Bischofswerda

Bischofswerda
Ilustracja
Herb
Herb
Państwo

 Niemcy

Kraj związkowy

 Saksonia

Powiat

Landkreis Bautzen

Powierzchnia

46,26 km²

Wysokość

304 m n.p.m.

Populacja (31.12.2013)
• liczba ludności
• gęstość


11 605
251 os./km²

Nr kierunkowy

03594

Kod pocztowy

01877

Tablice rejestracyjne

BZ

Plan Bischofswerdy
Położenie na mapie Saksonii
Mapa konturowa Saksonii, po prawej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Bischofswerda”
Położenie na mapie Niemiec
Mapa konturowa Niemiec, po prawej znajduje się punkt z opisem „Bischofswerda”
Ziemia51°08′N 14°11′E/51,133333 14,183333
Strona internetowa

Bischofswerda (górnołuż. Biskopicy) – miasto w Niemczech, w kraju związkowym Saksonia, w okręgu administracyjnym Drezno, w powiecie Budziszyn na Górnych Łużycach nad rzeką Wesenitz, położone ok. 33 km na wschód od Drezna i ok. 18 km na zachód od Budziszyna. Siedziba wspólnoty administracyjnej Bischofswerda. W 2013 r. miało 11 605 mieszkańców.

Nazwa

Pierwsza wzmianka o miejscowości pochodzi z 1227 roku, kiedy to zapisano jej nazwę w formie Biscofiswerde. Nazwa była później notowana także w formach Bischopeswerde (1272), Bischoveswerde (1282), Bischofiswerde (1320), Bisschoffwerde (1411), Bisschoffwarten (1434), Bischwerde (1460), Bischwerdt (1530), Bischoffswerde (1538), Bischoffswerda (1671)[1]. Nazwa górnołużycka pojawiła się w źródłach pisanych pod koniec XVII wieku, po raz pierwszy w 1700 roku, kiedy odnotowano formę Biskopize. Późniejsze zapisy to: Bischkupiza (1761), Biskopicy (1843)[2].

Nazwa miasta złożona jest z określnika Bischof i nazwy pospolitej -werd(a), a oznacza ‘osadę biskupią położoną nad wodą’. Pochodzi od średnio-wysoko-niemieckiego wyrazu pospolitego bischof, czyli ‘biskup’, i nawiązuje do faktu założenia miasta przez biskupów miśnieńskich[2][3]. Rdzeń -werd(a) (staro-wysoko-niemieckie warid, werid, średnio-wysoko-niemieckie wert, -des, werder), czyli ‘wyspa, ostrów, półwysep, brzeg, wyniesiony kawałek lądu pośród mokradeł’, występuje z końcówką -a charakterystyczną dla nazw miejscowych regionu[3]. Górnołużycka nazwa Biskopicy jest odpowiednikiem nazwy niemieckiej i składa się z nazwy pospolitej biskop (dawniej biskup) oraz przyrostka -icy[4].

W językach czeskim i polskim stosowana jest czasem forma Biskupice[5].

Lokalnie miasto funkcjonuje także pod nazwami obocznymi Schibbock, Schiebock, Schiebbock, pochodzącymi od dialektalnego Schiebbock ‘taczka’. Jest to nawiązanie do dawnych targów na miejskim rynku, podczas których pospolicie wykorzystywano te urządzenia[2][4].

Historia

Bischofswerda w 1713 roku

Bischofswerda powstała w końcu XI wieku i swój początek zawdzięczają biskupowi Benonowi z Miśni i prowadzonej przez niego akcji misyjnej. Miastem Bischofswerda była już w 1227 r. W miejscowości zachowały się fragmenty średniowiecznych murów obronnych z basztami. W latach 1429, 1469, 1528 miasto ucierpiało z powodu pożarów. W 1559 Bischofswerda przeszła z rąk diecezji miśnieńskiej pod panowanie Elektoratu Saksonii. Tędy przebiegała jedna z tras przejazdów króla Augusta II Mocnego z Drezna do Warszawy[6]. Pamiątką z tego okresu jest słup dystansowy poczty polsko-saskiej z herbami Polski i Saksonii oraz monogramem króla z 1724 roku. Od 1806 część Królestwa Saksonii. W 1813 r. wielki pożar, wywołany podczas bitwy wojsk rosyjsko-pruskich z Napoleonem, strawił niemal całe miasteczko wraz z jego cennymi archiwami. Obecna zabudowa pochodzi z XIX i XX wieku. W 1871 miasto znalazło się w granicach Niemiec. W kwietniu 1945 r. miasto zostało opanowane przez 2 Armię Wojska Polskiego. W latach 1949–1990 część NRD. Od 1990 w granicach odtworzonego Wolnego Kraju Saksonia Republiki Federalnej Niemiec.

Wśród bardziej interesujących budynków są kościół i ratusz zbudowane wg projektu Gottloba Friedricha Thormeyera.

Dzielnice miasta

  • Belmsdorf (górnołuż. Baldrijanecy)
  • Bischofswerda (Biskopicy) z Pikau (Špikawy)
  • Geißmannsdorf (Dźibrachćicy)
  • Goldbach (Kadłobja)
  • Großdrebnitz (Drjewnica) z Kleindrebnitz (Mała Drjewnica) oraz Neudrebnitz (Nowa Drjewnica)
  • Schönbrunn (Šumborn) z Kynitzsch (Kinič) oraz Neu-Schönbrunn (Nowy Šumborn)
  • Weickersdorf (Wukranćicy)

Zabytki

  • Słup poczty polsko-saskiej z 1724 roku
  • Pomnik księcia warszawskiego i króla saskiego Fryderyka Augusta na Starym Rynku
  • Ratusz
  • Dom biskupi
  • Kościół katolicki pw. św. Benona z lat 20. XX wieku
  • Gmach poczty
  • Dworzec kolejowy

Gospodarka

W mieście rozwinął się przemysł szklarski, maszynowy oraz ceramiczny[7].

Współpraca

Miejscowości partnerskie:

Galeria

Przypisy

  1. ↑ Bischofswerda. Historisches Ortsverzeichnis von Sachsen. [dostęp 2022-08-21]. (niem.).
  2. 1 2 3 Ernst Eichler, Hans Walther: Historisches Ortsnamenbuch von Sachsen. T. I. A – L. Berlin: Akademie Verlag, 2001, s. 75. ISBN 3-05-003728-8.
  3. 1 2 Ernst Eichler, Hans Walther: Historisches Ortsnamenbuch von Sachsen. T. III. Apparat und Register. Berlin: Akademie Verlag, 2001, s. 103–106. ISBN 3-05-003728-8.
  4. 1 2 Manfred Niemeyer, Deutsches Ortsnamenbuch, Berlin: Walter de Gruyter GmbH & Co. KG, 2012, s. 71, ISBN 978-3-11-018908-7.
  5. ↑ Krzysztof R. Mazurski, Andrzej Zieliński, Łużyce, Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1984, s. 39, ISBN 83-03-00772-6.
  6. ↑ » Informacja historycznaDresden-Warszawa [online], www.dresden-warszawa.eu [dostęp 2017-11-22] (pol.).
  7. ↑ Bischofswerda, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2021-06-06].

Bibliografia

  • Krzysztof Radosław Mazurski, Andrzej Zieliński, Łużyce, Warszawa: KAW, 1984, ISBN 83-03-00772-6, OCLC 76329792.
  • Statistisches Landesamt des Freistaates Sachsen, Kamenz, 2009
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.