Cerkiew św. Paraskewy w Nowym Bruśnie

Cerkiew św. Paraskewy
Zabytek: nr rej. A-223 z dnia 12.06.1987 r.[1]
cerkiew nieczynna kultowo
Ilustracja
Elewacja południowa
Państwo

 Polska

Województwo

 podkarpackie

Miejscowość

Nowe Brusno

Wyznanie
Kościół
Wezwanie

św. Paraskewa

Położenie na mapie gminy Horyniec-Zdrój
Mapa konturowa gminy Horyniec-Zdrój, po lewej znajduje się punkt z opisem „Nowe Brusno, cerkiew”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Nowe Brusno, cerkiew”
Położenie na mapie województwa podkarpackiego
Mapa konturowa województwa podkarpackiego, po prawej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Nowe Brusno, cerkiew”
Położenie na mapie powiatu lubaczowskiego
Mapa konturowa powiatu lubaczowskiego, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Nowe Brusno, cerkiew”
Ziemia50°14′34,7″N 23°19′22,4″E/50,242972 23,322889

Cerkiew św. Paraskewy w Nowym Bruśnie – dawna cerkiew greckokatolicka, wzniesiona w 1713 we wsi Nowe Brusno.

W latach 1713–1947 użytkowana jako greckokatolicka cerkiew filialna parafii w Starym Bruśnie.

Po 1947 świątynia przejęta przez Skarb Państwa, nieczynna kultowo.

Cerkiew wpisano na listę zabytków w 1987 i włączono do podkarpackiego Szlaku Architektury Drewnianej.

Historia obiektu

Cerkiew zbudowana w 1713 przez cieślę Stefana Sienko Siematiewskiego z Płazowa fundacji Maurycego Kurdwanowskiego rotmistrza królewskiego i starosty bełskiego. Pierwotnie była to drewniana świątynia konstrukcji zrębowej, orientowana, trójdzielna. Do większej nawy od zachodu przylegał niewielki prostokątny babiniec, na którego piętrze znajdowała się kaplica św. Mikołaja z galerią arkadową od zewnątrz. Od wschodu nawy znajdowało się tej samej szerokości prezbiterium zamknięte trójbocznie. Około 1850 przebudowano sanktuarium. W 1873 dobudowano zakrystię. W 1903 znacznie przekształcono bryłę budowli. Od zachodu dobudowano nowy większy babiniec, który przykryto ośmiopołaciową kopułą dominującą w wyglądzie cerkwi. Pozostałe dwie kopuły, którym zmieniono profile pokryto blachą i zwieńczono nowymi pseudolatarniami z cebulastymi hełmami zakończonymi krzyżami. Zlikwidowano soboty pozostawiając zadaszenie wokół prezbiterium. W 1947 cerkiew przejął Skarb Państwa i nieużytkowana ulegała dewastacji. w 1962 zniszczony ikonostas i resztki wyposażenia zabezpieczono w muzeach w Łańcucie i Przemyślu. W 1980 cerkiew zagrożona była rozebraniem. w 1990 podparto ściany stemplami i kozłami. W 1994 rozpoczęty remont przerwano z powodu braku koncepcji. W 2014 obiekt przejęło Muzeum Kresów w Lubaczowie. W latach 2014–2019 wykonano remont obejmujący pełną konserwację świątyni[2].

Architektura

Wykonywany remont cerkwi w latach 2014–2016 ma na celu przywrócenie jej pierwotnej bryły i obejmuje:

  • wykonanie fundamentów
  • konserwację i częściową wymianę ścian
  • odtworzenie zakrystii
  • konserwację babińca z rekonstrukcją kaplicy św. Mikołaja
  • konserwację kopuł nad nawą i prezbiterium z wymianą poszycia dachowego
  • rekonstrukcję sobót, podłóg, stolarki okiennej i drzwiowej
  • odbudowę ogrodzenia

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo podkarpackie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 31 stycznia 2025 [dostęp 2016-09-19].
  2. ↑ Zakończyły się prace konserwatorskie w zabytkowej cerkwi w Nowym Bruśnie. Strona internetowa www.dzieje.pl. [dostęp 2019-07-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-07-13)].

Bibliografia

  • Grzegorz Rąkowski, Polska egzotyczna, część II, Oficyna Wydawnicza „Rewasz”, Pruszków 2002, ISBN 978-83-62460-26-7.
  • Leksykon drewnianej architektury sakralnej województwa podkarpackiego, Krzysztof Zieliński (red.), Rzeszów: Stowarzyszenie na Rzecz Rozwoju i Promocji Podkarpacia „Pro Carpathia”, 2015, s. 195–196, ISBN 978-83-61577-68-3, OCLC 922211420.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.