Amazoniec
| Amazonius | |
| Cifuentes et Bertani, 2022 | |
 Samiec amazońca ekwadorskiego | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Gromada | |
| Rząd | |
| Infrarząd | |
| Rodzina | |
| Podrodzina | |
| Rodzaj |
amazoniec |
| Typ nomenklatoryczny | |
|
Tapinauchenius elenae Schmidt, 1994 | |
Amazoniec[1] (Amazonius) – rodzaj pająków z infrarzędu ptaszników i rodziny ptasznikowatych. Obejmuje cztery opisane gatunki. Zamieszkują Amerykę Południową.
Morfologia
Długość ciała u samic osiąga około 30–40 mm, a u samców około 20–30 mm. Ubarwienie zmienia się w czasie rozwoju osobniczego. Karapaks jest dłuższy niż szeroki, o lekko wyniesionej części głowowej, szerszym niż dłuższym i mniej lub bardziej wysklepionym wzgórku ocznym oraz prostych i głębokich jamkach. Oczy pary przednio-środkowej leżą na tej samej wysokości co oczy pary przednio-bocznej. Brak jest nadustka. Szczękoczułki pozbawione są rastellum. Niemal prostokątne szczęki mają przednie płaty wyciągnięte w stożkowate wyrostki i po około 135–130 kuspuli w kątach wewnętrznych. Warga dolna jest nie węższa niż długa, zaopatrzona w 117–211 kuspuli. Na aparat strydulacyjny składają się nitkowate, długie i krótkie, bezładnie rozmieszczone szczecinki na nasadowo-brzusznych częściach szczękoczułków oraz owalne liry szczęk zbudowane z liczniejszych i smuklejszych szczecinek niż u harfiarzy. Brak jest szczecinek strydulacyjnych na nogogłaszczkach i odnóżach. Wargę dolną płytka i płaska bruzda dzieli od dłuższego niż szerokiego, spiczasto zakończonego sternum, na którym widnieją trzy pary sigilli oddalonych o około swoją średnicę od jego krawędzi. Odnóża czwartej i pierwszej pary zwykle są najdłuższe i równej długości, tylko u samic dwóch gatunków czwarta para jest nieco dłuższa od pierwszej. Najkrótsze są odnóża pary trzeciej. Odnóża pierwszej i drugiej pary mają na nadstopiach i stopach szpatułkowate skopule. Trichobotria maczugowate rozmieszczone są w odsiebnych ⅔ długości stopy. Na goleniach i nadstopiach samców występują bocznie skierowane szczecinki. Opistosoma (odwłok) pozbawiona jest włosków parzących. Kądziołki przędne pary tylno-bocznej są palcowate[2].
Samce mają na goleniach pierwszej pary odnóży apofizy (haki) goleniowe złożone z dwóch gałęzi; za dłuższą z nich, tylno-boczną, znajduje się guzek. Nogogłaszczki samca mają prawie trójkątne cymbium zbudowane z dwóch niemal równych rozmiarów płatów, z których tylno-boczny nie ma zaokrąglonego wyrostka. Kulisty bulbus ma małe subtegulum, guzek na przednio-bocznej powierzchni tegulum oraz niespłaszczony, niezakrzywiony i pozbawiony kilów embolus. Genitalia samicy mają dwie osobne, proste spermateki o wierzchołkach podzielonych lub wielopłatowych[2].
Rozprzestrzenienie
Rodzaj neotropikalny, zamieszkujący Puszczę Amazońską, znany z terenów Kolumbii, Wenezueli, Gujany Francuskiej, północnej Brazylii, Ekwadoru i wschodniego Peru[2].
Taksonomia
Takson ten wprowadzony został w 2022 roku przez Yeimy Cifuentes i Rogéira Bertaniego na łamach Zootaxa przy okazji rewizji rodzajów Psalmopoeus i Tapinauchenius[2][3]. Nazwa rodzajowa pochodzi od Amazonii[2]. Gatunkiem typowym wyznaczono opisanego w 1994 roku przez Güntera Schmidta Tapinauchenius elenae[2][4][3].
Do rodzaju tego zalicza się 4 opisane gatunki[2][3][1]:
- Amazonius burgessi (Hüsser, 2018) – amazoniec kolumbijski
- Amazonius elenae (Schmidt, 1994) – amazoniec ekwadorski
- Amazonius germani Cifuentes et Bertani, 2022 – amazoniec gujański
- Amazonius giovaninii Cifuentes et Bertani, 2022 – amazoniec brazylijski
Przypisy
- 1 2 Dominik Szymański i inni, Ptasznikowate (Theraphosidae). Etymologia nazw naukowych i propozycja nazw zwyczajowych, Kraków: Ridero, 14 marca 2025, s. 81, ISBN 978-83-8414-021-5 (pol.).
- 1 2 3 4 5 6 7 Y. Cifuentes, R. Bertani. Taxonomic revision and cladistic analysis of the tarantula genera Tapinauchenius Ausserer, 1871, Psalmopoeus Pocock, 1985, and Amazonius n. gen. (Theraphosidae, Psalmopoeinae). „Zootaxa”. 5101 (1), s. 1-123, 2022. DOI: 10.11646/zootaxa.5101.1.1.
- 1 2 3 Gen. Amazonius Cifuentes & Bertani, 2022. [w:] World Spider Catalog [on-line]. Natural History Museum Bern. [dostęp 2022-08-16].
- ↑ Günter Schmidt. Eine Tapinauchenius-Art aus Ekuador (Araneida, Theraphosidae). „Deutsche Entomologische Zeitschrift (N.F.)”. 41 (1), s. 257-260, 1994. DOI: 10.1002/mmnd.19940410121.