Zamek Hambach

Zamek Hambach

Zamek Hambach, widok od strony południowo-wschodniej
Państwo	Niemcy
Kraj związkowy	Nadrenia-Palatynat
Miejscowość	Neustadt an der Weinstraße, dzielnica Hambach
Typ budynku	zamek rezydencyjno-obronny
Styl architektoniczny	gotyk
Rozpoczęcie budowy	XI w.
Zniszczono	1552
Odbudowano	częściowo odrestaurowany
Pierwszy właściciel	rodzina szlachecka Salier
Kolejni właściciele	diecezja w Spirze; Francja; Królestwo Bawarii
Położenie na mapie Nadrenii-Palatynatu Zamek Hambach
Położenie na mapie Niemiec Zamek Hambach
49°19′29,9″N 8°07′05,4″E/49,324972 8,118167
Strona internetowa

Zamek Hambach (niem. Hambacher Schloss) – zamek w dzielnicy Hambach miasta Neustadt an der Weinstraße w Palatynacie. Zbudowany w średniowieczu jako zamek obronny i przebudowany w czasie odrodzenia w założenie obronno-pałacowe. Zamek Hambach uważany jest za kolebkę niemieckiej, nowoczesnej demokracji^[1].

Pierwsze założenie powstało w XI wieku. Właścicielem była rodzina szlachecka Salier, która, dzięki położeniu zamku w pobliżu ważnego skrzyżowania dróg w okolicy Neustadt i przebiegający w pobliżu odcinek drogi św. Jakuba, kontrolowała i chroniła je. W XII w. zamek przechodzi w ramach sukcesji rodzinnej na biskupa diecezji w Spirze i do końca średniowiecza pozostaje w rękach tejże diecezji.

W 1552 zostaje zdobyty i spalony przez wojska Albrechta II Alcibiadesa. Został częściowo odbudowany i służył za siedzibę diecezjalnym leśniczym. W 1688 po zdobyciu przez Francuzów ponownie spalony i pozostał w ruinie. W czasie rewolucji francuskiej przechodzi na własność Francji, a następnie przynależy do Królestwa Bawarii^[2][3].

W dniach 27 do 30 maja 1832 na zamku Hambach z udziałem ok. 30 000 obywateli odbyła się demonstracja – Hambacher Fest na rzecz zjednoczonych i wolnych Niemiec oraz na znak solidarności z polskimi emigrantami po upadku powstania listopadowego^[4].

1842 ruiny zamku przechodzą na własność przyszłego króla Maksymiliana II i od tego czasu nazywany jest przez okoliczną ludność Maxburg. W 1844 rozpoczęto odbudowę zamku według planów Augusta von Voita, którą przerwał wybuch Wiosny Ludów w 1848. Przez ponad 100 lat zamek pozostał w stanie ruiny.

Na okoliczność 150-lecia demonstracji z 1832 w latach 1980–1982 za sumę 12 milionów marek zamek został prawie całkowicie odrestaurowany. W 2002 została powołana fundacja Stiftung Hambacher Schloss, której sponsorem jest kraj związkowy Nadrenia-Palatynat ze wsparciem finansowym rządu federalnego. W zamku mają miejsce stałe wystawy. Ostatnia od października 2008 pod tytułem: Hinauf, hinauf zum Schloss (W górę, w górę do zamku). Dalsze prace renowacyjne (2006–2007) polegały na poprawie dostępu dla niepełnosprawnych, między innymi przez instalację windy, i wiązały się z zamknięciem zamku dla odwiedzających. Na 175. jubileusz na okres pół roku zamek udostępniono zwiedzającym z otwarciem wystawy na temat dalszych prac rekonstrukcyjnych w kontekście historycznego rozwoju zamku^[5]. W drugiej fazie prac renowacyjnych od listopada 2007 do listopada 2008 zamek został zamknięty dla turystów i w tym czasie usunięto położony w 1980 duży drewniany dach. Następnie rozbudowano założenie zamkowe przez zbudowanie restauracji na 100 miejsc^[6]. Projekt przebudowy i dopasowanego poszerzenia pasującego do otoczenia szwajcarskiego architekta – Maxa Dudlera – został nagrodzony w 2012 przez Niemieckie Muzeum Architektury^[7].

„Maxburg” ma szczególne znaczenie dla studentów jako pomnik narodowy oraz symbol wolności i braterstwa. Ma między nimi charakter kodu przynależności. Zamek jest jedną ze stacji tzw. Drogi demokracji, która prowadzi z Frankfurtu n. Menem do Lörrach.

Akcja pomocy Polakom w krajach niemieckich po upadku Powstania Listopadowego była dziełem pozaparlamentarnej opozycji politycznej, domagającej się praw konstytucyjnych, wolności prasy i zgromadzeń, zjednoczenia kraju, które były hasłami demonstrantów Hambacher Fest. Powtórnie ruch wspierania polskich przemian w trudnym okresie powstawania „Solidarności” zrodził się w powojennych, demokratycznych Niemczech w latach 1980/81^[8].

W 2001 Hambach stał się miejscem obrad szczytu Trójkąta Weimarskiego, a od 2007 regularnie odbywają się tam spotkania młodzieży z Niemiec, Polski i Francji^[9].

W 2015 zamek został zaliczony przez Komisję Europejską do Europejskiego Dziedzictwa Kulturowego i odznaczony Znakiem Dziedzictwa Europejskiego.

Obok góry zamkowej przebiega północna odnoga trasy pielgrzymiej św. Jakuba, która oznaczona jest symbolem muszli św. Jakuba.

• 
  Zamek, zdjęcie lotnicze od południa
• 
  Zamek od północy
• 
  Zamek od wschodu
• 
  Zamek od południowo-wschodniej strony z budynkiem restauracji po lewej
• 
  Zamek od strony południowo-zachodniej
• 
  Zamek z Burgschänke Rittersberg und Kalmit
• 
  Widok z zamku na południe przez dolinę Renu
• 
  Zamek od strony wschodniej - ujęcie przez bramę główną

• Stefan, Ulrich Thon: Hambacher Schloss. Kästenburg – Maxburg. Wyd. 6, zaktualizowane i poszerzone. Regensburg: Schnell i Steiner, 2011. ISBN 978-3-7954-5043-4. Brak numerów stron w książce

• Stiftung Hambacher Schloss. In: hambacher-schloss.de
• „Hinauf, hinauf zum Schloss!” – Eine Ausstellung auf dem Hambacher Schloss. In: demokratiegeschichte.eu, Portal zur dortigen Dauerausstellung