Zimnowoda (województwo wielkopolskie)

Zimnowoda
wieś
Ilustracja
Pałac w Zimnowodzie
Państwo

 Polska

Województwo

 wielkopolskie

Powiat

gostyński

Gmina

Borek Wielkopolski

Liczba ludności (2006)

210

Strefa numeracyjna

65

Kod pocztowy

63-810[1]

Tablice rejestracyjne

PGS

SIMC

0369640

Położenie na mapie gminy Borek Wielkopolski
Mapa konturowa gminy Borek Wielkopolski, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Zimnowoda”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Zimnowoda”
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego
Mapa konturowa województwa wielkopolskiego, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Zimnowoda”
Położenie na mapie powiatu gostyńskiego
Mapa konturowa powiatu gostyńskiego, blisko prawej krawiędzi nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Zimnowoda”
Ziemia51°52′43″N 17°18′10″E/51,878611 17,302778[2]
Kościół w Zimnowodzie

Zimnowoda – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie gostyńskim, w gminie Borek Wielkopolski. Wieś jest rzadkim przykładem wsi folwarcznej, zachowujący historyczny układ przestrzenny i architektoniczny. Z dawnych czasów przetrwał tu pałac oraz kolonia mieszkalna z drugiej połowy XIX wieku, rozciągająca się wzdłuż drogi po przeciwnej stronie kompleksu folwarcznego. Zimna Woda jest sołectwem i obejmuje 16 numerów. Wraz z DPS-em populacja liczy około 209 mieszkańców[3].

W Zimnowodzie mieszkał m.in. ziemianin Henryk Grocholski (1896–1939)[4].

Miejscowość jest siedzibą parafii Trójcy Świętej. W strukturze kościoła rzymskokatolickiego parafia należy do metropolii poznańskiej, archidiecezji poznańskiej, dekanatu boreckiego.

Historia

Historia wsi sięga czasów pierwszych Piastów[3]. W XII wieku wieś należała do rycerza, który był członkiem drużyny książęcej[3]. W 1388 roku stała się własnością Zimnowodzkich[3] i występowała już wtedy jako wieś czynszowa[3]. Na obszarze wsi był sołtys na trzech łanach ziemi, 21 kmieci, młyn wodny, karczma, browar oraz sędzia magnackiego klucza[3]. Od połowy XVIII do połowy XIX wieku była to własność rodziny Rychłowskich[5][6]. W okresie Wielkiego Księstwa Poznańskiego (1815-1848) miejscowość wzmiankowana jako Zimna woda należała do wsi większych w ówczesnym pruskim powiecie Krotoszyn w rejencji poznańskiej[7]. Zimna woda należała do okręgu borkowskiego tego powiatu i stanowiła odrębny majątek, którego właścicielem był wówczas Hieronim Rychłowski[7]. Według spisu urzędowego z 1837 roku wieś liczyła 238 mieszkańców, którzy zamieszkiwali 24 dymy (domostwa)[7]. Dwór właściciela mieścił się w Zimnowodzie, a do majątku należał prawie cały prawy brzeg Pogony, aż po miasto Zdzież[3]. Chłopi zostali uwłaszczeni w roku 1842. W okresie międzywojennym właściciel folwarku musiał przeprowadzić częściową parcelację, co spowodowało powstanie ośmiu chłopskich gospodarstw w samej Zimnowodzie. Po II wojnie światowej folwark został znacjonalizowany, a na jego miejscu powstało Państwowy Gospodarstwo Rolne[3]. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa leszczyńskiego.

Tutejszy pałac powstał w 1864 roku[6] w stylu neorenesansu francuskiego[5][6] według projektu Stanisława Hebanowskiego[6]. Pałac to dwupiętrowa budowla[6], ozdobiona licznymi detalicznymi elementami. W bezpośrednim sąsiedztwie rozciąga się park o obszarze 13 hektarów, w którym są dwa stawy[6]. W 1872 roku nieruchomość została nabyta przez Mieczysława Kwileckiego[6]. W tym samym roku przeszła ona w posiadanie Teodora Mycielskiego[6]. Rodzina Mycielskich była właścicielem do 1932 roku, kiedy to posiadłość została zakupiona przez hrabiego Henryka Grocholskiego[6]. Tragicznie zginął on 21 października 1939 roku, rozstrzelany przez okupantów niemieckich na rynku w Gostyniu[6]. Hrabia Grocholski był ostatnim osobą, która posiadała ten majątek. Obecnie pałac pełni funkcję domu pomocy społecznej[5][6].

Szkoła

W 1842 roku wieś otrzymała swoją pierwszą szkołę[3], która była następnie rozbudowywana w 1890 roku oraz na początku XX wieku[3], kiedy to powstały dwie nowe klasy[3]. W 2001 roku oddano do użytku nową szkołę z pełnym wyposażeniem[3].

Przypisy

  1. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1636 [zarchiwizowane 2022-10-26].
  2. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 161764
  3. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Wolski 2011 ↓, s. 45.
  4. ↑ Grocholski Henryk (1896-1939). grocholski.pl. [dostęp 2018-09-12].
  5. 1 2 3 Zimnowoda. grocholski.pl. [dostęp 2018-09-12].
  6. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 Wolski 2011 ↓, s. 23.
  7. 1 2 3 Plater 1846 ↓, s. 246.

Bibliografia

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.