Ara modra
| Cyanopsitta spixii[1] | |||
| (Wagler, 1832) | |||
 | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Plemię | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
ara modra | ||
| Synonimy | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4] | |||
 | |||
| Zasięg występowania | |||
 | |||
Ara modra[5] (Cyanopsitta spixii) – gatunek ptaka z rodziny papugowatych (Psittacidae); endemit Brazylii. Jedyny przedstawiciel monotypowego rodzaju Cyanopsitta[5]. Od 1994 do 2019 był klasyfikowany przez IUCN jako gatunek krytycznie zagrożony wyginięciem[4]; w 2019, w oparciu o raport organizacji BirdLife International[6], IUCN przyznała gatunkowi kategorię zagrożenia wymarły na wolności[4].
Występowanie
Pierwotnie gatunek ten występował endemicznie we wschodniej Brazylii, w części stanu Bahia i Pernambuco. Jego zasięg ograniczony był do lasów galeriowych, a w szczególności do miejsc występowania drzewa z gatunku Tabebuia aurea, na którym gniazdował.
Charakterystyka
Osiąga długość około 55–57 cm; masę 300–400 g[7]. Pióra ciemnoniebieskie, z jaśniejszą szarą głową i szyją oraz spodem ciała z zielonkawym nalotem. Na kantarku i wokół żółtych oczu naga czarna skóra. Zjada nasiona, orzechy i owoce[7]. Można było widzieć je w małych stadach. Bardzo ostrożna; zaniepokojona natychmiast wzlatuje w powietrze.
Rozród
W zniesieniu 2–3 jaja o wymiarach 35 × 29 mm. Okres inkubacji trwa około 26 dni. Pisklęta są opierzone po około 8 tygodniach[8].
Status i reintrodukcja
Ostatni osobnik ary modrej żyjący w środowisku naturalnym był widziany w roku 2000[6]. Do drastycznego spadku liczebności populacji ary modrej przyczyniły się polowania i kłusownictwo oraz utrata naturalnego siedliska, wskutek wycinki lasów oraz ekspansji rolnictwa[6]. Szacuje się, że na świecie żyje ponad 330 osobników[9]. Przez długi czas największa populacja była w rezerwacie Al Wabra w Katarze, lecz w 2018 zostały wszystkie przewiezione do Berlina[10]. Wówczas zostało przetransportowanych 120 osobników[10]. W 2020 zostało stamtąd przewiezionych 50 ar modrych do Brazylii, gdzie są przygotowywane do powrotu do naturalnego środowiska[11]. Pierwsze osiem osobników zostało wypuszczonych 11 czerwca 2022 roku[12]. W grudniu tego samego roku wypuszczono kolejne 12 osobników. W ciągu pierwszego roku, 4 ptaki padły ofiarą drapieżników oraz 3 znikły, pozostawiając 13 osobników na wolności (stan na październik 2023[9]). W 2023 roku ptaki te zaczęły się rozmnażać – po dwóch pierwszych nieudanych lęgach (jaja były niezapłodnione[9]), w październiku wykluły się dwa pierwsze młode na wolności[13][14]. Żadne z młodych nie przeżyło – jedno z nich zmarło przed opuszczeniem gniazda, a drugie kilka dni po opuszczeniu[15]. Kolejne trzy pisklęta wykluły się w marcu 2024[15]. Według aktualizacji z października 2024, 11 osobników jest na wolności, w tym dwa młode z udanego lęgu[16].
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Cyanopsitta spixii, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ Cyanopsitta, [w:] Integrated Taxonomic Information System [dostęp 2010-10-30] (ang.).
- ↑ Spix's Macaw (''Cyanopsitta spixii'') [online], IBC: The Internet Bird Collection [dostęp 2020-09-23] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-23] (ang.).
- 1 2 3 BirdLife International, Cyanopsitta spixii, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2019, wersja 2020-2 [dostęp 2020-09-23] (ang.).
- 1 2 Systematyka i nazewnictwo polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko, Plemię: Arini Gray,GR, 1840 (1825) (wersja: 2020-01-11), [w:] Kompletna lista ptaków świata [online], Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego [dostęp 2020-09-23].
- 1 2 3 Gatunek papugi znanej z filmu „Rio” prawdopodobnie wyginął [online], dzienniknaukowy.pl [dostęp 2019-06-02] (pol.).
- 1 2 Ptaki. Encyklopedia., Warszawa: PWN, 2009, s. 264, ISBN 978-83-01-15733-3 (pol.).
- ↑ Spix’s Macaw (''Cyanopsitta spixii''), [w:] Parrot Encyclopedia [online], World Parrot Trust [dostęp 2020-09-23] (ang.).
- 1 2 3 Na světě je už nejméně 331 arů škraboškových. Z dvacítky vypuštěných do přírody přežilo 13, informoval kurátor ACTP – Ararauna.cz [online], 4 października 2024 [dostęp 2024-10-04] (cz.).
- 1 2 MIA, Great news coming out of Brazil [online], ACTP, 8 czerwca 2018 [dostęp 2019-12-21] (ang.).
- ↑ 100 dní dělí ary škraboškové z německého ACTP od letu do Brazílie. Nezamíří ale hned do rezervace [online], Ararauna.cz [dostęp 2019-12-21] (cz.).
- ↑ Spix’s Macaw return from extinction | Official Page [online], Spix’s Macaw Return From Extinction [dostęp 2022-08-01] (ang.).
- ↑ První úspěšné hnízdění arů škraboškových po jejich návratu do volné přírody. Dvě mláďata se vylíhla rok po vypuštění – Ararauna.cz [online], 4 października 2024 [dostęp 2024-10-04] (cz.).
- ↑ Spix's Macaw breeds in wild for first time in 37 years [online], birdguides.com (ang.).
- 1 2 Arové škraboškoví vypuštění do přírody odchovávají další tři mláďata. Ta loňská nepřežila – Ararauna.cz [online], 4 października 2024 [dostęp 2024-10-04] (cz.).
- ↑ Cromwell Purchase reports briefly on Spix’s Macaw project by Blue Macaws [online], www.bluemacaws.org [dostęp 2024-10-20].
Bibliografia
- Andrew Gosler: Atlas ptaków świata. Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza, 2000. ISBN 83-7073-059-0.