Warszojer Jidisze Cajtung

Warszojer Jidisze Cajtung
ווארשויער יודישע צייטונג
Częstotliwość

tygodnik

Państwo

 Królestwo Polskie

Język

jidysz

Pierwszy numer

1867

Ostatni numer

1868

Redaktor naczelny

Hilel Glatsztern

Warszojer Jidisze Cajtung (jid. ווארשויער יודישע צייטונג, niem. Warschauer Jüdische Zeitung, pol. Warszawska Gazeta Żydowska) – wydawany w Warszawie tygodnik żydowski w języku jidysz. Tygodnik wydawano w latach 1867–1868, była to pierwsza gazeta na ziemiach polskich wydawana w jidysz.

Założycielem i redaktorem naczelnym gazety był Hilel Glatsztern[1]. Glatsztern, jako maskil, był przeciwnikiem używania języka jidysz, zakładając gazetę chciał jednak promować idee haskalowe wśród społeczności żydowskiej mówiącej w większości w tym języku[2].

Pierwszy numer ukazał się 27 stycznia?/8 lutego 1867 roku, nakład wynosił 180 egzemplarzy. Gazeta pisana była w dialekcie tzw. „jidysz-dajcz”, Glatsztern dążył jednak do usunięcia z pisma germanizmów[3]. Gazeta była skierowana do „prostego ludu”, następnie planowano docierać także do mieszczan, rzemieślników i kupców[1]. W gazecie publikowano m.in. reportaże, zarządzenia władz, felietony oraz korespondencję przesyłaną przez czytelników[3][2].

Działalność gazety spotkała się z utrudnieniami ze strony cenzury, była natomiast życzliwie przyjmowana m.in. przez część prasy nieżydowskiej, życzliwe artykuły na jej temat publikowano m.in. w „Dzienniku Warszawskim”[3]. Krytykowano z kolei nieporadny język autorów[3].

Pismo zostało zlikwidowane po wydaniu 50 numerów, 11 stycznia?/23 stycznia 1868 roku, z powodów finansowych[1]. Pismo doprowadziło do pojawienia się w publicystyce żydowskiej reportaży społecznych, doprowadziło również do wyrobienia u Żydów nawyku czytania w języku jidysz[1][3].

Przypisy

  1. 1 2 3 4 Marian Fuks, Warszojer Jidisze (Idysze) Cajtung [online], delet.jhi.pl [dostęp 2025-04-04].
  2. 1 2 ⁨⁨ווארשויער יודישע צייטונג⁩⁩ | אוסף העיתונות | הספרייה הלאומית [online], www.nli.org.il [dostęp 2025-04-04] (hebr.).
  3. 1 2 3 4 5 Pismo „przechodnie” [online], Rzeczpospolita [dostęp 2025-04-04].

Linki zewnętrzne