Warszojer Jidisze Cajtung
| Częstotliwość | |
|---|---|
| Państwo | |
| Język | |
| Pierwszy numer |
1867 |
| Ostatni numer |
1868 |
| Redaktor naczelny |
Hilel Glatsztern |
Warszojer Jidisze Cajtung (jid. ווארשויער יודישע צייטונג, niem. Warschauer Jüdische Zeitung, pol. Warszawska Gazeta Żydowska) – wydawany w Warszawie tygodnik żydowski w języku jidysz. Tygodnik wydawano w latach 1867–1868, była to pierwsza gazeta na ziemiach polskich wydawana w jidysz.
Założycielem i redaktorem naczelnym gazety był Hilel Glatsztern[1]. Glatsztern, jako maskil, był przeciwnikiem używania języka jidysz, zakładając gazetę chciał jednak promować idee haskalowe wśród społeczności żydowskiej mówiącej w większości w tym języku[2].
Pierwszy numer ukazał się 27 stycznia?/8 lutego 1867 roku, nakład wynosił 180 egzemplarzy. Gazeta pisana była w dialekcie tzw. „jidysz-dajcz”, Glatsztern dążył jednak do usunięcia z pisma germanizmów[3]. Gazeta była skierowana do „prostego ludu”, następnie planowano docierać także do mieszczan, rzemieślników i kupców[1]. W gazecie publikowano m.in. reportaże, zarządzenia władz, felietony oraz korespondencję przesyłaną przez czytelników[3][2].
Działalność gazety spotkała się z utrudnieniami ze strony cenzury, była natomiast życzliwie przyjmowana m.in. przez część prasy nieżydowskiej, życzliwe artykuły na jej temat publikowano m.in. w „Dzienniku Warszawskim”[3]. Krytykowano z kolei nieporadny język autorów[3].
Pismo zostało zlikwidowane po wydaniu 50 numerów, 11 stycznia?/23 stycznia 1868 roku, z powodów finansowych[1]. Pismo doprowadziło do pojawienia się w publicystyce żydowskiej reportaży społecznych, doprowadziło również do wyrobienia u Żydów nawyku czytania w języku jidysz[1][3].
Przypisy
- 1 2 3 4 Marian Fuks, Warszojer Jidisze (Idysze) Cajtung [online], delet.jhi.pl [dostęp 2025-04-04].
- 1 2 ווארשויער יודישע צייטונג | אוסף העיתונות | הספרייה הלאומית [online], www.nli.org.il [dostęp 2025-04-04] (hebr.).
- 1 2 3 4 5 Pismo „przechodnie” [online], Rzeczpospolita [dostęp 2025-04-04].