Edward Marczewski

Edward Marczewski
ilustracja
Data i miejsce urodzenia

15 listopada 1907
Warszawa

Data i miejsce śmierci

17 października 1976
Wrocław

Zawód, zajęcie

matematyk

profesor nauk matematycznych
Alma Mater

Uniwersytet Warszawski

Doktorat

1932 – Matematyka
Uniwersytet Warszawski

Polska Akademia Nauk
Status

członek rzeczywisty[1]

Uczelnia

Uniwersytet Wrocławski

Okres zatrudn.

1945-

Odznaczenia
Złoty Krzyż Zasługi
Grób profesora Edwarda Marczewskiego na Cmentarzu Świętej Rodziny we Wrocławiu

Edward Marczewski, do 1940 roku nosił nazwisko Szpilrajn (ur. 15 listopada 1907 w Warszawie, zm. 17 października 1976 we Wrocławiu[2]) − polski matematyk pochodzenia żydowskiego, profesor i rektor Uniwersytetu Wrocławskiego[3].

Życiorys

Po ukończeniu w 1925 Państwowego Gimnazjum im. Stefana Batorego w Warszawie[4], podjął studia na Uniwersytecie Warszawskim. Już na pierwszym roku spotkał Kazimierza Kuratowskiego, który wraz ze Stefanem Mazurkiewiczem oraz Wacławem Sierpińskim miał duży wpływ na studia i późniejsze prace Marczewskiego. W 1932 roku Marczewski złożył pracę doktorską[5][6], napisaną pod kierunkiem Sierpińskiego[7].

Do roku 1940 nazywał się Szpilrajn[8]. Wojnę przeżył dzięki fałszywym dokumentom na nazwisko Marczewski[7], otrzymanym od Władysława Bartoszewskiego. Pod koniec wojny uwięziony przez Niemców i wysłany do obozu pracy przymusowej we Wrocławiu. Po wojnie pozostał w tym mieście, od jesieni 1945 roku pracując na Uniwersytecie Wrocławskim.

Od 1945 roku był kierownikiem Katedry Funkcji Rzeczywistych, ale z powodów politycznych przeniesiony został w stan spoczynku w 1969 roku. Ponadto pełnił w latach 1945-1967 funkcję dyrektora Instytutu Matematycznego Uniwersytetu oraz prezesa Polskiego Towarzystwa Matematycznego (1957-1959) i Wrocławskiego Towarzystwa Nauk[8].

W 1946, razem z Bronisławem Knasterem, Hugonem Steinhausem i Władysławem Ślebodzińskim założył czasopismo matematyczne Colloquium Mathematicum, którego był później długoletnim redaktorem naczelnym[7].

Został odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi (1950)[9].

Członek korespondent (od 1958), członek rzeczywisty PAN (od 1966)[1].

Jego żoną była Zofia Bursche, córka pastora ewangelickiego Edmunda Burschego.

Dorobek naukowy i dydaktyczny

Autor około 100 prac naukowych z zakresu topologii, teorii miary, teorii mnogości i algebry. 92 z tych prac zebrano i wydano w 1996 roku w formie dzieł zebranych tego matematyka[7]:

Twórca wrocławskiej szkoły algebraicznej i algebraicznej teorii niezależności[8]. Nauczyciel Siemiona Fajtlowicza, Kazimierza Głazka i innych[5].

Był autorem haseł w Polskim Słowniku Biograficznym.

Zobacz też

Przypisy

  1. 1 2 Członkowie PAN: Skorowidz
  2. ↑ BillionGraves. pl.Billiongraves.com, 2019-04-22.
  3. ↑ Marczewski Edward, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2021-10-02].
  4. ↑ Edmund Kujawski (red.), Witold Grabski (red.): „Pochodem idziemy...” Dzieje i legenda Szkoły im. Stefana Batorego w Warszawie. Warszawa: Stowarzyszenie Wychowanków Gimnazjum i Liceum im. Stefana Batorego w Warszawie, 2003, s. 304. ISBN 83-06-02325-0.
  5. 1 2 Edward Marczewski (Szpilrajn): Mathematical Genealogy Project. 1932. [dostęp 2021-03-13]. Cytat: "O funkcjach miarowych i warunku Baire’a." (ang.).
  6. ↑ Walerian Piotrowski. Doktoraty z matematyki i logiki na Uniwersytecie Warszawskim w latach 1915 - 1939. „Annales Societatis Mathematicae Polonae, Series VI, Antiquitates Mathematicae”. VI, s. 97-131, 2014. Więsław, Witold (ed.) Dzieje matematyki polskiej II., Instytut Matematyki, Uniwersytet Wrocławski, Wrocław 2013, 326 pp. (ISBN 978-83-910055-8-3). Warszawa: Polskie Towarzystwo Matematyczne. DOI: 10.14708/am.v6i0.610. ISSN 2353-8813.
  7. 1 2 3 4 Sylwetki rektorów UWr – Edward Marczewski
  8. 1 2 3 Poczet byłych rektorów Uniwersytetu Wrocławskiego
  9. ↑ M.P. z 1950 r. nr 85, poz. 1021

Bibliografia

  • Edmund Kujawski, Witold Grabski, Czesław P. Uhma: Pochodem idziemy - dzieje i legenda Szkoły im. Stefana Batorego w Warszawie. II Liceum Ogólnokształcące im. Stefana Batorego. Stowarzyszenie Wychowanków. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1993, seria: Biblioteka Syrenki. ISBN 978-83-06-02325-1. OCLC 31099701.

Linki zewnętrzne


This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.