jahrbuch für Geologie und Paläontologie. Monatshefte”. 12, s. 708, 1989. (ang.).

Bibliografia

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.