Zgrzytnica fioletowa

Zgrzytnica fioletowa
	Agapanthia violacea
	(Fabricius, 1775)
	; parka zgrzytnic fioletowych
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	stawonogi
Gromada	owady
Rząd	chrząszcze
Rodzina	kózkowate
Podrodzina	zgrzypikowe
Plemię	Agapanthini
Rodzaj	Agapanthia
Gatunek	zgrzytnica fioletowa
Synonimy
	Agapanthia coerulea (Mulsant, 1839); Agapanthia cardui grossa (Pic, 1891); Agapanthia coerulea (Mulsant, 1839); Agapanthia micans (Mulsant, 1862); Cerambyx violacea var. alpina (Villiers, 1978); Cerambyx janthinus (Gmelin, 1790); Saperda caerulea (Schonherr, 1817); Saperda violacea Fabricius, 1775;
	Agapanthia coerulea (Mulsant, 1839); Agapanthia cardui grossa (Pic, 1891); Agapanthia coerulea (Mulsant, 1839); Agapanthia micans (Mulsant, 1862); Cerambyx violacea var. alpina (Villiers, 1978); Cerambyx janthinus (Gmelin, 1790); Saperda caerulea (Schonherr, 1817); Saperda violacea Fabricius, 1775;

Zgrzytnica fioletowa^[1] (Agapanthia violacea) – gatunek chrząszcza z rodziny kózkowatych.

Taksonomia

Gatunek ten opisany został w 1775 roku przez Fabriciusa jako Saperda violacea. Według klasyfikacji Samy z 2008 należy on do podrodzaju Agapanthia s.str. i grupy gatunków A. violacea^[2], natomiast według klasyfikacji Pesariniego i Sabbadiniego z 2004 jest gatunkiem typowym podrodzaju Agapanthia (Smaragdula)^[3].

Morfologia

Zgrzytnica ta osiąga od 7 do 13 mm długości ciała^[4]. Ubarwiona jest metalicznie niebiesko, zielono lub fioletowo^[5]. Jej przedplecze jest w zarysie prawie kwadratowe. Pokrywy ma o prawie równoległych bokach, dobrze rozwiniętych barkach i mniej lub bardziej regularnym punktowaniu^[4]. Od podobnej A. intermedia różni się brakiem kontrastujących, białawych włosków na czułkach i w wierzchołkowej części pokryw^[2]^[4].

Ekologia

Owad ciepłolubny, preferujący siedliska kserotermiczne. Larwy przechodzą rozwój w łodygach świerzbnicy leśnej i polnej, znacznie rzadziej w innych bylinach, np. nostrzykach. Są stadium zimującym. Przepoczwarczenie następuje wiosną. Osobniki dorosłe żyją 2–3 tygodnie i spotyka się je od połowy maja do lipca^[6] lub sierpnia^[5], zwykle gdy żerują na łodygach i liściach roślin żywicielskich. Samice składają pojedyncze jaja w nacięcia wykonane w łodygach^[6].

Występowanie

Gatunek o rozsiedleniu syberyjsko-europejskim^[4]. Znany z południowej i środkowej Europy, południowej Syberii po Bajkał^[6], Turcji, Azerbejdżanu, Gruzji^[4], Syrii i Izraela^[6]. W Polsce rzadki, występujący głównie w południowej części kraju^[6]. Na Czerwonej liście zwierząt ginących i zagrożonych w Polsce z 2002 roku umieszczony jako gatunek najmniejszej troski^[7].

Zobacz też

Przypisy

↑ Jacek Kurzawa: Polskie nazwy kózkowatych (Cerambycidae). entomo.pl, 2001-2015. [dostęp 2015-12-04].
1 2 Gianfranco Sama. Notes on the genus Agapanthia Serville, 1835 (Coleoptera: Cerambycidae: Lamiinae: Agapanthinii). „Boletín Sociedad Entomológica Aragonesa”. 42, s. 123–127, 2008.
↑ C. Pesarini, A. Sabbadini. Osservazioni sulla sistematica della tribu Agapanthiini Mulsant, 1839 (Coleoptera Cerambycidae). „Atti della Societa Italiana di Scienze Naturali e del Museo Civico di Storia Nat urale in Milano”. 145 (1), s. 117 - 132, 2004.
1 2 3 4 5 H. Özdikmen. Turkish Agapanthiini Mulsant, 1839 with identification keys (Coleoptera: Lamiinae). „Munis Entomology & Zoology”. 8 (1), s. 9-40, 2013.
1 2 Karl Wilhelm Harde: Familie Cerambycidae, Bockkäfer. W: Die Käfer Mitteleuropeas Band 9: Cermabycidae, Chrysomelidae. Heinz Freude, Karl Wilhelm Harde, Gustav Adolf Loshe (red.). Krefeld: Goecke & Evers Verlag, 1966, s. 85-86.
1 2 3 4 5 B. Burakowski, M. Mroczkowski, J. Stefańska. Chrząszcze – Coleoptera. Cerambycidae i Bruchidae. „Katalog Fauny Polski,”. XXIII, (15), 1990.
↑ ZbigniewZ. Głowaciński ZbigniewZ., Czerwona lista zwierząt ginących i zagrożonych w Polsce, Kraków 2002 .

[Kurzawa-1] Jacek Kurzawa: Polskie nazwy kózkowatych (Cerambycidae). entomo.pl, 2001-2015. [dostęp 2015-12-04].

[Sama-2] 1 2 Gianfranco Sama. Notes on the genus Agapanthia Serville, 1835 (Coleoptera: Cerambycidae: Lamiinae: Agapanthinii). „Boletín Sociedad Entomológica Aragonesa”. 42, s. 123–127, 2008.

[PesariniSabbadini-3] C. Pesarini, A. Sabbadini. Osservazioni sulla sistematica della tribu Agapanthiini Mulsant, 1839 (Coleoptera Cerambycidae). „Atti della Societa Italiana di Scienze Naturali e del Museo Civico di Storia Nat urale in Milano”. 145 (1), s. 117 - 132, 2004.

[Ozdikmen-4] 1 2 3 4 5 H. Özdikmen. Turkish Agapanthiini Mulsant, 1839 with identification keys (Coleoptera: Lamiinae). „Munis Entomology & Zoology”. 8 (1), s. 9-40, 2013.

[fhl-5] 1 2 Karl Wilhelm Harde: Familie Cerambycidae, Bockkäfer. W: Die Käfer Mitteleuropeas Band 9: Cermabycidae, Chrysomelidae. Heinz Freude, Karl Wilhelm Harde, Gustav Adolf Loshe (red.). Krefeld: Goecke & Evers Verlag, 1966, s. 85-86.

[Burakowskietal-6] 1 2 3 4 5 B. Burakowski, M. Mroczkowski, J. Stefańska. Chrząszcze – Coleoptera. Cerambycidae i Bruchidae. „Katalog Fauny Polski,”. XXIII, (15), 1990.

[cl-7] ZbigniewZ. Głowaciński ZbigniewZ., Czerwona lista zwierząt ginących i zagrożonych w Polsce, Kraków 2002 .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]