Wąskogłówka

Wąskogłówka
	Stenocephalemys
	Frick, 1914
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	gryzonie
Podrząd	Supramyomorpha
Infrarząd	myszokształtne
Nadrodzina	myszowe
Rodzina	myszowate
Podrodzina	myszy
Plemię	Praomyini
Rodzaj	wąskogłówka
	Typ nomenklatoryczny
	Stenocephalemys albocaudata Frick, 1914
Gatunki
	6 gatunków – zobacz opis w tekście
	6 gatunków – zobacz opis w tekście

Wąskogłówka^[2] (Stenocephalemys) – rodzaj ssaków z podrodziny myszy (Murinae) w obrębie rodziny myszowatych (Muridae).

Rozmieszczenie geograficzne

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Afryce Wschodniej^[3]^[4]^[5].

Morfologia

Długość ciała (bez ogona) 106–195 mm, długość ogona 105–195 mm, długość ucha 17–32 mm, długość tylnej stopy 21–36 mm; masa ciała 40–198 g^[4]^[6].

Systematyka

Rodzaj zdefiniował w 1914 roku amerykański paleontolog Childs Frick w artykule zatytułowanym Nowy rodzaj oraz kilka nowych gatunków i podgatunków gryzoni z Abisynii, opublikowanym w czasopiśmie „Annals of the Carnegie Museum”^[1]. Gatunkiem typowym jest (oznaczenie monotypowe) wąskogłówka białoogonowa (S. albocaudata).

Etymologia

Stenocephalemys: gr. στηνος stēnos ‘wąski, cienki’; κεφαλη kephalē ‘głowa’; μυς mus, μυoς muos ‘mysz’^[1].

Podział systematyczny

Do rodzaju należą następujące gatunki^[7]^[6]^[3]^[2]:

Gatunek	Autor i rok opisu	Nazwa zwyczajowa^[2]	Podgatunki^[4]^[3]^[6]	Rozmieszczenie geograficzne^[4]^[3]^[6]	Podstawowe wymiary^[4]^[6]^[a]	Status IUCN^[8]
Stenocephalemys zimai	Lavrenchenko & Bryja, 2020		gatunek monotypowy	endemit Etiopii: znaleziony w 4 górskich obszarach (góry Demien, Guna, Choke i Abohoy Gara)	DC: 13,6–17 cm DO: 10,5–14,8 cm MC: brak danych	NE
Stenocephalemys albipes	(Rüppell, 1842)	wąskogłówka białonoga	gatunek monotypowy	Etiopia i Erytrea; zakres wysokości: 820–3300 m n.p.m.	DC: 10,7–17,1 cm DO: 13,4–19,5 cm MC: 40–79 g	LC
Stenocephalemys griseicauda	Petter, 1972	wąskogłówka szaroogonowa	gatunek monotypowy	endemit Etiopii: na zachód i wschód od Wielkich Rowów Afrykańskich; zakres wysokości: 2400–3500 m n.p.m.	DC: 13–17,5 cm DO: 10,5–16 cm MC: 70–136 g	LC
Stenocephalemys sokolovi	Lavrenchenko & Bryja, 2020		gatunek monotypowy	endemit Etiopii: obszary Debre Sina, Ankober, Guassy i Parku Narodowego Borena Saynt; zakres wysokości: 3200–3500 m n.p.m.	DC: 12,9–15,4 cm DO: 11,4–16,1 cm MC: brak danych	NE
Stenocephalemys ruppi	(van der Straeten & Dieterlen, 1983)	wąskogłówka zaroślowa	gatunek monotypowy	endemit Etiopii: góry Gughe na zachód od Wielkich Rowów Afrykańskich; zakres wysokości: 3700–3200 m n.p.m.	DC: 12,4–13,8 cm DO: 14,3–17,9 cm MC: brak danych	DD
Stenocephalemys albocaudatus	Frick, 1914	wąskogłówka białoogonowa	gatunek monotypowy	endemit Etiopii: na wschód od Wielkich Rowów Afrykańskich; zakres wysokości: powyżej 3000 m n.p.m.	DC: 10,6–19,5 cm DO: 11,2–17,5 cm MC: 83–198 g	LC

Kategorie IUCN: LC – gatunek najmniejszej troski, DD – gatunki o nieokreślonym stopniu zagrożenia; NE – gatunki niepoddane jeszcze ocenie.

Uwagi

↑ DC – długość ciała; DO – długość ogona; MC – masa ciała

Przypisy

1 2 3 Ch. Frick. A new genus and some new species and subspecies of Abyssinian rodents. „Annals of the Carnegie Museum”. 9, s. 7, 1914–1915. (ang.).
1 2 3 Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 281–282. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
1 2 3 4 C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 536. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
1 2 3 4 5 Ch. Denys, P. Taylor & K. Aplin. Opisy gatunków Muridae: Ch. Denys, P. Taylor, C. Burgin, K. Aplin, P.-H. Fabre, R. Haslauer, J. Woinarski, B. Breed & J. Menzies: Family Muridae (True Mice and Rats, Gerbils and relatives). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 801. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).
↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Stenocephalemys. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-12-16].
1 2 3 4 5 Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 347–348. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, J. Zijlstra & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.13) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2025-03-04]. (ang.).
↑ Taxonomy: Stenocephalemys – Genus. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2025-03-05]. (ang.).

[8] DC – długość ciała; DO – długość ogona; MC – masa ciała

[Frick-1] 1 2 3 Ch. Frick. A new genus and some new species and subspecies of Abyssinian rodents. „Annals of the Carnegie Museum”. 9, s. 7, 1914–1915. (ang.).

[Cichocki&inni-2] 1 2 3 Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 281–282. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[Burgin&inni-3] 1 2 3 4 C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 536. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).

[Denys&inni-4] 1 2 3 4 5 Ch. Denys, P. Taylor & K. Aplin. Opisy gatunków Muridae: Ch. Denys, P. Taylor, C. Burgin, K. Aplin, P.-H. Fabre, R. Haslauer, J. Woinarski, B. Breed & J. Menzies: Family Muridae (True Mice and Rats, Gerbils and relatives). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 801. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).

[Wilson&Reeder-5] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Stenocephalemys. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-12-16].

[amw-6] 1 2 3 4 5 Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 347–348. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).

[mdd-7] N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, J. Zijlstra & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.13) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2025-03-04]. (ang.).

[9] Taxonomy: Stenocephalemys – Genus. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2025-03-05]. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[a]

[8]