Wydłużak mokrotek

Wydłużak mokrotek
	Xantholinus longiventris
	Heer, 1839
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	stawonogi
Gromada	owady
Rząd	chrząszcze
Podrząd	chrząszcze wielożerne
Infrarząd	Staphyliniformia
Rodzina	kusakowate
Podrodzina	kusaki
Plemię	wydłużaki
Rodzaj	wydłużak
Podrodzaj	Xantholinus (Xantholinus)
Gatunek	wydłużak mokrotek
Synonimy
	Xantholinus elongatus Heer, 1834 (nomen nudum); Xantholinus gastraeus Gistel, 1857 (nomen dubium); Xantholinus humidicola Gistel, 1857 (nomen dubium); Xantholinus miguelensis Méquignon, 1942; Xestolinus oregonus Fender, 1946; Xantholinus sejugatus Benick, 1953; Xantholinus (Xantholinus) trispinus Coiffait, 1962; Xantholinus (Paraphallus) loebli Bordoni, 1976;
	Xantholinus elongatus Heer, 1834 (nomen nudum); Xantholinus gastraeus Gistel, 1857 (nomen dubium); Xantholinus humidicola Gistel, 1857 (nomen dubium); Xantholinus miguelensis Méquignon, 1942; Xestolinus oregonus Fender, 1946; Xantholinus sejugatus Benick, 1953; Xantholinus (Xantholinus) trispinus Coiffait, 1962; Xantholinus (Paraphallus) loebli Bordoni, 1976;

Wydłużak mokrotek^[1] (Xantholinus longiventris) – gatunek chrząszcza z rodziny kusakowatych i podrodziny kusaków. Zamieszkuje Palearktykę i Nearktykę.

Taksonomia

Gatunek ten wspomniany został w literaturze po raz pierwszy w 1834 roku przez Oswalda Heera pod nazwą Xantholinus elongatus, która ze względu na brak diagnozy stanowi jednak nomen nudum. Formalnego opisu dokonał Heer w 1839 roku pod nazwą Xantholinus longiventris. Jako lokalizację typową wskazuje się Szwajcarię^[2].

Morfologia

Chrząszcz o wąskim, silnie wydłużonym ciele długości od 6 do 9 mm. Głowa jest dłuższa niż szeroka, smolista z brązowym połyskiem i żółtobrunatnymi do czerwonobrunatnych głaszczkami, pozbawiona mikrorzeźby na ciemieniu. Przedplecze jest błyszczące, smoliste z brązowym połyskiem^[3], w zarysie nieco ku tyłowi zwężone^[4], po bokach mikrorzeźbione, pośrodku zaś mikrorzeźby pozbawione. Pokrywy są krótkie^[3], brązowe^[4]. Odnóża są krępe, barwy żółtobrunatnej lub czerwonobrunatnej, o kolczastych goleniach. Smolistobrunatny odwłok ma nierozjaśnione tylne krawędzie tergitów. Cztery pierwsze tergity nie mają poprzecznych wgnieceń u nasady. Genitalia samca mają owalny edeagus z szeroko-taśmowatym, niezwiniętym spiralnie endofallusem, pokrytym smukłymi kolcami. Po obu stronach części nasadowej endofallusa wyrastają cztery duże, wyraźnie większe od pozostałych kolce. Jego część środkowa cechuje się brakiem krótkich wybrzuszeń z dużymi kolcami pojedynczymi. W części szczytowej endofallusa kolce rozmieszczone są w czterech szeregach podłużnych^[3].

Ekologia i występowanie

Owad ten zasiedla głównie tereny leśne o wilgotnym podłożu^[4]^[5]^[3]. Dużą liczebność osiąga zwłaszcza w borach bażynowych^[4]. Bytuje wśród gnijących szczątków roślinnych, w odchodach, padlinie i w dziuplach^[4]^[5]^[3].

Gatunek pierwotnie palearktyczny, ale współcześnie jako zawleczony obecny też w Nearktyce. W Europie znany jest z Irlandii, Wielkiej Brytanii, Hiszpanii, Francji, Belgii, Luksemburgu, Holandii, Niemiec, Szwajcarii, Austrii, Włoch, Danii, Szwecji, Norwegii, Finlandii, Estonii, Łotwy, Litwy, Polski, Czech, Słowacji, Węgier, Białorusi, Ukrainy, Rumunii, Bułgarii, Słowenii, Chorwacji, Bośni i Hercegowiny, Serbii, Czarnogóry, Macedonii Północnej, Grecji i europejskiej części Rosji^[6]. Poza tym stwierdzono jego występowanie na Azorach, Maderze, w Libii, na Syberii i w Stanach Zjednoczonych^[6]^[2].

Przypisy

↑ Andrzej Szujecki: Kusakowate (Staphylinidae) lasów Polski. Aspekt różnorodności i monitoringu zooindykacyjnego. Warszawa: Lasy Państwowe, 2017. ISBN 978-83-65659-00-2.
1 2 Lee H. Herman. Catalog of the Stapylinidae (Insecta: Coleoptera). 1758 to the End of Second Millenium. VI Staphylinine Group (Part 3). Staphylininae: Staphylinini (Quediina, Staphylinina, Tanygnathinina, Xanthopygina), Xantholinini. Staphylinidae incertae sedis. Fossils, Protactinae†. „Bulletin of the American Museum of Natural History”. 265, s. 3021–3840, 2001.
1 2 3 4 5 Andrzej Szujecki: Klucze do oznaczania owadów Polski cz. XIX Chrząszcze - Coleoptera z. 24 d Kusakowate - Staphylinidae: Wydłużaki - Xantholininae. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Polskie Towarzystwo Entomologiczne, 1976.
1 2 3 4 5 Xantholinus longiventris – Wydłużak mokrotek. [w:] Insektarium.net [on-line]. [dostęp 2023-05-12].
1 2 B. Burakowski, M. Mroczkowski, J. Stefańska. Chrząszcze – Coleoptera. Staphylinidae część 2. „Katalog Fauny Polski”. XXIII (7), 1980.
1 2 Xantholinus (Xantholinus) longiventris Heer, 1839. [w:] Fauna Europaea [on-line]. [dostęp 2023-05-12].

[Szujecki17-1] Andrzej Szujecki: Kusakowate (Staphylinidae) lasów Polski. Aspekt różnorodności i monitoringu zooindykacyjnego. Warszawa: Lasy Państwowe, 2017. ISBN 978-83-65659-00-2.

[Herman-2] 1 2 Lee H. Herman. Catalog of the Stapylinidae (Insecta: Coleoptera). 1758 to the End of Second Millenium. VI Staphylinine Group (Part 3). Staphylininae: Staphylinini (Quediina, Staphylinina, Tanygnathinina, Xanthopygina), Xantholinini. Staphylinidae incertae sedis. Fossils, Protactinae†. „Bulletin of the American Museum of Natural History”. 265, s. 3021–3840, 2001.

[Szujecki-3] 1 2 3 4 5 Andrzej Szujecki: Klucze do oznaczania owadów Polski cz. XIX Chrząszcze - Coleoptera z. 24 d Kusakowate - Staphylinidae: Wydłużaki - Xantholininae. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Polskie Towarzystwo Entomologiczne, 1976.

[insektarium-4] 1 2 3 4 5 Xantholinus longiventris – Wydłużak mokrotek. [w:] Insektarium.net [on-line]. [dostęp 2023-05-12].

[Burakowskietal-5] 1 2 B. Burakowski, M. Mroczkowski, J. Stefańska. Chrząszcze – Coleoptera. Staphylinidae część 2. „Katalog Fauny Polski”. XXIII (7), 1980.

[fe-6] 1 2 Xantholinus (Xantholinus) longiventris Heer, 1839. [w:] Fauna Europaea [on-line]. [dostęp 2023-05-12].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]