Axiom Mission 4

Axiom Mission 4 (lub Ax-4 ) – prywatny lot kosmiczny na Międzynarodową Stację Kosmiczną obsługiwany przez Axiom Space i wykorzystujący statek kosmiczny Crew Dragon należący do SpaceX. Rakieta Falcon 9 wraz z astronautami na pokładzie statku Crew Dragon powinna wystartować z Centrum Kosmicznego Johna F. Kennedy’ego najwcześniej w czerwcu 2025 roku i powinna potrwać łącznie 14 dni^[2].

Misja jest organizowana we współpracy z NASA i będzie czwartym lotem firmy Axiom Space po Axiom Mission 1, Axiom Mission 2 i Axiom Mission 3^[3].

W skład załogi lotu weszła amerykańska astronautka Peggy Whitson, indyjski astronauta Shubhanshu Shukla^[4], polski astronauta Sławosz Uznański-Wiśniewski^[5][6], oraz węgierski astronauta Tibor Kapu^[4].

Pozycja	Astronauta
Dowódca	Peggy Whitson, Axiom Space Czwarty lot kosmiczny
Pilot	Shubhanshu Shukla, ISRO Pierwszy lot kosmiczny
Specjalista misji	Sławosz Uznański-Wiśniewski, POLSA/ESA Pierwszy lot kosmiczny
Specjalista misji	Tibor Kapu, HUNOR Pierwszy lot kosmiczny

Załoga rezerwowa

Pozycja	Astronauta
Dowódca	Michael Lopez-Alegria, Axiom Space
Pilot	Prasanth Balakrishnan Nair, ISRO
Specjalista misji	Gyula Cserényi, HUNOR

W 2021 roku Węgry przyjęły krajową strategię kosmiczną, która obejmowała inicjatywę Hungarian to Orbit (HUNOR) z budżetem 99 milionów USD. Pod koniec 2021 roku rozpoczęto wieloetapowy proces selekcji, w którym wzięło udział 244 kandydatów^[7]. Stopniowa redukcja do 100, a potem 50 osób zaowocowała wyłonieniem pierwszej czwórki astronautów, która została zaprezentowana w marcu 2023 roku^[8]. Cała czwórka przeszła niezbędne szkolenie w Stanach Zjednoczonych^[8]. Dwóch najbardziej utalentowanych kandydatów i przyszłych członków załogi głównej oraz rezerwowej zostało zaprezentowanych 26 maja 2024 roku, w 44. rocznicę lotu pierwszego węgierskiego astronauty Bertalana Farkasa. Wybrano mechanika Tibora Kapu i elektrotechnika Gyule Cserényie^[9][10]. Równolegle z wyborem opracowywano umowę pomiędzy Węgrami a Axiom Space. W lipcu 2022 roku Axiom Space podpisał protokół z węgierskim Ministerstwem Spraw Zagranicznych i Handlu^[11]. We wrześniu 2023 roku podpisano dodatkowo umowę dotyczącą lotów kosmicznych, która zapewniła węgierskiemu astronaucie miejsce w locie firmy Axiom Space^[12].

Polski rząd podszedł do negocjacji za pośrednictwem Europejskiej Agencji Kosmicznej. Po kilku miesiącach negocjacji, 4 sierpnia 2023 roku przedstawicielom Ministerstwa Rozwoju i Technologii oraz Europejskiej Agencji Kosmicznej udało się podpisać umowę, na mocy której drugi Polak w historii zostanie wyniesiony w przestrzeń kosmiczną przez firmę Axiom Space^[13]. 9 sierpnia 2023 roku, Polska Agencja Kosmiczna rozpoczęła koncepcje eksperymentów, które przeprowadzi polski astronauta na pokładzie Międzynarodowej Stacji Kosmicznej^[14]. 1 września 2023 roku polski astronauta Sławosz Uznański dołączył do Korpusu Astronautów ESA i rozpoczął swoje szkolenie w European Astronaut Centre^[15]. Cena za miejsce Polaka w statku kosmicznym Crew Dragon nie została ujawniona, ale Europejska Agencja Kosmiczna ogłosiła 9 czerwca 2023 roku, że Polska zwiększyła swój wkład w programy agencji o dodatkowe 295 milionów euro^[16].

Po udanym lądowaniu indyjskiej sondy Chandrayaan-3 na powierzchni Księżyca w sierpniu 2023 roku^[17][18], Indyjska Organizacja Badań Kosmicznych ogłosiła zbudowanie własnej stacji kosmicznej do 2035 roku i wysłanie własnej załogi na powierzchnię Księżyca pięć lat później^[19]. Administrator NASA Bill Nelson ogłosił pod koniec listopada 2023 roku podczas swojej wizyty w Indiach, że NASA zapewni szkolenie dla dwóch indyjskich astronautów, z których jeden poleci na pokład Międzynarodowej Stacji Kosmicznej^[20]. Pod koniec lutego 2024 roku Indyjska Organizacja Badań Kosmicznych zaprezentowała czterech astronautów dla projektowanego statku kosmicznego Gaganjan^[21]. W związku z wizytą ambasadora USA w Indiach, Erica Garcettiego, w siedzibie Indyjskiej Organizacji Badań Kosmicznych pod koniec maja 2024 roku^[22], obie strony potwierdziły, że trwają dyskusje na temat szczegółów lotu hinduskiego astronauty na pokład Międzynarodowej Stacji Kosmicznej w 2024 roku^[23]. W lipcu Indyjska Organizacja Badań Kosmicznych ogłosiła, że wybrała dwóch astronautów, którzy zostaną przydzieleni do lotu na Międzynarodową Stację Kosmiczną^[24]. 2 sierpnia 2024 roku, kiedy Indyjska Organizacja Badań Kosmicznych podpisała umowę z Axiom Space i ogłosiła, że Shubanshu Shukla będzie pełnił rolę pilota w ramach misji Axiom Mission 4, a Prasanth Nair będzie jego zastępcą^[25].

Oficjalne ogłoszenie załogi misji, w tym nazwiska dowódcy misji Peggy Whitson, zostało ogłoszone przez firmę Axiom Space dokładnie 5 sierpnia 2024 roku, tuż na początku szkolenia na obiektach SpaceX i NASA w Stanach Zjednoczonych^[12].

• Axiom Mission 3
• Dragon 2