Wola Zabierzowska

Wola Zabierzowska

wieś
Państwo	Polska
Województwo	małopolskie
Powiat	wielicki
Gmina	Niepołomice
Liczba ludności (2019-12-31)	1239[1]
Strefa numeracyjna	12
Kod pocztowy	32-007[2]
Tablice rejestracyjne	KWI
SIMC	0329208
Położenie na mapie gminy Niepołomice Wola Zabierzowska
Położenie na mapie Polski Wola Zabierzowska
Położenie na mapie województwa małopolskiego Wola Zabierzowska
Położenie na mapie powiatu wielickiego Wola Zabierzowska
50°04′48″N 20°19′53″E/50,080000 20,331389[3]
Strona internetowa

Wola Zabierzowska – wieś w Polsce, położona w województwie małopolskim, w powiecie wielickim, w gminie Niepołomice^[4][5].

W latach 1975–1998 wieś administracyjnie należała do województwa krakowskiego.

Administracyjnie jest sołectwem położonym w północno-wschodniej części gminy Niepołomice, około 12 km od miasta Niepołomice, sąsiadującym bezpośrednio z sołectwami Zabierzów Bocheński i Chobot. Łączna powierzchnia wsi wynosi 716 ha.

Wieś biskupstwa krakowskiego w powiecie proszowickim w województwie krakowskim w końcu XVI wieku^[6].

Wola Zabierzowska leży w centrum zachodniej części Kotliny Sandomierskiej, w mezoregionie Doliny Wisły. Północna granica opiera się o linię rzeki Wisły, na odcinku od Lasu Koło do Lasu Grobla (Las Ispina), wschodnia – przylega do Lasu Grobla, a południowa sięga północnego skraju głównego kompleksu Puszczy Niepołomickiej, wzdłuż którego płynie również potok Drwinka. Obszar wsi ma kształt zwężającego się ku południowi lejka, którego największa szerokość – wzdłuż Wisły – wynosi 3 km, a najmniejsza – w rejonie Drwinki – 1 km.

Cała wieś leży na terenie holoceńskiej (czyli nadal współcześnie tworzącej się) terasy zalewowej Wisły i Drwinki. Topografia tej terasy doskonale ilustruje tezę o stopniowym przesuwaniu się koryta Wisły z linii dzisiejszej Drwinki coraz bardziej na północ, w kierunku Wysoczyzny Proszowickiej. O zmianach koryta Wisły świadczą liczne starorzecza, wijące się w najrozmaitszych kierunkach na obszarze całej wsi^[7]. Na ogół są one tym starsze, im bardziej oddalone od obecnego koryta Wisły. Wzdłuż osi Doliny Wisły i przez środek wsi przebiega główna arteria drogowa Powiśla, łącząca Niepołomice przez Uście Solne z wsiami nadwiślańskimi – po Szczurową, a dalej – z Dąbrową Tarnowską.

Określenie «Wola» w nazwie tej wsi sugerowałoby, że najpierw powstał sąsiedni Zabierzów (Bocheński), a następnie przy nim powstała «z woli» jego właściciela nowa osada – Wola. Jednak wieś Wola powstała wcześniej niż Zabierzów. Została założona rzeczywiście – jak nazwa wskazuje – «z woli», ale biskupów krakowskich, właścicieli tego terenu.

Pierwsze wzmianki o Woli jako zagospodarowanej wsi pojawiają się już w 1337 – w dokumencie biskupa krakowskiego Jana Grota, który nadał Piotrowi Ziai sąsiadującą z Wolą, Dąbrowę «w celu założenia na surowym korzeniu nowej osady», wówczas jeszcze nienazwanej. W tym samym piśmie duchowny napisał, że wieś Dąbrowa graniczyła ze wsią Klan. W późniejszym okresie Klan został wchłonięty przez Wolę i dziś jest jednym z jej przysiółków. Z kolei nowa osada założona przez Ziaję w dąbrowie koło Woli, została nazwana później Zabierzowem. By odróżnić Wolę od innych Woli w okolicy (Drwińskiej, Boturzyńskiej – obecnie Batorskiej), nazwano ją Wolą Zabierzowską, ponieważ leżała koło Zabierzowa.

W południowej części Woli Zabierzowskiej i prawdopodobnie po części również na terenie dzisiejszego Chobotu lub Zabierzowa Bocheńskiego w XIV w. znajdowała się jeszcze jedna osada – Chwaliczów. Dokument Kazimierza Wielkiego z 1365, w którym król sam ustalał granice między Gawłowem a królewską Puszczą Niepołomicką, wymienia drogę prowadzącą z Krzyżanowic przez Puszczę w stronę Chwaliczowa. Niestety, w dokumencie nie podano dokładnej lokalizacji osady, a jedynie kierunek, w którym się znajduje. Zachowało się również późniejsze pismo mogące określić prawdopodobne położenie Chwaliczowa. Mianowicie w Inwentarzu ekonomiy niepołomskiey z 1736 napisano, że jedna z królewskich kwater «w Puszczy Niepołomskiej poczyna się od Chwalcowa Biskupiego, graniczy z Biskupimi wsiami, Wolą Zabierzowską [...]. W tegoż kwaterze [...] jest sosnowy las, aż do granic Biskupich Zabierzowskich [...], w kwaterze jego łąki, jedna Chwalców». Dodatkowo na mapie z 1847 południowo-zachodni skraj Lasu Grobla w pobliżu Chobotu jest oznaczony jako Chwalicowa. Również do czasów obecnych zachowała się nazwa łąki na południu Woli Zabierzowskiej z kawałkiem przyległej Puszczy Niepołomickiej, która nosi nazwę Chwalców^[9].

Ziemie w Woli Zabierzowskiej były własnością biskupów krakowskich aż do czasu pierwszego rozbioru Polski (1772). W 1782 decyzją Austriaków ziemie przeszły na rzecz funduszu religijnego. Następnie z innymi majątkami biskupimi i duchownymi, włączono je do wspólnej administracji dóbr dominialnych w Niepołomicach. Dopiero w latach 1937–1938 majątek funduszowy (a wśród nich tereny Woli Zabierzowskiej) został rozparcelowany^[9].

28 listopada 1888 dekretem Krajowej Rady Szkolnej we Lwowie została założona we wsi szkoła podstawowa. Zajęcia rozpoczęły się 1 września 1890, a pierwszym nauczycielem był Tadeusz Zieliński.

• Zespół Szkolno-Przedszkolny w Woli Zabierzowskiej
• Dom Kultury
• Remiza Ochotniczej Straży Pożarnej

• Julian Zinkow: Wokół Niepołomic i Puszczy Niepołomickiej. Przewodnik monograficzny. Nakładem Urzędu Miasta i Gminy w Niepołomicach, 2009. Brak numerów stron w książce