Wybory prezydenckie w Rumunii w 2024 roku

Wybory prezydenckie w Rumunii w 2024 roku zostały wyznaczone na 24 listopada 2024. Druga tura miała zostać przeprowadzona 8 grudnia 2024, gdyż w pierwszej turze głosowania żaden z kandydatów nie uzyskał większości bezwzględnej. Mieli zmierzyć się w niej Călin Georgescu z Eleną Lasconi^[1]. 6 grudnia 2024 Trybunał Konstytucyjny unieważnił cały proces wyborczy^[2].

Ponieważ konstytucja Rumunii zezwala na reelekcję prezydenta tylko raz, Klaus Iohannis, wybierany w 2014 i 2019 nie mógł ubiegać się kolejny raz o to stanowisko.

28 listopada jeden z kandydatów w wyborach, Cristian Terheș zgłosił zastrzeżenia co do podliczenia głosów oddanych w niektórych lokalach wyborczych, a także zarzucił członkom Związku Zbawienia Rumunii prowadzenie agitacji w czasie, gdy była ona zakazana^[3].

Tego samego dnia Rumuński Trybunał Konstytucyjny (TK) zdecydował, że należy ponownie przeliczyć głosy w pierwszej turze wyborów^[3]. 2 grudnia TK wydał orzeczenie, w którym uznał pierwszą turę wyborów za ważną i oddalił skargę^[4].

6 grudnia 2024, dwa dni przed planowaną drugą turą głosowania, Trybunał Konstytucyjny podjął nową decyzję i unieważnił cały proces wyborczy, nakazując jego powtórzenie. Decyzję tę motywowano stwierdzonymi zewnętrznymi ingerencjami w wybory – krajowe służby specjalne wskazały, że Rumunia przed pierwszą turą stała się celem agresywnych rosyjskich ataków hybrydowych (co miało wpłynąć na nadspodziewanie dobry wynik Călina Georgescu)^[5].

Po unieważnieniu wyborów przedłużono mandat urzędującemu prezydentowi. 10 lutego 2025 Klaus Iohannis złożył rezygnację, która weszła w życie 12 lutego. Obowiązki prezydenta przejął przewodniczący Senatu Ilie Bolojan z Partii Narodowo-Liberalnej (PNL)^[6].

9 marca 2025 Rumuńskie Centralne Biuro Wyborcze odrzuciło kandydaturę Calina Georgescu z planowanych na 4 maja 2025 powtórnych wyborów prezydenckich^[7][8].

6 grudnia 2024, dwa dni przed planowaną drugą turą głosowania, Trybunał Konstytucyjny unieważnił cały proces wyborczy.

Oficjalnym powodem niespodziewanych wyników wyborów był wpływ na wybory przez obce państwo. Raport służb nie przedstawił jednak bezsprzecznych dowodów na zewnętrzną ingerencję w wybory. Duży rozmach kampanii Georgescu, który był poszlaką na jej przeprowadzenie przez aktora państwowego (podmiot państwowy^[9][10][11]; wprost niewskazanego; pośrednio wskazywano na Rosję), mógł być koordynowany przez podmioty prywatne, które prowadzą równie duże kampanie promocyjne osób, dóbr i usług. Odpowiedzialne za obsługę głosowania instytucje publiczne, które padły ofiarą ataków rosyjskich hakerów, poinformowały, że ataki te nie wpłynęły na podliczenie głosów^{[12][13][14][15]}.

Rumuńscy dziennikarze śledczy jako możliwy scenariusz zdobycia dużego poparcia przez Georgescu podają intrygi dwóch największych partii. Kandydat Partii Socjaldemokratycznej, urzędujący premier Marcel Ciolacu, mając świadomość dużego elektoratu negatywnego i prawdopodobnej porażki w II turze wyborów z kandydatem innej partii mainstreamowej, postanowił nieoficjalnie wypromować kontrowersyjnego kandydata George'a Simiona. W przypadku II tury pomiędzy Ciolacu a Simionem, liczono, że wyborcy będący przeciwko premierowi, zagłosują na niego, wybierając mniejsze zło. Nie chcąc dopuścić do realizacji tego scenariusza, druga największa siła polityczna - Partia Narodowo-Liberalna, również nieoficjalnie, rozpoczęła promocję innego kandydata skrajnej prawicy - Călina Georgescu, który miał odebrać głosy Simionowi. Kampanię tę przejęli później zwolennicy Georgescu^[15].

Komentatorzy podkreślają także zmęczenie Rumunów trwającym od dziesięcioleci duopolem Partii Socjaldemokratycznej oraz Partii Narodowo-Liberalnej, które przed wyborami tworzyły koalicję rządową oraz obserwowany już od kilku lat wzrost poparcia dla antysystemowej prawicy^[13][15].

Po konsultacjach z przedstawicielami partii politycznych rząd premiera Marcela Ciolacu ogłosił 4 lipca 2024 że pierwsza tura wyborów prezydenckich odbędzie się 24 listopada, a druga 8 grudnia^[16]. Na 1 grudnia wyznaczono z kolei termin wyborów parlamentarnych^[16].

Lista ułożona w kolejności alfabetycznej^[1]:

Imię i nazwisko	Data urodzenia
Ana Birchall	30 sierpnia 1973
Marcel Ciolacu	28 listopada 1967
Nicolae Ciucă	7 lutego 1967
Cristian Diaconescu	2 lipca 1959
Mircea Geoană	14 lipca 1958
Călin Georgescu	26 marca 1962
Hunor Kelemen	18 października 1967
Elena Lasconi	20 kwietnia 1972
Ludovic Orban[a]	25 maja 1963
Alexandra Păcuraru	30 czerwca 1987
Sebastian Popescu	12 lutego 1982
Silviu Predoiu	5 sierpnia 1958
George Simion	21 września 1986
Cristian Terheș	4 grudnia 1978