Domica
 Jeziorka i szata naciekowa jaskini Domica | |
| Państwo | |
|---|---|
| Położenie | |
| Długość |
5368 m |
| Głębokość |
70 m |
| Wysokość otworów |
339 m n.p.m. |
| Data odkrycia |
znana od dawna |
Położenie na mapie Słowacji  | |
| 48°28′43″N 20°28′22″E/48,478611 20,472778 | |
Domica – słowacka część słowacko-węgierskiego systemu jaskiniowego Baradla, największego w Krasie Słowacko-Węgierskim. Znajduje się w południowej części powiatu Rożniawa, na terenie Parku Narodowego Kras Słowacki. Wyjątkowe zróżnicowanie i bogactwo formacji naciekowych zaliczają Domicę do grona najpiękniejszych jaskiń. Jedną z jej najciekawszych atrakcji stanowi dla zwiedzających spływ po podziemnej rzece o nazwie Styks.
Wraz z jaskinią Čertova diera tworzy jeden system o łącznej długości korytarzy 6 236 m (wg stanu na 1 marca 2016 r.)[1]. Z 25 kilometrów długości całego systemu Baradla, do samej Domicy przynależy 5368 m.
Przyotworowe partie jaskini znane były od dawna. W 1926 roku Ján Majko przedostał się poprzez głęboką studnię do obszernych podziemnych sal, gdzie odkrył liczne ślady osadnictwa neolitycznego. Zamieszkujący jaskinię ludzie reprezentowali kulturę bukowogórską i wschodnią kulturę ceramiki linearnej. Odnaleziono m.in. naczynia ceramiczne, wyroby z kości, naszyjniki z muszli i zębów zwierzęcych, narzędzia kamienne, a także odciśnięty w glinie ślad utkanego materiału i przedmioty świadczące o tym, że wyrabiano tu tkaniny. Odnalezione w głębszych partiach jaskini naścienne malowidła wykonane węglem drzewnym sugerują, że znajdowało się tu też miejsce kultu. Zamieszkane przez człowieka neolitycznego rejony jaskini Domica tak długo nie były znane w czasach nowożytnych, gdyż dostęp do nich dawno temu odcięły wypełnione wodą syfony.
W 1929 r. J. Majko odnalazł połączenie Domicy z położoną na zach. od niej jaskinią Čertova diera, z której płynie do Domicy wspomniana podziemna rzeka Styks. W tym samym roku H. Kessler uzyskał połączenie Domicy z jaskinią Baradla. W 1930 roku Klub Turystów Czechosłowackich przekopał obecne główne wejście. Dwa lata później, po zainstalowaniu oświetlenia elektrycznego jaskinię udostępniono do zwiedzania na trasie długości ok. 1750 m[2].
Domica jest jaskinią krasową typu przepływowego, z możliwym do określenia przyszłym rozwojem. Korytarze ciągną się w trzech poziomach o różnicy wzniesień ok. 10 m. Środkowym płynie wspomniana rzeka Styks, najniższy jest wypełniony osadami. Posiada bogatą szatę naciekową[2]. Temperatura wewnątrz jaskini waha się pomiędzy 10,2 i 11,4 stopni Celsjusza, wilgotność zaś wynosi 95–98%.
Obecnie długość trasy turystycznej wynosi 1315 m, z czego 140 m przepływa się łódkami[3]. Oberwanie chmury nad okolicą jaskini w 1976 r. i będąca tego następstwem powódź błyskawiczna spowodowały wielomiesięczną przerwę w możliwości zwiedzania jaskini na skutek zamulenia wejść i wielu korytarzy[2].
W 1995 roku jaskinie Krasu Słowackiego i węgierskiego Krasu Aggtelek, w tym system Baradla-Domica, zostały wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO[4].
Przypisy
- ↑ Ján Tencer: Tabuľka najdlhších jaskýň na Slovensku. Stav k 1. 3. 2016 [w:] "Spravodaj SSS 1/2016", s. 92-93
- 1 2 3 Antoni Wrzosek. Jaskinie w ruchu turystycznym Czechosłowacji. „Wierchy. Rocznik poświęcony górom”. R. 47 (1978), s. 117-131, 1980. Centralny Ośrodek Turystyki Górskiej i Narciarskiej PTTK w Krakowie. ISSN 0137-6829. (pol.).
- ↑ Latem 2018 r., ze względu na długotrwały brak opadów i znaczne obniżenie stanu wód w całym systemie jaskiniowym spływ został zawieszony.
- ↑ Caves of Aggtelek Karst and Slovak Karst. [w:] World Heritage List [on-line]. UNESCO. [dostęp 2017-08-29].
Bibliografia
- Oficjalna strona jaskini. Zarząd Jaskiń Słowackich. (pol. • słow. • ang. • niem. • węg.).