Uvit
_5.JPG) Uvit na kwarcu z Brazylii | |
| Właściwości chemiczne i fizyczne | |
| Skład chemiczny |
CaMg |
|---|---|
| Twardość w skali Mohsa | |
| Przełam |
nieregularny/nierówny, muszlowy[2] |
| Łupliwość |
niewyraźna[2] |
| Pokrój kryształu |
pryzmatyczny, równoległy, tabularne, piramidalne[2] |
| Układ krystalograficzny | |
| Właściwości mechaniczne | |
| Gęstość |
2,97–3,14 g/cm3[2] |
| Właściwości optyczne | |
| Barwa |
ciemnobrunatna, brunatna, brunatnożółta, czarna, rzadziej niebieskoczarna, żółtozielona, zielona lub ciemnozielona[1], czerwona[2] |
| Rysa | |
| Połysk | |
| Współczynnik załamania |
1,637–1,668 (jednoosiowy)[2] |
| Inne |
dwójłomność: 0,0180–0,0290[2] pleochroizm: słaby; O = jasnożółty; E = bezbarwny[2]; |
| Dodatkowe dane | |
| Klasyfikacja Strunza |
9.CK.05 |
Uvit – bardzo rzadki minerał z rodziny krzemianów, będący odmianą turmalinu[1][2].
Nazwa pochodzi od miejsca odkrycia – prowincji Uva na Sri Lance[5].
Właściwości
Krystalizuje w układzie trygonalnym. Posiada pryzmatyczny, tabularny i piramidalny pokrój[2]. Tworzy skupienia wachlarzowate, masywne[3] i promieniste tzw. słońca turmalinowe. Jest bogatą w żelazo i magnez odmianą turmalinu. Okazy o zabarwieniu zielonym czasami zawierają chrom i wanad. To minerał kruchy, przezroczysty do przeświecającego[1]. Jest silnie piezo- i piroelektryczny[2][3].
Odmiany
Uwit bogaty w fluor nazywany jest fluor-uvit. W 2010 roku został uznany za odrębny minerał przez IMA ze wzorem chemicznym Ca(Mg,Fe2+)3Al5Mg(BO3)3Si6O18OH)3F. Fluor-uvit występuje w przyrodzie znacznie częściej niż sam uvit[5].
Występowanie
Bywa składnikiem niektórych skarnów[3] i pegmatytów[1]. Występuje w zmetamorfizowanych złożach magnezytu oraz w metamorficznych łupkach i marmurach[3]. Towarzyszą mu tytanit, apatyt, magnezyt, cyrkon, kwarc[3], kalcyt, dolomit, tremolit, aktynolit, hematyt, skapolit[4][5]. Występuje na Słowacji, w Kanadzie, USA (Kalifornia, New Hampshire, New Jersey, Connecticut, Nowy Jork), Birmie, Rosji (Zabajkale, południowa Jakucja), Chinach[3][1][5].
Galeria
okaz w kolorze bursztynowym z Pakistanu
czerwony z magnezytem z Brazylii
czarny uvit z Nowego Jorku
o zielonym zabarwieniu z Brazylii
Przypisy
- 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Jerzy Żaba, Ilustrowana encyklopedia skał i minerałów, Wydawnictwa Videograf SA, 2024, s. 469, ISBN 978-83-8293-231-7.
- 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 Uvite [online], National Gem Lab [dostęp 2025-05-12] (ang.).
- 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Uvite [online], Minerals Net [dostęp 2025-04-18].
- 1 2 3 4 John W. Anthony i inni red., Uvite, [w:] Handbook of Mineralogy, 2001–2005, Mineralogical Society of America [dostęp 2025-05-12] (ang.).
- 1 2 3 4 Uvite, [w:] Mindat.org [online], Hudson Institute of Mineralogy [dostęp 2025-04-18] (ang.).