Zbigniew Bogusław Horodyński

Zbigniew Bogusław Horodyński

Korczak
Data i miejsce urodzenia	7 kwietnia 1887 Zbydniów
Data i miejsce śmierci	24 czerwca 1943 Zbydniów
Ojciec	Zbigniew Leon Horodyński
Matka	Maria Podleska
Żona	Zofia Gieczewicz
Dzieci	Anna Horodyńska Andrzej Horodyński Zbigniew Maria Horodyński Dominik Horodyński

Zbigniew Bogusław Horodyński herbu Korczak (ur. 7 kwietnia 1887 w Zbydniowie, zm. 24 czerwca 1943 tamże) – polski ziemianin, właściciel majątku w Zbydniowie.

Był synem Zbigniewa Leona Horodyńskiego i Marii Podleskiej herbu Bogoria (1861–1933).

Lata młodości spędził podobnie jak rodzeństwo: nauka w domu pod okiem guwernera i egzaminy przeprowadzane przez kierownika szkoły powszechnej w Zbydniowie. Ukończył liceum we Lwowie, a później Akademię Rolniczą w Dublanach. Kolejnym etapem jego edukacji był wydział leśny Wyższej Szkoły Leśnej w Wiedniu. Brał udział w I wojnie światowej, jako porucznik armii austriackiej. Na przełomie 1914 i 1915 znajdował się w obleganej kilka miesięcy przez wojska rosyjskie twierdzy Przemyśl. Po podaniu się miasta 22 marca 1915 trafił do niewoli rosyjskiej i został wywieziony do Samarkandy. Wkrótce potem przyjechała za nim do Rosji jego narzeczona – Zofia Gieczewicz, którą poznał w Krakowie. Mieli się pobrać w 1914 roku, na przeszkodzie stanęła jednak wojna. Zofia jako mieszkanka Litwy, była poddaną cara i mogła poruszać się swobodnie po terenie całego Imperium Rosyjskiego. Dzięki jej wstawiennictwu zwolniono go z niewoli i dopiero wtedy narzeczeni mogli wziąć ślub. Ceremonia odbyła się w Kazaniu. Świadkiem na ślubie był profesor Maksymilian Tytus Huber^[1][2].

W 1918 roku Horodyńscy wrócili do Zbydniowa. Po śmierci ojca w 1930 przejął majątek który zajmował powierzchnię ok. 1200 ha. Obejmował kilka miejscowości: Zbydniów, Kotową Wolę i Dzierdziówkę. Posiadali także duży majątek leśny Wiazyń w powiecie Wilejka na Wileńszczyźnie. Znajdował się tam drewniany dwór, dwa tartaki, stawy i lasy^[1]. Specjalizował się szczególnie w hodowli koni oraz krów rasy czerwonej polskiej. W swojej stadninie hodował konie wyścigowe i pociągowe. Sprzedawał je m.in. wojsku, startowały też z powodzeniem na hipodromach Polski i Europy m.in. w Nicei i Cannes. W latach dwudziestych należał do czołowych jeźdźców cywilnych w Polsce^[1]. Był też zapalonym myśliwym^[3].

Utrzymywał rozległe kontakty towarzyskie. Świadczyło to o jego pozycji w społeczeństwie, spotykał się często ze swoimi bliskimi sąsiadami – Lubomirskimi z Charzewic, Horochami z Wrzaw, Tarnowskimi z Tarnobrzega, Sokołowskimi z Łoniowa, Tyszkiewiczami z Kolbuszowej oraz innymi przedstawicielami polskiego ziemiaństwa. Zdjęcie, które zachowało się w rodzinnym archiwum, przedstawia Zbigniewa w towarzystwie znanych w Polsce osób. Znajdują się na nim: - major Henryk Dobrzański „Hubal”, Zbigniew Horodyński, Roman Potocki, pułkownik Tadeusz Lechnicki z synem^[1][4].

Po wybuchu II wojny światowej z żoną byli członkami, początkowo Związku Walki Zbrojnej, a później Armii Krajowej. Podczas okupacji hitlerowskiej, utrzymywali liczną grupę krewnych wysiedlonych z poznańskiego i Pomorza oraz uciekinierów z dawnych województw wschodnich^[1].

W nocy z 24 na 25 czerwca 1943 niemiecki oddział Waffen-SS dowodzony przez hupsturmführera Erwina Ehlersa dokonał mordu rodziny Horodyńskich. Zginął zamordowany w dworze razem z żoną, córką i służbą – zginęło 19 osób^[5] (w tym 2 dzieci i 13 kobiet) z rodziny oraz gości, którzy w tym czasie świętowali ślub młodej kuzynki Horodyńskich. Uratowało się tylko trzech synów: Dominik (którego nie było na weselu), Andrzej i Zbigniew ukryci na strychu dworu^[6][7]. Mord zlecił okupacyjny zarządca majątku Lubomirskich w Charzewicach Martin Fuldner^[8][9][10].

W dzień po zbrodni, oficer SS wręczył wójtowi gminy i miejscowemu proboszczowi oświadczenie i rozkazał, aby je ogłosić z ambony. Brzmiało one: „Byliśmy zmuszeni zastrzelić 20 osób, aby uratować życie 2000 ludzi, którzy przez kontakty Horodyńskiego z bandami i komunistami są zagrożeni”^[1].

Zostali pochowani w zbiorowej mogile w dworskim parku. Na kamiennej platformie znajduje się mur z krzyżem. W granicie wykuty jest napis: Tu spoczywają pomordowani przez hitlerowców w zbydniowskim dworze 24 VI 1943 + Wieczną radość – daj im Panie^[1][11][5].

Ożeniony z Zofią Gieczewicz herbu Leliwa (1892–1943). Mieli czworo dzieci: trzech synów – Dominika (1919-2008), Zbigniewa (1921-1944), Andrzeja (1923-1944) i córkę – Annę (1929-1943)^[12].

Imię Rodziny Horodyńskich zostało nadane szkole podstawowej w Zbydniowie^[2].

• Na weselu, pierwszy z lewej