Edward Pawlikowski
 podpułkownik pilot | |
| Data i miejsce urodzenia |
8 września 1909 |
|---|---|
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1932-1947 |
| Siły zbrojne | |
| Formacja | |
| Jednostki |
75. pułk piechoty |
| Stanowiska |
dowódca baterii, |
| Główne wojny i bitwy | |
| Odznaczenia | |
 _2r_BAR.svg.png){kind=small}  | |
Edward Marian Pawlikowski (ur. 8 września 1909 r. w Wierzbnikach) – podpułkownik dyplomowany, pilot, dowódca 663. Dywizjonu Samolotów Artylerii, uczestnik walk w Afryce i północnych Włoszech, dwukrotnie odznaczony Krzyżem Walecznych.
Życiorys
W 1931 r. ukończył Publiczne Gimnazjum nr 28 im. Marszałka Józefa Piłsudskiego w Łodzi i zgłosił się do odbycia służby wojskowej w Wojsku Polskim. Został przyjęty do Szkoły Podchorążych Rezerwy Artylerii we Włodzimierzu Wołyńskim, po jej ukończeniu w 1932 r. został przydzielony do 75. pułku piechoty na praktykę. Następnie został przyjęty do Szkoły Podchorążych Artylerii w Toruniu. 15 sierpnia 1934 r. został promowany na stopień podporucznika i otrzymał przydział do 4. pułku artylerii ciężkiej[1]. Pełnił funkcję dowódcy plutonu II dywizjonu[2]. W 1938 r. został awansowany na stopień porucznika[3]. Od początku 1939 r. dowodził plutonem w 4. baterii[4]. W lutym odszedł na stanowisko zastępcy dowódcy szkoły podoficerskiej 4. pac[5]. Po sierpniowej mobilizacji objął stanowisko nowo formowanej 6. baterii 4 pułku[6].
Podczas kampanii wrześniowej walczył w składzie tego pułku w rejonie Bełchatowa oraz Skierniewic. Do niewoli niemieckiej został wzięty po kapitulacji twierdzy Modlin, osadzono go w obozie przejściowym w Działdowie. Już 19 października 1939 r. został zwolniony z niewoli. Postanowił przedostać się do jednostek Wojska Polskiego odtwarzanych na zachodzie, dotarł tam przez Słowację i Węgry[7].
Służył w Karpackim pułku artylerii, w jego składzie przeszedł szlak bojowy Samodzielnej Brygady Strzelców Karpackich. Został przeniesiony do pułku artylerii ciężkiej, od 11 listopada służył w dowództwie artylerii 2 Korpusu. Stamtąd 11 listopada 1943 r. został przeniesiony do 6. pułku artylerii lekkiej ale już 7 grudnia powrócił do dowództwa artylerii Korpusu. Został skierowany do Wyższej Szkoły Wojennej, po jej ukończeniu skierowano go na szkolenie lotnicze do 62. Air School of South African Air Force[8]. Został wytypowany na dowódcę nowo tworzonego dywizjonu samolotów współpracujących z artylerią korpusu, dlatego też skierowano go na dodatkowe szkolenie na Kursie Wyszkolenia Technicznego Polskich Sił Zbrojnych w Eboli[9].
Po ukończeniu szkolenia 21 grudnia 1944 r. objął dowództwo nad 663. Dywizjonem Samolotów Artylerii. Pod jego dowództwem jednostka ta działała początkowo na rzecz 10. Korpusu Brytyjskiego, od 13 lutego 1945 r. wzięła udział w walkach 2 Korpusu w północnych Włoszech. Dowództwo nad dywizjonem zdał 29 października 1946 r., w momencie rozwiązania jednostki[10]. Po demobilizacji nie zdecydował się na powrót do Polski, pozostał na emigracji. Początkowo przebywał w Wielkiej Brytanii, następnie w 1948 r. wyemigrował do Argentyny. Dalsze jego losy nie są znane[11].
Ordery i odznaczenia
Za swą służbę otrzymał odznaczenia[12]:
- Krzyż Walecznych – dwukrotnie,
- Złoty Krzyż Zasługi z Mieczami,
- Odznaka Pilota Samolotów Artylerii.
Przypisy
- ↑ Zieliński 2000 ↓, s. 166.
- ↑ Jarno, Kuprianis 2023 ↓, s. 194.
- ↑ Rybka, Stepan 2003 ↓, s. 461.
- ↑ Jarno, Kuprianis 2023 ↓, s. 196.
- ↑ Jarno, Kuprianis 2023 ↓, s. 439.
- ↑ Jarno, Kuprianis 2023 ↓, s. 440.
- ↑ Zieliński, Krzystek 2002 ↓, s. 166.
- ↑ Skrzydlata Polska i 26'1975 ↓, s. 11.
- ↑ Zieliński 2000 ↓, s. 5.
- ↑ Król 1990 ↓, s. 277-278.
- ↑ Krzystek 2012 ↓, s. 440.
- ↑ Zieliński 2000 ↓, s. 12.
Bibliografia
- Wacław Król. 663 Dywizjon Samolotów Artylerii. „Skrzydlata Polska”. 26/1975, 29 lipca 1975. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności. ISSN 0137-866X. OCLC 839207783.
- Witold Jarno, Artur Kuprianis: 4 Pułk Artylerii Ciężkiej w latach 1921–1939. Łódź: Instytut Pamięci Narodowej, 2023. ISBN 978-83-8229-866-6. OCLC 1420615946.
- Wacław Król: Polskie dywizjony lotnicze w Wielkiej Brytanii 1940-1945. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1990. ISBN 83-11-07695-2. OCLC 834110269.
- Tadeusz Jerzy Krzystek, [Anna Krzystek]: Polskie Siły Powietrzne w Wielkiej Brytanii w latach 1940-1947 łącznie z Pomocniczą Lotniczą Służbą Kobiet (PLSK-WAAF). Sandomierz: Stratus, 2012. ISBN 978-83-61421-59-7. OCLC 276981965.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935–1939. Kraków: Fundacja CDCN: „Księgarnia Akademicka”, 2003. ISBN 83-7188-691-8. OCLC 831137079.
- Józef Zieliński, Tadeusz Krzystek: Dowódcy dywizjonów Polskich Sił Powietrznych na Zachodzie = Commanders of the Polish Air Force squadrons in the West. Poznań: Bellona, 2002. ISBN 83-11-09553-1. OCLC 52033660.
- Józef Zieliński: 663. Dywizjon Samolotów Artylerii. Warszawa: Lampart, 2000. ISBN 83-86776-60-9.