Włodzimierz Godłowski

Włodzimierz Godłowski

Data i miejsce urodzenia	7 listopada 1900 Stryj, Austro-Węgry
Data i miejsce śmierci	1940 Katyń, RFSRR, ZSRR
Zawód, zajęcie	lekarz
Narodowość	polska
Tytuł naukowy	docent doktor
Edukacja	Państwowe Gimnazjum w Sanoku
Uczelnia	Uniwersytet Jagielloński
Wydział	Wszechnauk Lekarskich
Stanowisko	kierownik Katedry Chorób Nerwowych i Umysłowych na Wydziale Lekarskim
Pracodawca	Uniwersytet Stefana Batorego w Wilnie
Rodzice	Aleksander Helena (z d. Bierzecka)
Małżeństwo	Zofia
Dzieci	Kazimierz

Włodzimierz Godłowski

porucznik rezerwy lekarz
Data i miejsce urodzenia	7 listopada 1900 Stryj
Data śmierci	1940
Przebieg służby
Lata służby	1918–1940
Siły zbrojne	Wojsko Polskie
Jednostki	pociąg pancerny „Smok” 43 Pułk Strzelców Kresowych Batalion KOP „Łużki”
Stanowiska	lekarz batalionu
Główne wojny i bitwy	wojna polsko-ukraińska wojna polsko-bolszewicka II wojna światowa (kampania wrześniowa)
Późniejsza praca	lekarz, wykładowca, naukowiec
Odznaczenia

Włodzimierz Józef Godłowski (ur. 7 listopada 1900 w Stryju, zm. wiosną 1940 w Katyniu) – polski lekarz neurolog i psychiatra z tytułem doktora, docent, profesor nadzwyczajny. Porucznik rezerwy lekarz Wojska Polskiego, uczestnik trzech wojen (1918–1920, 1939), ofiara zbrodni katyńskiej.

Urodził się jako syn Aleksandra (ur. 1868, zm. 24 grudnia 1940, lekarz powiatowy w Lesku 1906–1919^[1]) i Heleny z domu z Bierzeckiej (1878–1953). W rodzinnym Stryju ukończył szkołę podstawową. 6 czerwca 1918 z odznaczeniem zdał egzamin dojrzałości w Państwowym Gimnazjum w Sanoku (w jego klasie byli m.in. Stanisław Michalski i Jakub Zaleski – również ofiary zbrodni katyńskiej)^[2][3].

Jako ochotnik wstąpił do Wojska Polskiego 3 listopada 1918, następnie podczas wojny polsko-ukraińskiej był w załodze pociągu pancernego „Smok”, uczestniczył w walkach o Lwów 1918–1919, za co został odznaczony Odznaką Honorową „Orlęta”. Pod koniec 1919 został przeniesiony do rezerwy. Po wybuchu wojny polsko-bolszewickiej ponownie ochotniczo zgłosił się do Wojska Polskiego w 1920, został przydzielony do 43 pułku Strzelców Kresowych i brał udział w walkach w Małopolsce Wschodniej, w ofensywie lubelskiej i na Wołyniu. Po zakończeniu działań wojennych został przeniesiony do rezerwy 6 grudnia 1920. Za udział w wojnie został odznaczony Medalem Pamiątkowym za Wojnę 1918–1921^[4].

Ukończył rozpoczęte w 1918 studia medyczne na Wydziale Wszechnauk Lekarskich Uniwersytetu Jagiellońskiego, w 1925 uzyskał tytuł doktora (podczas studiów pracował jako elew w Klinice Chorób Wewnętrznych). Został zatrudniony na Wydziale Chorób Wewnętrznych Szpitala św. Łazarza w Krakowie. Od 1926 do 1927 pracował jako asystent w szpitalu dla umysłowo chorych w Rybniku i był tam równocześnie praktykantem w pracowni anatomicznej. Pod koniec lat 20. skupił się nad anatomiczno-fizjologicznymi badaniami mózgu. W 1930 został stypendystą w klinice neurologicznej w Wiedniu w tamtejszym Zakładzie Neurologicznym, następnie w Zakładzie Farmakologicznym.

Po powrocie z Austrii nadal pracował w klinice neurologiczno-psychiatrycznej, a ponadto rozwijał pracę badawczą nad anatomią i fizjologią pnia mózgu w Klinice Neurologicznej. W lipcu 1936 uzyskał habilitację i został docentem neurologii i psychiatrii na Uniwersytecie Jagiellońskim. Od listopada 1927 pracował w Klinice Neurologiczno-Psychiatrycznej Uniwersytetu Jagiellońskiego. W 1938 został kierownikiem Katedry Chorób Nerwowych i Umysłowych na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie i dyrektorem Instytutu dla Badań Mózgu (został następcą prof. Maksymiliana Rose^[5].). Zanim rozpoczął tę pracę, został mianowany profesorem nadzwyczajnym chorób nerwowych i umysłowych WL USB z dniem 10 września 1938^[6]. Od sierpnia 1938 do kwietnia 1939 odbył stypendium w Instytucie Badania Mózgu w Berlinie, kierowanym przez Oskara Vogta. Następnie miał kontynuować badania nad mózgiem Józefa Piłsudskiego. Po powrocie osiadł w Wilnie i wiosną 1939 został dyrektorem tamtejszej Kliniki Psychiatrycznej. Był autorem wielu prac naukowych.

W okresie międzywojennym równolegle z pracą zawodową był awansowany do stopni wojskowych. Został mianowany do stopnia podporucznika rezerwy w Korpusie Oficerów Sanitarnych Lekarzy ze starszeństwem z 1 lipca 1925 (lok. 202). Później otrzymał awans do stopnia porucznika rezerwy w 1938. W 1938 odbywał ćwiczenia wojskowe w Centrum Wyszkolenia Sanitarnego.

W związku z zagrożeniem konfliktem zbrojnym w 1939 po raz trzeci zgłosił się ochotniczo do Wojska Polskiego. 27 sierpnia 1939 został zmobilizowany i w funkcji lekarza przydzielony do batalionu KOP „Łużki”^[7] Korpusu Ochrony Pogranicza, wchodzącego w skład 3 pułku piechoty KOP. Po wybuchu II wojny światowej i agresji ZSRR na Polskę 23 września 1939 został aresztowany przez Sowietów na terenach wschodnich II Rzeczypospolitej w okolicach Kowla. Był przetrzymywany w obozie w Kozielsku, skąd w lutym jego żona otrzymała kartkę nadesłaną przez niego. W czasie pobytu w obozie wygłosił dla współosadzonych odczyt o badaniach mózgu. Osobę Włodzimierza Godłowskiego wspomniał w prowadzonym przez siebie dzienniku obozowym Stefan Pieńkowski, także neurolog^[8]. Wiosną 1940 został wywieziony do Katynia^[9] i tam zamordowany (według przypuszczeń rodziny 9 kwietnia 1940) przez funkcjonariuszy Obwodowego Zarządu NKWD w Smoleńsku oraz pracowników NKWD przybyłych z Moskwy na mocy decyzji Biura Politycznego KC WKP(b) z 5 marca 1940. W 1943 jego ciało zostało zidentyfikowane pod numerem 502 w toku ekshumacji prowadzonych przez Niemców (przy zwłokach znaleziono m.in. wizytówki i dokumenty KOP)^[10][11]. Pochowano go w mogile bratniej drugiej na terenie Polskiego Cmentarza Wojennego w Katyniu, oficjalnie otwartego 28 lipca 2000^[12].

Jego braćmi byli Jerzy (ur. 1907, prokurator w Lidzie, w 1941 aresztowany przez NKWD, zaginiony), Kazimierz (ur. 1911, w 1939 aresztowany przez NKWD, zaginiony), Ewa (1904–1972, romanistka, żona kpt. Zygmunta Stawarskiego 1896–1945).

Miał żonę Zofię (1906–2002). Ich syn, Kazimierz, był polskim archeologiem i prehistorykiem, współzałożyciel Instytutu Katyńskiego, a wnukowie Jan i Włodzimierz działaczami opozycji demokratycznej w PRL.

5 października 2007 roku minister obrony narodowej Aleksander Szczygło – decyzją nr 439/MON^[13] – mianował go pośmiertnie na stopień kapitana^[14][15]. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007 roku w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”^[16][17][18].

W 2010 w ramach akcji „Katyń... pamiętamy" / „Katyń... Ocalić od zapomnienia”, w Krakowie przy ulicy Al. Armii Krajowej 7/71 został zasadzony Dąb Pamięci honorujący Włodzimierza Godłowskiego^[19]

Włodzimierzowi Godłowskiemu został poświęcony jeden z odcinków filmowego cyklu dokumentalnego pt. Epitafia katyńskie (2010)^[20].

Został także upamiętniony symbolicznie na grobowcu swoich rodziców na cmentarzu w Lesku.

• Jądro smakowe kota (1933)
• Zespoły neurologiczne przy złośliwych guzach jamy nosowo-gardłowej (1933)
• Podkorowe ośrodki spojrzenia i skojarzonych ruchów oczu (1936)

• jeńcy polscy w niewoli radzieckiej (od 1939 roku)
• Stefan Pieńkowski, Aleksander Ślączka, Marcin Zieliński – inni neurolodzy zamordowani w ramach zbrodni katyńskiej
• obozy NKWD dla jeńców polskich
• ofiary zbrodni katyńskiej – zamordowani w Katyniu

• Eufemiusz Herman: Neurolodzy polscy. Warszawa: Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, 1958, s. 233-239.
• Jan Kiński, Helena Malanowska, Urszula Olech, Wacław Ryżewski, Janina Snitko-Rzeszut, Teresa Żach: Katyń. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Marek Tarczyński (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2000. ISBN 83-905590-7-2.
• Andrzej Brygidyn: Sanocka Lista Katyńska. Jeńcy Kozielska, Ostaszkowa, Starobielska oraz innych obozów i więzień Polski kresowej pomordowani w Rosji Sowieckiej. Sanok: 2000, s. 38-39.
• Agnieszka Maj: Całe życie czekała na męża, który zginął w Katyniu. dziennikpolski24.pl, 14 kwietnia 2010. [dostęp 2014-03-13].
• Włodzimierz Godłowski. katyn-pamietam.pl. [dostęp 2014-04-23].
• Maria Magdalena Blombergowa. Uczeni polscy rozstrzelani w Katyniu, Charkowie i Twerze. „Analecta”, s. 25, R. 9 Z. 2 (18) / 2000. 
• Убиты в Катыни. Księga pamięci polskich jeńców wojennych – więźniów obozu NKWD w Kozielsku, rozstrzelanych decyzją Biura Politycznego Komitetu Centralnego Wszechzwiązkowej Komunistycznej Partii (b) z 5 marca 1940 roku. Лариса Еремина (red.). Moskwa: Stowarzyszenie Memoriał, 2015. ISBN 978-5-78700-123-5.

• Publikacje Włodzimierza Godłowskiego w bibliotece Polona