Zakijowski

Zakijowski
Potok Zakijowski, Potok Kozłecki
Ilustracja
Potok Zakijowski
(około 700 m poniżej źródła „Maria”)
Kontynent

Europa

Państwo

 Polska

Potok 3 rzędu
Długość ok. 3 km
Źródło
Miejsce zbocza Stajkowej, Gronia, Wisielca i Jaworzycy
Wysokość

ok. 670 m n.p.m.

Współrzędne

49°27′34″N 20°27′14″E/49,459444 20,453889

Ujście
Recypient Dunajec
Miejsce

Krościenko nad Dunajcem

Wysokość

420 m n.p.m.

Współrzędne

49°26′34″N 20°25′44″E/49,442778 20,428889

Położenie na mapie gminy Krościenko nad Dunajcem
Mapa konturowa gminy Krościenko nad Dunajcem, po prawej znajduje się punkt z opisem „źródło”, natomiast blisko centrum po prawej na dole znajduje się punkt z opisem „ujście”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „źródło”, poniżej na lewo znajduje się również punkt z opisem „ujście”
Położenie na mapie województwa małopolskiego
Mapa konturowa województwa małopolskiego, na dole znajduje się punkt z opisem „źródło”, poniżej na lewo znajduje się również punkt z opisem „ujście”
Położenie na mapie powiatu nowotarskiego
Mapa konturowa powiatu nowotarskiego, po prawej znajduje się punkt z opisem „źródło”, natomiast po prawej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „ujście”
Źródło „Maria”, widok od strony Potoku Zakijowskiego

Zakijowski[1] (także Potok Kozłecki[2]) – potok o długości około 3 km, spływający z zachodnich grzbietów Pasma Radziejowej do Krościenka nad Dunajcem. Prawobrzeżny dopływ Dunajca.

Przebieg

Źródła Potoku Zakijowskiego znajdują się w dolinie, której zachodnie zbocza tworzy północno-zachodni grzbiet Dzwonkówki z przełęczą Siodełko i szczytami Jaworzyca i Babia Góra, wschodnie Wisielec, Góra Łabudowa, Załamki i Wierchowa[1]. Na terenie Podskala, Łazu, Limierza i Zagorza wpada do niego kilka bezimiennych strumieni. W środkowym biegu (drugi kilometr) przebieg potoku jest częściowo uregulowany: wybudowano na nim szereg progów i stopni, a nawet w XX wieku funkcjonował tu basen. W tej okolicy, tuż przy potoku znajduje się również jedno z trzech najbardziej znanych źródeł wody mineralnej w Krościenku nad Dunajcem: „Maria” (pozostałe źródła to „Stefan” i „Michalina”, na północno-zachodnim zboczu Stajkowej).

Potok, płynąc doliną między Stajkową a Jaworzycą, podmywa północne, strome zbocza Jaworzycy, powodując częste obsunięcia ziemi i wymagając robót udrażniających przebieg potoku. W dolnej części biegnie on wzdłuż ulicy Źródlanej (po jej południowej stronie), przechodząc pod mostkami: pod ulicą Franciszka Koterby i Juraszową (biegnącą w kierunku osiedla Juraszowa na zboczu Juraszowej Góry), i po przepłynięciu pod ulicą Zdrojową wpada do Dunajca, tuż poniżej mostów im. J. Piłsudskiego w Krościenku nad Dunajcem, prawie dokładnie naprzeciw miejsca, w którym z drugiej strony wpada do Dunajca Krośnica.

Nazwa

W swej górnej części przepływa przez Zagorze (stąd jedna z jego nazw[3][4][5]). W pobliżu (choć w dorzeczu Potoku Kozłeckiego) znajduje się osada Zakijów, od której pochodzi obecnie najczęściej używana nazwa[6]. Na wielu mapach[7][8] ten potok nazwany jest Szczawnym Potokiem.

Uwaga: Nazwę Szczawny Potok nosił również strumień płynący w pobliskiej Szczawnicy wzdłuż tamtejszej ulicy Zdrojowej, m.in. przez Plac Dietla. W ramach porządkowania tej ulicy Szczawny Potok został zabudowany i obecnie biegnie pod ulicą[9], a widoczne są jedynie jego krótkie fragmenty.

Źródło „Maria”

Źródło „Maria”, znajdujące się przy potoku, przy przedłużeniu ulicy Źródlanej, przez wieki należało do rodziny Ćwiertniewiczów[10]. Do końca XIX wieku było nieeksploatowane, pierwotnie nazywane było „Dzikim Źródłem”. Zostało ono w znacznym stopniu zniszczone w czasie nieudanej próby oczyszczenia, jeszcze przed II wojną światową. Po II wojnie światowej zostało nazwane „Maria”. Po renowacji zakończonej w sierpniu 2011 roku źródło jest obudowane i chętnie odwiedzane, ciągle oferuje zmineralizowaną wodę[10][11]. W ramach zagospodarowania terenu wokół źródła wykonano nowe pokrycie zadaszeniowe, nowe okładziny kamienne (murki, posadzki i schody), konstrukcje drewniane, remont drogi i dojścia do źródła. Wzdłuż dojścia do źródła oraz na terenie źródła zostały wykonane i osadzone ławki parkowe. Na bramie wejściowej została zamontowana rzeźba ludowa. Koszt renowacji wyniósł około 100 tys. zł.

Obydwie inwestycje (wraz z obudową źródeł „Stefan” i „Michalina”) były współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach działania „Wdrażanie Lokalnych Strategii Rozwoju” objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007–2013 z zakresu „Odnowa i Rozwój Wsi” wdrażanych za pośrednictwem Lokalnej Grupy Działania Leader „Gorce-Pieniny”[12].

Zobacz też

Przypisy

  1. 1 2 Geoportal. Mapa lotnicza [online] [dostęp 2025-04-15].
  2. ↑ Geoportal. Mapa topograficzna [online] [dostęp 2025-04-15].
  3. ↑ Mapa Krościenka nad Dunajcem [online] [dostęp 2014-10-14] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-04].
  4. ↑ Szczawnica, Krościenko i okolice (mapa). Piwniczna Zdrój: Agencja Wydawnicza „WiT” s.c. Wanda Mrówka – Tadeusz Ogórek, 2011. ISBN 978-83-89580-32-0.
  5. ↑ Michał Sawicki: Pieniński Park Narodowy (mapa). Wyd. 2. Warszawa – Zielona Góra: Zakład kartograficzny „Sygnatura”, 2001. ISBN 83-87873-07-1.
  6. ↑ Koper 2008 ↓, s. 28.
  7. ↑ Mapa fotogrametryczna Pienin. Warszawa: Wojskowy Instytut Geograficzny, 1937.
  8. ↑ Polskie i Słowackie Pieniny Właściwe, Małe, Spiskie, Jezioro czorsztyńskie (mapa). Piwniczna Zdrój: Agencja Wydawnicza „WiT” s.c. Wanda Mrówka – Tadeusz Ogórek.
  9. ↑ Józef Nyka: Pieniny – przewodnik turystyczny. Wyd. 3. Warszawa: Wydawnictwo „Sport i Turystyka”, 1975, s. 109.
  10. 1 2 Koper 2006 ↓, s. 281–322.
  11. ↑ Koper 2008 ↓, s. 42.
  12. ↑ Zagospodarowanie źródła „Maria” łącznie z drogą dojazdową i dojściem w Krościenku nad Dunajcem. 2011-08-11. [dostęp 2012-08-26].

Bibliografia

  • Krzysztof Koper: Z dziejów Krościenka nad Dunajcem. Nowy Targ: Zakład Poligraficzny „MK” s.c., 2006. ISBN 83-60306-10-9.
  • Krzysztof Koper: Mały przewodnik historyczny po krościenku nad Dunajcem. 660 lat lokacji miasta (1348–2008). Nowy Targ: Wydawnictwo „MK” s.c., 2008. ISBN 978-83-60306-31-4.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.