Zaruhi Postandżian

Pracując jako prawniczka, w grudniu 2006 roku doprowadziła do kasacji wyroku i uwolnienia trzech armeńskich żołnierzy niesłusznie oskarżonych o morderstwo dwóch innych żołnierzy^[3][8][9].

Oryginalny wyrok sądu rejonowego w Sjunik skazał Musę Seropiana, Arajika Zaliana i Razmika Sarkisjana na 15 lat pozbawienia wolności za domniemane morderstwo w 2003 roku dwóch żołnierzy (Howsepa Mykyrtumiana i Romana Jeghiazariana) z jednostki wojskowej w mieście Mataghis, w której służyli^[10][11]. W 2006 roku sąd apelacyjny zwiększył ich karę na dożywocie^[9]. Po kasacji uzyskanej przez Postandżian latem 2007 roku rozpoczęto nowy proces, który zakończył się 18 grudnia 2012 roku uznaniem trójki żołnierzy za niewinnych^[10].

17 maja 2017 roku Europejski Trybunał Praw Człowieka przyznał trzem oskarżonym zadośćuczynienie w wysokości 50 000 euro^[9][10].

Po wyborach parlamentarne w 2007 roku została deputowaną czwartej kadencji Zgromadzenia Narodowego z ramienia partii Dziedzictwo, zdobywając jeden z siedmiu mandatów proporcjonalnych wygranych przez partię. Nie startowała z jednomandatowego okręgu wyborczego^[12]. W Zgromadzeniu zasiadała w Komisji Stanu i Spraw Prawnych oraz Komisji Rolnictwa i Środowiska^[1]. Była jedną z 12 kobiet spośród 131 parlamentarzystów^[13]. Od 27 kwietnia 2009 roku do 25 stycznia 2010 roku była członkinią Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy, gdzie dołączyła do grupy parlamentarzystów zrzeszonych przy Europejskiej Partii Ludowej^[14].

W wyborach parlamentarnych w 2012 roku uzyskała reelekcję, zostając deputowaną piątej kadencji Zgromadzenia Narodowego, ponownie z ramienia partii Dziedzictwo, zdobywając jeden z pięciu mandatów proporcjonalnych tej partii^[15]. Kandydowała również z jednomandatowego okręgu wyborczego numer cztery obejmującego dzielnice Erywania: Erebuni, Kentron, Nork-Marasz oraz Nubaraszenm, nie uzyskała tam jednak mandatu^[16][17]. Zasiadała w Komisji Stanu i Spraw Prawnych, Komisji Rolnictwa i Środowiska, Komisji Ochrony Praw Człowieka i Spraw Publicznych^[6]. Dodatkowo, dwukrotnie była członkinią Komisji Etyki i raz Komisji Obrachunkowej^[6]. Była jedną z 14 kobiet spośród 131 parlamentarzystów^[18]. Od 25 stycznia 2010 roku do 26 stycznia 2014 roku ponownie była członkinią Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy^[14]. Została z niego odwołana przed czasem, kilka tygodni po swoim wystąpieniu przeciwko Prezydentowi Armenii Serżowi Sarkisjanowi^[19].

W latach 2012–2017 była członkinią bilateralnych grup parlamentarnych: Armenia-Francja, Armenia-Filipiny, Armenia-Słowacja, Armenia-Malta, Armenia-Grecja, Armenia-Korea, Armenia-Indie, Armenia-Chorwacja, Armenia-Luksemburg, Armenia-Polska, Armenia-Iran, Armenia-Włochy, Armenia-Hiszpania, Armenia-Tajlandia, Armenia-Egipt i Armenia-Belgia^[3].

W 2016 roku była jedną z kandydatek na Rzeczniczkę Praw Obywatelskich Armenii, sprzeciwiając się nominacji należącego do rządzącej ówcześnie Republikańskiej Partii Armenii byłego wiceministra sprawiedliwości Armana Tatojana^[20][21].

2 października 2013 roku podczas posiedzenia Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy w Strasburgu Postandżian, jako przedstawicielka opozycji, wystąpiła z pytaniem do Prezydenta Armenii Serża Sarkisjana o jego rzekomą przegraną w kasynie w wysokości ponad 70 milionów euro^[19]. Zadała również pytania mające na celu ustalić, skąd Sarkisjan miał dostęp do takich pieniędzy. Prezydent zaprzeczył jej słowom, stwierdzając, że nigdy nie był w kasynie^[22]. Dzień później przewodniczący Zgromadzenia Nardowego Howik Abrahamian ogłosił, że będzie domagał się zmian w armeńskiej reprezentacji w Zgromadzeniu Parlamentarnym w związku z zachowaniem Postandżian^[23][24]. Wiceminister sportu Chaczik Asrian podczas wywiadu w Jerkir Media nawoływał do spalenia Postandżian na stosie^[23]. W związku z otrzymywaniem gróźb przemocy fizycznej, armeńska policja przyznała Postandżian ochronę^[23]. Według pro-opozycyjnych mediów, po powrocie ze Strasburga jej zwolennicy witali ją na lotnisku w Erywaniu wiwatami i kwiatami^[25][26].

Kilka tygodni później straciła swoje miejsce w Zgromadzeniu Parlamentarnym na rzecz członka koalicyjnej partii „Kraj Praworządności”. Władze państwa zaprzeczyły, że zmiana w reprezentacji miała związek z oskarżeniami wobec prezydenta^[19]. Partia Dziedzictwo potępiła to działanie, nazywając je politycznym prześladowaniem swojej członkini^[26].

W maju 2012 roku została sekretarzem partii Dziedzictwo. Stanowisko to pełniła do października 2013 roku, gdy została prezeską partii^[6]. 3 lutego 2014 roku ustąpiła z tej funkcji^[6]. W 2017 roku, po opuszczeniu Dziedzictwa, ogłosiła powstanie nowej partii politycznej, Morelowy Kraj, przed wyborami samorządowymi w tym samym roku^[27][28]. Powodem odejścia było fundamentalne, ideologiczne i programowe zerwanie partii z głoszoną i obraną przez nią drogą polityczną^[29].

20 lutego 2017 roku wystąpiła z partii Dziedzictwo^[27][30], uzasadniając swoją decyzję głębokimi różnicami na tle ideologicznym, programowym oraz odejściem partii od wcześniej przyjętej linii politycznej^[29]. 15 marca tego samego roku ogłosiła powstanie partii Morelowy Kraj, której została przewodniczącą^[28][31] oraz członkinią Rady Kobiet^[32]. Mottem partii jest „W stronę Araratu”^[29].

W 2017 roku Morelowy Kraj wziął udział w wyborach samorządowych, a Postandżian otwierała listę wyborczą do Rady Miasta Erywań^[33], była również kandydatką na burmistrzynię miasta^[34][35]. Partia wygrała 5 mandatów w 65-osobowej radzie miasta^[36][37]. W trakcie wyborów razem ze swoją córką była usunięta siłą przez policję z biura Tarona Margariana, urzędującego burmistrza miasta. W budynku pojawiły się z oskarżeniami wobec rządzącej wtedy Republikańskiej Partii Armenii o korupcję wyborczą. Obie trafiły do szpitala (jej córka z drobnymi obrażeniami i wstrząśnieniem mózgu^[38]), gdzie przeszły obdukcję^[39]. Sytuacja spotkała się z reakcją Rzecznika Praw Obywatelskich^[40][41]. Przewodniczący Centralnej Komisji Wyborczej Tigran Mukuczjan uznał wtargnięcie przez Postandżian do budynku Republikańskiej Partii Armenii za niedopuszczalne^[42].

Po ogłoszeniu wyników wyborów samorządowych w 2017 roku jej partia złożyła wniosek do Centralnej Komisji Wyborczej o ich nieuznanie, jako powód podając m.in. domniemaną korupcję wyborczą oraz potraktowanie Postandżian przez policję^[38][43].

Pod koniec kadencji w Radzie Miasta pozostało trzech członków jej partii. 16 lipca 2018 roku, po rezygnacji Tarona Margariana, była jedyną kandydatką na stanowisko burmistrzyni Erywania, jednak jej start w wyborach zakończył się porażką z powodu braku kworum podczas posiedzenia. Z powodu niewybrania przez Radę burmistrza, Centralna Komisja Wyborcza ogłosiła przedterminowe wybory^[44].

Morelowy Kraj wystartował w przedterminowych wyborach samorządowych w 2018 roku, wystawiając 47 kandydatów^[44]. Partia nie uzyskała żadnego miejsca w radzie miasta^[45][46]. W trakcie tych wyborów Postandżian ponownie była kandydatką na burmistrzynię miasta^[47][48][49].

Jej partia zbojkotowała wybory parlamentarne w Armenii w 2018 roku, oskarżając rządzących o nierówne warunki wyborcze^[50].

W wyniku wyborów samorządowych w 2023 roku ponownie została członkinią Rady Miasta Erywań^[51][52], kandydując z drugiego miejsca na liście koalicji Majr Hajastan, której część stanowił Morelowy Kraj^[53][54]. Koalicja uzyskała 12 mandatów^[52].

W trakcie aksamitnej rewolucji brała udział w protestach przeciwko mianowaniu Serża Sarkisjana, dotychczasowego prezydenta Armenii, na premiera. Przewodniczyła protestom w Wanadzorze, Giumri oraz Kapanie podczas ogólnokrajowych protestów w Armenii w 2018 roku^[55][56], niezależnie od protestów koalicji Mój Krok złożonej z partii Kontrakt Obywatelski pod przewodnictwem Nikola Pasziniana i partii Misja pod przewodnictwem Manuka Szukiasjana w Erywaniu^[57][58]. 19 kwietnia 2018 podczas akcji przed szkołą jej córki została zaatakowana, a z jej rąk wyrwano megafon^[59].

W maju 2021 roku Postandżian była hospitalizowana w związku z powikłaniami jej nielegalnego zatrzymania przez policję w trakcie protestu pod budynkiem parlamentu Armenii^[60]. W 2022 roku została aresztowana podczas przygotowań do akcji przeciwko Nikolowi Paszinianowi za niewypełnianie poleceń policji w pobliżu budynku służb antykorupcyjnych w Erywaniu^[61][62].

W lutym 2024 roku radni rządzącej partii Kontrakt Obywatelski podjęli próbę usunięcia Postandżian z Rady Miasta, jako powód podając nagromadzone przez nią nieobecności podczas głosowań i posiedzeń. Wnioskującym zabrakło jednego głosu, a Postandżian zachowała swoje stanowisko^[63]. Wcześniej swoje miejsce w radzie stracił m.in. były burmistrz Erywania i aktor Hajk Marutian^[63][64][65].

W styczniu 2025 roku została ukarana przez sąd karą grzywny w wysokości 525 000 dramów za publiczne znieważenie Premiera Armenii Nikola Pasziniana, w wyniku pozwu złożonego przez Pasziniana w 2021 roku, który domagał się 2 000 000 dramów za wypowiedzi podczas wywiady udzielonego przez Postandżian 8 lutego 2021 roku^[66][67]. W marcu 2025 roku dom jej ojca został zaatakowany przez protestujących^[68].