Chironius leucometapus

	Chironius leucometapus
	Dixon, Wiest & Cei, 1993
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	zauropsydy
Podgromada	diapsydy
Rząd	łuskonośne
Podrząd	węże
Infrarząd	Alethinophidia
Nadrodzina	Colubroidea
Rodzina	połozowate
Podrodzina	Colubrinae
Rodzaj	Chironius
Gatunek	Chironius leucometapus
Synonimy
	Chironius fuscus leucometapus Wiest, 1978; Chironius leucometapus — Hollis, 2006;
	Chironius fuscus leucometapus Wiest, 1978; Chironius leucometapus — Hollis, 2006;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski

Chironius leucometapus – gatunek węża z rodziny połozowatych (Colubridae), występujący w zachodniej Ameryce Południowej prowadzący dzienny, częściowo nadrzewny tryb życia^[3].

Systematyka

Takson ten jako pierwszy opisał w 1978 roku John Alton Wiest w swojej pracy doktorskiej, nadając mu nazwę Chironius fuscus leucometapus, czyli uznając go za podgatunek Chironius fuscus. Opis ten w nieco zmodyfikowanej formie zamieścili w 1993 roku James R. Dixon, John Alton Wiest i José Miguel Alfredo María Cei na łamach swej książki Revision of the Neotropical snake genus Chironius Fitzinger (Serpentes, Colubridae), stanowiącej 13. część serii Monografie di Museo Regionale di Scienze Naturali, i to ten opis uznawany jest za pierwszy opublikowany zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego^[3]^[4]. Holotyp (AMNH 53317)^[a] został odłowiony w Chanchamayo, region Junín w Peru^[4]^[5]. W 2006 roku Jennifer L. Hollis podniosła takson do rangi osobnego gatunku Chironius leucometapus^[6].

Etymologia

Chironius: w mitologii greckiej Chiron (gr. Χείρων Cheírōn, łac. Chiron), był najmądrzejszym i najbardziej cywilizowanym z centaurów^[7].
leucometapus: gr. λευκό – „biały”, gr. μέτωπο – „czoło”^[3].

Morfologia

Jest to średniej wielkości wąż o małej głowie, której szerokość jest podobna do szerokości szyi, dużych oczach i dość jednolitym ubarwieniu. Dorosłe osobniki mają barwę oliwkową, niebieskooliwkową, bladoniebieską lub ciemnoniebieskawą. Przednia górna część głowy jest jasnobrązowa. Podbródek, gardło i przednia część brzucha białawe, bladożółte lub brudnożółte. Reszta brzucha podobna do grzbietu. Młode osobniki mają górną część głowy w kolorze brudnobiałym lub ciemnożółto-brązowym. Reszta grzbietu ciemnoniebieska lub niebieskobrązowa z jaśniejszymi poprzednimi prążkami (od 25 do 37). Brzuch i spód ogona szarobrązowy lub niebieskawy. Węże tego gatunku są podobne do Chironius monticola, Chironius multiventris i Chironius exoletus, różnią się od niego ilością rzędów łusek grzbietowych^[5]^[8].

Wymiary^[5]^[8]:


	Samiec	Samica
Długość całkowita (mm)	1950	1743
Długość SVL^[b] (mm)	1474	1311
Łuski grzbietowe (rzędy)	10	10
Tarczki brzuszne	151–153	152–160
Tarczki podogonowe	117–120	110–124

Występowanie

Występuje na amazońskich stokach Andów od środkowego Peru (Huanuco, Junín, San Martín) do północnego Ekwadoru. Jest spotykany na wysokości 500–3500 m n.p.m.^[2]^[5]

Ekologia i zachowanie

Gatunek ten występuje zwykle w tropikalnych wilgotnych lasach górskich, tropikalnych wilgotnych lasach nizinnych w południowej strefie międzyzwrotnikowej. Jak inne gatunki z rodzaju Chironius prowadzi dzienny tryb życia. Jest wężem jajorodnym, w zbadanych okazach samic w jajowodzie znaleziono od 6 do 8 owalnych jaj o wymiarach 32,3x13,3 mm^[5]^[8].

Status

W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych IUCN Chironius leucometapus jest uznawany za gatunek najmniejszej troski (LC, ang. Least Concern). Wielkość populacji nie jest oszacowana, a gatunek jest uznawany za rzadki. Trend liczebności populacji nie jest określony^[2].

Uwagi

↑ AMNH – Amerykańskie Muzeum Historii Naturalnej (American Museum of Natural History), Nowy Jork^[9].
↑ SVL – ang. Snout–vent length – odległość od przodu głowy do odbytu.

Przypisy

↑ Chironius leucometapus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
1 2 3 Chironius leucometapus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2024-11-30] (ang.).
1 2 3 P. Uetz & J. Hallermann, Chironius leucometapus DIXON, WIEST & CEI, 1993, [w:] The Reptile Database [online] [dostęp 2024-11-30] (ang.).
1 2 DixonD. J.R. DixonD., Wiest J.A. Jr & CeiW.J.A.J.& C. J.M. Wiest J.A. Jr & CeiW.J.A.J.& C., Revision of the Neotropical snake genus Chironius Fitzinger (Serpentes, Colubridae), „MUSEO REGIONALE DI SCIENZE NATURALI MONOGRAFIE”, 13, 1993, s. 1–280, ISBN 978-88-86041-05-8 (ang.).
1 2 3 4 5 G.G. Pazmiño-Otamendi G.G., Chironius leucometapus Sipos de vientre largo, [w:] Reptiles del Ecuador. Version 2022.0. (red. Torres-Carvajal, O., Pazmiño-Otamendi, G., Ayala-Varela, F. y Salazar-Valenzuela, D), Quito: Museo de Zoología, Pontificia Universidad Católica del Ecuador, 2020 (hiszp.).
↑ Jennifer L.J.L. Hollis Jennifer L.J.L., Phylogenetics of the Genus Chironius Fitzinger, 1826 (Serpentes, Colubridae) Based on Morphology, „Herpetologica”, 62 (4), 2006, s. 435–453, JSTOR: 3893601 (ang.).
↑ Edmund C.E.C. Jaeger Edmund C.E.C., Source-book of biological names and terms, wyd. 1, Springfield: Charles C. Thomas, 1944, s. 48, OCLC 637083062 (ang.).
1 2 3 Garzón-Franco E, Gómez-Mesa L: Rusty-fronted Whipsnake (Chironius leucometapus). [w:] Reptiles of Ecuador: Life in the middle of the world. (red. Arteaga A, Bustamante L, Vieira J) [on-line]. 2024. (ang.).
Mark HenryM.H. Sabaj Mark HenryM.H., Codes for Natural History Collections in Ichthyology and Herpetology, „Copeia”, 108 (3), 2020, s. 593–669, DOI: 10.1643/ASIHCODONS2020 (ang.).

[uwaga_2-5] AMNH – Amerykańskie Muzeum Historii Naturalnej (American Museum of Natural History), Nowy Jork^[9].

[uwaga_1-10] SVL – ang. Snout–vent length – odległość od przodu głowy do odbytu.

[itis-1] Chironius leucometapus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[iucn-2] 1 2 3 Chironius leucometapus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2024-11-30] (ang.).

[rd-3] 1 2 3 P. Uetz & J. Hallermann, Chironius leucometapus DIXON, WIEST & CEI, 1993, [w:] The Reptile Database [online] [dostęp 2024-11-30] (ang.).

[Pierwszy-4] 1 2 DixonD. J.R. DixonD., Wiest J.A. Jr & CeiW.J.A.J.& C. J.M. Wiest J.A. Jr & CeiW.J.A.J.& C., Revision of the Neotropical snake genus Chironius Fitzinger (Serpentes, Colubridae), „MUSEO REGIONALE DI SCIENZE NATURALI MONOGRAFIE”, 13, 1993, s. 1–280, ISBN 978-88-86041-05-8 (ang.).

[Reptiles_Ecuador-6] 1 2 3 4 5 G.G. Pazmiño-Otamendi G.G., Chironius leucometapus Sipos de vientre largo, [w:] Reptiles del Ecuador. Version 2022.0. (red. Torres-Carvajal, O., Pazmiño-Otamendi, G., Ayala-Varela, F. y Salazar-Valenzuela, D), Quito: Museo de Zoología, Pontificia Universidad Católica del Ecuador, 2020 (hiszp.).

[Hollis2006-7] Jennifer L.J.L. Hollis Jennifer L.J.L., Phylogenetics of the Genus Chironius Fitzinger, 1826 (Serpentes, Colubridae) Based on Morphology, „Herpetologica”, 62 (4), 2006, s. 435–453, JSTOR: 3893601 (ang.).

[8] Edmund C.E.C. Jaeger Edmund C.E.C., Source-book of biological names and terms, wyd. 1, Springfield: Charles C. Thomas, 1944, s. 48, OCLC 637083062 (ang.).

[R_Ecuador-9] 1 2 3 Garzón-Franco E, Gómez-Mesa L: Rusty-fronted Whipsnake (Chironius leucometapus). [w:] Reptiles of Ecuador: Life in the middle of the world. (red. Arteaga A, Bustamante L, Vieira J) [on-line]. 2024. (ang.).

[KodyMuzeum-11] Mark HenryM.H. Sabaj Mark HenryM.H., Codes for Natural History Collections in Ichthyology and Herpetology, „Copeia”, 108 (3), 2020, s. 593–669, DOI: 10.1643/ASIHCODONS2020 (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[a]

[5]

[6]

[7]

[8]

[b]

[9]