Zieluń

Zieluń
wieś
Państwo

 Polska

Województwo

 mazowieckie

Powiat

żuromiński

Gmina

Lubowidz

Liczba ludności (2023)

276[1]

Strefa numeracyjna

23

Kod pocztowy

09-304[2]

Tablice rejestracyjne

WZU

SIMC

0119066[3]

Położenie na mapie gminy Lubowidz
Mapa konturowa gminy Lubowidz, u góry nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Zieluń”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Zieluń”
Położenie na mapie województwa mazowieckiego
Mapa konturowa województwa mazowieckiego, u góry po lewej znajduje się punkt z opisem „Zieluń”
Położenie na mapie powiatu żuromińskiego
Mapa konturowa powiatu żuromińskiego, u góry znajduje się punkt z opisem „Zieluń”
Ziemia53°10′41″N 19°51′26″E/53,178056 19,857222[4]

Zieluń – wieś w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie żuromińskim, w gminie Lubowidz. Ma status sołectwa[5]. Leży nad rzeką Wkrą[3][6].

Położenie geograficzne i administracyjne

Zieluń znajduje się na skraju Górznieńsko-Lidzbarskiego Parku Krajobrazowego na Równinie Urszulewskiej pomiędzy Pojezierzem Mazurskim, Wysoczyzną Ciechanowską i Pojezierzem Dobrzyńskim.

Prywatna wieś szlachecka położona była w drugiej połowie XVI wieku w powiecie sierpeckim województwa płockiego[7]. W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie ciechanowskim. Do 1954 roku siedziba wiejskiej gminy Zieluń.

Czasy obecne

Według danych Urzędu Miasta i Gminy w Lubowidzu na 31 grudnia 2022 r. Zieluń liczył 283 mieszkańców[8]. Od dawien dawna Zieluń podzielony jest na nieformalne dzielnice: Podruda (w stronę miejscowości Ruda – ulica Jagiellońska), Piaski (ulica Zygmuntowska i Polna), Zamost (za rzeką – ulica Piastowska), Batorówka (ulica Stefana Batorego), Łysa Góra (najdalej wysunięta część ulicy Stefana Batorego). Nazwy starszych ulic Zielunia pochodzą głównie od nazw dynastii i imion królów panujących w Polsce: Jagiellońska, Zygmuntowska, Piastowska, Stefana Batorego; poza tym występują ulice: Świętojańska (przy kościele), Szkolna (przy szkole), Polna i plac 1 Maja.

W miejscowości działa Ochotnicza Straż Pożarna, a przy niej młodzieżowa orkiestra dęta, która istnieje od 1915 r. W 1995 r. zdobyła ona I miejsce w Wojewódzkim Przeglądzie Orkiestr Dętych w Strzegowie, koncertowała w kraju i za granicą.

W miejscowości istnieje szkoła podstawowa, która w 2004 r. przyjęły imię Jana Pawła II[9].

W Zieluniu znajduje się stary ceglany młyn z początku XX wieku[10].

Parafia

Zieluń jest siedzibą rzymskokatolickiej parafii św. Jana Nepomucena, należącą do dekanatu żuromińskiego w diecezji Płockiej. Parafia (pierwotnie Św. Trójcy) została erygowana 8 maja 1588 r. przez bpa Piotra Dunina Wolskiego. Kościół parafialny wielokrotnie płonął i był odbudowywany, a obecna murowana świątynia została wybudowana w latach 1872–1874 staraniem proboszcza ks. Stanisława Przetakiewicza i konsekrowana 5 maja 1885 r. przez bpa Henryka Kossowskiego. Tu otrzymał 21 lipca 1920 r. samodzielną placówkę ks. proboszcz Franciszek Giergielewicz (męczennik) i po 6 latach pracy w Zieluniu 3 grudnia 1926 r. został mianowany proboszczem w Płocku Radziwiu. Obecnie proboszczem jest ksiądz mgr Sławomir Rosiński[11].

Historia

Dawniej Zieluń był miejscowością nadgraniczną. Odbywały się tu targi[12]. Tędy szły wojska Władysława Jagiełły na bitwę pod Grunwaldem. Mieszkańcy brali czynny udział w powstaniach narodowych, m.in. w powstaniu styczniowym i listopadowym. Pod Zieluniem rozegrała się jedna z bitew powstania styczniowego. Świadczą o tym zbiorowe mogiły, pomniki na miejscowym cmentarzu ufundowane przez lokalną społeczność[13].

Również podczas II wojny światowej istniał w Zieluniu ruch oporu i partyzantka. 6 października 1942 r. hitlerowcy spędzili okoliczną ludność i w akcie odwetu za odbicie z miejscowego aresztu działacza ruchu oporu Anastazego Kołodziejskiego pseudonim „Gromek” powiesili 20 mieszkańców[13].

Zieluń ma także swoje legendy. Jedna z nich mówi o tunelu, który rzekomo biegnie pod miejscowością od remizy strażackiej i kościoła aż do cmentarza.

Osoby związane z Zieluniem

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Raport o stanie gminy Lubowidz w 2023. Liczba mieszkańców w dn. 31.12.2023 s. 7-8
  2. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1612 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  3. 1 2 GUS. Wyszukiwarka TERYT
  4. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 161528
  5. ↑ Strona gminy, sołectwa
  6. ↑ Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  7. ↑ Corona Regni Poloniae. Mapa w skali 1:250 000, Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk i Pracownia Geoinformacji Historycznej Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego
  8. ↑ Raport o stanie Miasta i Gminy Lubowidz 2022 [online], Urząd Miasta i Gminy w Lubowidzu, s. 7 [dostęp 2024-04-26] (pol.).
  9. ↑ Superszkolna.pl, Zespół Szkół im. Jana Pawła II w Zieluniu [online], zszielun.superszkolna.pl [dostęp 2024-04-25] (pol.).
  10. ↑ Kurier Żuromiński, Zieluń. Młyn, który pamięta zabory [online], Kurier Żuromiński, 1 października 2014 [dostęp 2024-04-25] (pol.).
  11. ↑ 26.pl, Zieluń - św. Jana Nepomucena [online], Diecezja Płocka [dostęp 2024-04-25] (pol.).
  12. ↑ Filip Sulimierski, Władysław Walewski, Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, Tom XIV, dir.icm.edu.pl, 1895, s. 606 [dostęp 2024-04-25] (pol.).
  13. 1 2 Zieluń - Zbiorowa mogiła ofiar faszyzmu. Atrakcje turystyczne Zielunia. Ciekawe miejsca Zielunia [online], www.polskaniezwykla.pl [dostęp 2024-04-25].
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.