Wiązowna

Wiązowna
wieś
Ilustracja
Kościół pw. św. Wojciecha
Państwo

 Polska

Województwo

 mazowieckie

Powiat

otwocki

Gmina

Wiązowna

Liczba ludności (2023)

2490[1]

Strefa numeracyjna

22

Kod pocztowy

05-462[2]

Tablice rejestracyjne

WOT

SIMC

0010100[3]

Położenie na mapie gminy Wiązowna
Mapa konturowa gminy Wiązowna, po lewej znajduje się punkt z opisem „Wiązowna”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, po prawej znajduje się punkt z opisem „Wiązowna”
Położenie na mapie województwa mazowieckiego
Mapa konturowa województwa mazowieckiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Wiązowna”
Położenie na mapie powiatu otwockiego
Mapa konturowa powiatu otwockiego, u góry nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Wiązowna”
Ziemia52°10′18″N 21°18′24″E/52,171667 21,306667[4]
Strona internetowa

Wiązowna .– wieś w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie otwockim, w gminie Wiązowna[5][3].

Integralne części wsi Wiązowna[5][3]
SIMCNazwaRodzaj
1057775Annopolczęść wsi
1057841Piekłoczęść wsi
1057864Płachtaczęść wsi
0010116Wiązowna Kościelnaczęść wsi
1058036Zdrojaczęść wsi

Miejscowość jest siedzibą gminy Wiązowna. Wieś dzieli się na trzy sołectwa: Wiązownę Gminną (871 mieszkańców), Wiązownę Kościelną (1478 mieszkańców) oraz Osiedle Parkowe (141 mieszkańców)[1].

Wieś jest siedzibą Kościoła rzymskokatolickiej parafii św. Wojciecha Biskupa i Męczennika w Wiązownie[6]. W Wiązownie Kościelnej przy ulicy Kościelnej znajduje się kościół, wybudowany w latach 1794–1797[7].

Wieś szlachecka Wiezowno położona była w 1580 roku w powiecie warszawskim ziemi warszawskiej województwa mazowieckiego[8]. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa warszawskiego.

Bogactwem Wiązowny jest przyroda; ponad 70% obszaru całej gminy objęte jest różnego rodzaju formami ochrony (rezerwaty przyrody, Mazowiecki Park Krajobrazowy itp.). Obszary chronionego krajobrazu, które obejmują swoim zasięgiem większość terenów leśnych, łąkowych i polnych, położone są w centralnej i południowej części gminy. Ochroną objęte są również rzeki Świder i Mienia wraz z dolinami (pow. 238 ha).

Co roku w Wiązownie odbywa się półmaraton Wiązowski.

Zespół pałacowo-parkowy

We wsi znajduje się zespół pałacowo-parkowy Lubomirskich, później Branickich, Potockich, Radziwiłłów, Mostowskich, Maltzhanów, Szlenkierów i Neumanów, powstały w XVIII w. 6 maja 1809 roku książę Józef Poniatowski ogłosił tu odezwę „Do Polaków w zaborze austriackim”. Walory zespołu pałacowo-dworskiego były inspiracją do opisów z powieści „Trędowata” Heleny Mniszkówny, a w latach 30. XX wieku kręcono tu sceny do znanych obrazów polskiego kina, takich jak „Ułan księcia Józefa” i „Trędowata”. We wrześniu 1939 r. kwaterowała tu grupa operacyjna gen. Władysława Andersa. W czasie okupacji, w pałacu urzędowali Niemcy budujący okoliczne fortyfikacje. W czasach PRL gościło w jego murach wiele instytucji, m.in. szkoła rolnicza, ośrodek szkolenia ZMP, ośrodek kolonijny Urzędu Rady Ministrów. Po 1981 r. obiekt został przejęty przez Urząd Gminy. Znalazły się tu: ośrodek zdrowia, apteka i klasy szkoły podstawowej. W okresie transformacji lat 90., zespół pałacowo-parkowy przechodził w kolejne prywatne władania, m.in. w posiadanie firmy Polska Grupa Interim (2002). Pałac otacza park krajobrazowy o pow. 4,5 ha, projektu Waleriana Kronenberga, z kilkoma pomnikowymi drzewami (m.in. dąb szypułkowy o obwodzie 557 cm i wysokości 25 m[9]).

1 stycznia 2014 do Wiązowny przyłączono sąsiednią Wiązownę Kościelną, w tym jej integralne części: Annopol, Piekło, Płachta i Zdroja[10].

Kościół pod wezwaniem św. Wojciecha

Kościół parafialny pw. św. Wojciecha powstał z fundacji właścicielki dóbr wiązowskich, miecznikowej litewskiej Marii z Lubomirskich Radziwiłłowej. Budynek został oddany do użytku w 1797 roku. Stanął na miejscu dawnego drewnianego kościółka, wzniesionego w 1580 roku z fundacji starosty czerskiego Wojciecha Radzymińskiego[11]. Nawa główna jest trójprzęsłowa, o rzucie prostokąta i o ściętych wewnątrz narożach. Od zachodu przylega do niej kruchta z chórem, od wschodu natomiast, węższe prezbiterium. Na ścianie frontowej znajduje się monumentalny, czterokolumnowy portyk joński, zwieńczony trójkątnym szczytem z okiem opatrzności. Na prawej ścianie od strony południowej, znajduje się namalowany w 1793 roku przez Franciszka Smuglewicza[12] obraz „Ukrzyżowanie”, który ufundowała Maria z Lubomirskich Radziwłłowa.

Transport

Przez Wiązownę przebiega droga wojewódzka nr 721 (Duchnów – Józefów – Konstancin-Jeziorna – Piaseczno – Nadarzyn), natomiast obwodnicą przebiega droga krajowa nr 17 (Warszawa – Garwolin – Lublin – Zamość – Hrebenne).

Przez miejscowość przebiegają linie podmiejskie warszawskiego Zarządu Transportu Miejskiego:

Linia Rodzaj linii Pętla początkowa Pętla końcowa Częstotliwość
(szczyt/międzyszczyt/sobota i święto)
720podmiejska stałaWiatracznaRzakta90/120/150
722podmiejska stałaWiatracznaOsiedle Radiówek30-90/180/60-120
730podmiejska stałaWiatracznaBrzeziny90/120/180

Ludzie związani z Wiązowną

Zobacz też

Przypisy

  1. 1 2 Strona gminy. Demografia. Stan ludności w dniu 31.12.2023
  2. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1446 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  3. 1 2 3 GUS. Rejestr TERYT.
  4. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 9 stycznia 2024, identyfikator PRNG: 145543
  5. 1 2 Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200).
  6. ↑ Opis parafii na stronie diecezji
  7. ↑ Oficjalna strona Gminy Wiązowna. wiazowna.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-07-02)]..
  8. ↑ Adolf Pawiński, Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym. T. 5: Mazowsze, Warszawa 1895, s. 251.
  9. ↑ Kałuszko Jacek, Ajdacki Paweł: Otwock i okolice. Pruszków: Oficyna Wydawnicza REWASZ, 2006.
  10. ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2013 r. w sprawie ustalenia, zmiany i zniesienia urzędowych nazw niektórych miejscowości oraz ustalenia nazwy obiektu fizjograficznego (Dz.U. z 2013 r. poz. 1629).
  11. ↑ Alicja Dybkowska, Krzysztof Oktabiński (red.), 600 lat Wiązowny 1414-2014: "Nasza przeszłość": sesja popularnonaukowa w Zespole Szkolno-Gimnazjalnym, Wiązowna: Gmina Wiązowna, 2014, s. 49, ISBN 978-83-939435-6-2 [dostęp 2024-11-20].
  12. ↑ AGAD, Archiwum Roskie, akta majątkowo-prawne, sygn. 351.

Bibliografia

  • Kałuszko Jacek i Ajdacki Paweł, Otwock i okolice, Oficyna Wydawnicza REWASZ, Pruszków, 2006, ISBN 83-89188-49-X.

Linki zewnętrzne

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.