Giumri

Giumri
Գյումրի
Herb	Flaga
Państwo	Armenia
Prowincja	Szirak
Prawa miejskie	1837
Burmistrz	Samwel Balasanian
Powierzchnia	46,2 km²
Wysokość	1509 m n.p.m.
Populacja (2022); • liczba ludności; • gęstość	; 111 200; 4 527 os./km²
Nr kierunkowy	+374 (312)
Kod pocztowy	3101-3126
Tablice rejestracyjne	45
	Położenie na mapie prowincji Szirak Giumri
	Położenie na mapie Armenii Giumri
	40°47′23″N 43°50′46″E/40,789722 43,846111
	Strona internetowa

Giumri (orm. Գյումրի) – miasto w zachodniej Armenii, drugie pod względem wielkości miasto w kraju; ok. 111 tys. mieszkańców (2022)^[1].

Historia

Pierwsze osiedle w tym miejscu zostało założone przez greckich kolonistów ok. 401 roku p.n.e., jednak później zostało ono zniszczone. W 1837 roku Rosjanie wznieśli tu twierdzę Aleksandropol^[2], nazwaną tak od imienia cara Aleksandra I, a w 1840 miasto w jej pobliżu. W 1853 roku w czasie wojny krymskiej wokół miasta trwały zacięte walki między wojskami rosyjskimi a osmańskimi. W 1924 roku Aleksandropol został nazwany Leninakanem, na cześć wodza rewolucji październikowej. W 1990 roku miasto otrzymało dzisiejsze imię.

Giumri znacznie ucierpiało w trakcie wielkiego trzęsienia ziemi w 1988 roku. Niemal wszystkie wielopiętrowe budynki zostały wówczas zniszczone, a tysiące osób zginęło.

W Giumri swoją siedzibę ma 102 Rosyjska Baza Wojskowa, gdzie stacjonuje 5000 rosyjskich żołnierzy, sił lądowych oraz powietrznych. W 2010 roku władze Armenii i Rosji podpisały umowę o funkcjonowaniu rosyjskiej bazy w Giumri do 2040^[3]. W 2015 roku po masowym morderstwie, dokonanym w mieście przez zbiegłego z jednostki żołnierza, w Giumri miały miejsce masowe demonstracje przeciwko stacjonowaniu wojsk rosyjskich w Armenii^[4].

Miasto znane jest ze swoich tradycji kowalskich, wpisanych w 2023 roku na listę reprezentatywną niematerialnego dziedzictwa kulturowego UNESCO^[5].