Wodoroarsenin miedzi(II)
| |||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||
| Ogólne informacje | |||||||||||||||||||||
| Wzór sumaryczny |
CuHAsO | ||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Masa molowa |
187,47 g/mol | ||||||||||||||||||||
| Wygląd |
żółtozielony proszek[1] | ||||||||||||||||||||
| Identyfikacja | |||||||||||||||||||||
| Numer CAS | |||||||||||||||||||||
| PubChem | |||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||
| Podobne związki | |||||||||||||||||||||
| Podobne związki | |||||||||||||||||||||
| Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa) | |||||||||||||||||||||
Wodoroarsenin miedzi(II), nazwa Stocka: wodoroarsenian(III) miedzi(II), CuHAsO
3 – nieorganiczny związek chemiczny z grupy arseninów, sól kwasu arsenawego i miedzi na II stopniu utlenienia. Żółtozielony pigment otrzymany po raz pierwszy przez Carla Wilhelma Scheelego w 1778 roku[5][6]. Stosowany był dawniej jako pigment, impregnat do drewna, insektycyd, fungicyd i rodentycyd (środek gryzoniobójczy)[2], jednak został wyparty przez mniej toksyczne substancje[7] i obecnie nie jest wykorzystywany[8].
Zieleni Scheelego przypisuje się zazwyczaj wzór wodoroarseninu miedzi(II) – CuHAsO
3[2]. W rzeczywistości skład tego pigmentu jest zróżnicowany i może on zawierać także m.in. metaarsenin miedzi(II) (Cu(AsO
2)
2), arsenin miedzi(II) (Cu
3(AsO
3)
2)[9] i diarsenin miedzi(II) (2CuO·As
2O
3)[10].
Otrzymywanie
Wodoroarsenin miedzi(II) otrzymuje się w reakcji soli miedzi(II) z arseninem amonu lub metalu alkalicznego[2]. W pierwotnym procesie otrzymywania tego związku Scheele zastosował metodę opartą na gotowaniu tritlenku diarsenu z węglanem potasu i wytrącanie wodoroarseninu miedzi(II) z otrzymanego roztworu za pomocą siarczanu miedzi(II)[5]. Innym sposobem jest użycie roztworu siarczanu miedzi(II), tritlenku diarsenu i wodorotlenku sodu[11].
Zagrożenia
Stosowanie pigmentów zawierających arsen było w XIX i XX wieku przyczyną wielu zatruć objawiających się m.in. zaburzeniami neurologicznymi, układu pokarmowego i chorobami skóry. Pigmenty takie wykorzystywano m.in. w żywności i ubraniach, a także w świecach (co również mogło prowadzić do zatruć poprzez wdychanie wydzielających się trujących oparów). Toksyczność takich pigmentów była przyczyną stopniowego zaprzestania ich wykorzystywania, jednak skala zatruć w XIX wieku spowodowała niechęć do spożywania żywności barwionej na zielono, która utrzymywała się jeszcze w następnym wieku[7].
Przypisy
- 1 2 David R. Lide (red.), CRC Handbook of Chemistry and Physics, wyd. 90, Boca Raton: CRC Press, 2009, s. 4-61, ISBN 978-1-4200-9084-0 (ang.).
- 1 2 3 4 5 Cupric arsenite, [w:] Merck Index. An Encyclopedia of Chemicals, Drugs, and Biologicals, wyd. 13, Whitehouse Station: Merck & Company, 2001, ISBN 0-911910-13-1, OCLC 224225657 (ang.).
- ↑ Arsenian(III) miedzi(II), międzynarodowa karta bezpieczeństwa chemicznego, Międzynarodowa Organizacja Pracy [dostęp 2013-04-20] (pol. • ang.).
- ↑ Arsenic compounds, with the exception of those specified elsewhere in this Annex, [w:] Classification and Labelling Inventory, Europejska Agencja Chemikaliów [dostęp 2015-03-28] (ang.).
- 1 2 Ernest J. Parry, John H. Coste, The Chemistry of Pigments, London: Scott, Greenwood & Co., 1902, s. 157.
- ↑ Hugo Müller i inni, Artists’ Colors, [w:] Ullmann’s Encyclopedia of Industrial Chemistry, Weinheim: Wiley‐VCH, s. 2, ISBN 978-3-527-30385-4 (ang.).
- 1 2 Kevin R. Henke, David A. Atwood, Arsenic in Human History and Modern Societies, [w:] Arsenic. Environmental Chemistry, Health Threats and Vaste Treatment, Kevin Henke (red.), Chichester: Wiley, 2009, s. 283, ISBN 978-0-470-02758-5.
- ↑ Miguel-Ángel Muñoz-Hernández, Arsenic: Inorganic Chemistry, [w:] Encyclopedia of Inorganic Chemistry, R. Bruce King (red.), wyd. 2, t. I, Chichester: Wiley, 2005, s. 9, ISBN 978-0-470-86078-6.
- ↑ Sabina C. Grund, Kunibert Hanusch, Hans Uwe Wolf, Arsenic and Arsenic Compounds, [w:] Ullmann’s Encyclopedia of Industrial Chemistry, Weinheim: Wiley‐VCH, s. 23, ISBN 978-3-527-30385-4 (ang.).
- ↑ Norman N. Greenwood, Alan Earnshaw, Chemistry of the Elements, wyd. 2, Oxford–Boston: Butterworth-Heinemann, 1997, s. 575, ISBN 0-7506-3365-4 (ang.).
- ↑ H. Wayne Richardson, Copper Compounds, [w:] Ullmann’s Encyclopedia of Industrial Chemistry, Weinheim: Wiley‐VCH, s. 18, ISBN 978-3-527-30385-4 (ang.).