Cyklopropan

Cyklopropan

Nazewnictwo Nomenklatura systematyczna (IUPAC) PIN cyklopropan[1]
Ogólne informacje
Wzór sumaryczny	C3H6
Masa molowa	42,08 g/mol
Wygląd	bezbarwny gaz[2] o łagodnym, słodkim zapachu[3]
Identyfikacja
Numer CAS	75-19-4
PubChem	6351
DrugBank	DB13984
SMILES C1CC1
InChI InChI=1S/C3H6/c1-2-3-1/h1-3H2 InChIKey LVZWSLJZHVFIQJ-UHFFFAOYSA-N
Właściwości Gęstość 0,001789 g/cm³ (15 °C)[3]; gaz Rozpuszczalność w wodzie 464 mg/l (25 °C)[3] w innych rozpuszczalnikach rozpuszczalny w benzenie i eterze naftowym, dobrze w etanolu i eterze dietylowym[2] Temperatura topnienia −127,6 °C[2] Temperatura wrzenia −31 °C[2] Punkt krytyczny 125,1 °C[4]; 5,58 MPa[4]; 164 cm³/mol ≈ 0,256 g/cm³[4] logP 1,72[3] Współczynnik załamania 1,3799 (589 nm, −42 °C)[2] Prężność pary 631,5 kPa (20 °C)[3]
Budowa Moment dipolowy 0 D[5]
Niebezpieczeństwa Globalnie zharmonizowany system klasyfikacji i oznakowania chemikaliów Na podstawie podanego źródła[3] Zwroty H H220, H280 Zwroty P P210, P377, P381, P403 Temperatura samozapłonu 498 °C[6] Granice wybuchowości 2,4–10,4%[6] Numer RTECS GZ0690000 Stężenie śmiertelne LCLo 282 g/m³ (mysz, inhalacja, 2 h)[7]
Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)

Cyklopropan, C
3H
6 – organiczny związek chemiczny, najprostszy cykloalkan. W warunkach normalnych jest to bezbarwny, cięższy od powietrza gaz o słodkawym zapachu. Jest bardzo łatwopalny, w kontakcie z tlenem tworzy silną mieszankę wybuchową.

Jest stosowany w znieczuleniu ogólnym w anestezjologii. Łatwo wchłania się i wydala przez pęcherzyki płucne, dobrze rozpuszcza się w tłuszczach. Nieznacznie drażni drogi oddechowe i wzmaga napięcie nerwu błędnego, a efektem tego działania może być wystąpienie kurczu głośni i skurcz oskrzeli, ślinienie, nudności i wymioty. Obserwuje się też silne pobudzenie chorych. Tym niepożądanym objawom zapobiega atropina i barbiturany podane w premedykacji^[8].

Cyklopropan działa silnie anestetycznie (znieczulająco) i analgetycznie (przeciwbólowo), podany w mieszaninie oddechowej w stężeniach 50% powoduje anestezję już po kilku oddechach (w czasie około 1 minuty)^[8].

Cyklopropan daje dobre zwiotczenie mięśni, działa depresyjnie na ośrodek oddechowy przy równoczesnym przyspieszeniu rytmu oddechowego, co przy zachowanym oddechu własnym chorego powoduje zmniejszenie wentylacji pęcherzykowej i hiperkapnię^[8].

• CRC Handbook of Chemistry and Physics, William M.W.M. Haynes (red.), wyd. 97, Boca Raton: CRC Press, 2016, ISBN 978-1-4987-5429-3  (ang.).