Ende (lud)
 Dom Ende | |
| Populacja |
850 tys. |
|---|---|
| Miejsce zamieszkania | |
| Język | |
| Religia |
islam, chrześcijaństwo (katolicyzm, protestantyzm), wierzenia tradycyjne |
| Grupa | |
| Pokrewne | |
Ende (’Ata Ende, ’Ata Jaö)[1] – indonezyjska grupa etniczna z wyspy Flores w archipelagu Małych Wysp Sundajskich. Według publikacji Narody i rieligii mira (1998) ich populacja wynosi 850 tys. osób[2], natomiast w 1986 r. cały kabupaten Ende liczył blisko 200 tys. mieszkańców[3]. Są zaliczani do zespołu ludów bima-sumbajskich[2].
Dzielą się na dwie grupy: nadbrzeżną i górską[1]. W większości wyznają islam bądź chrześcijaństwo[3][4], lecz zachowują także wierzenia tradycyjne (kulty agrarne, kult przodków)[2]. Istnieje wiara w najwyższą istotę nggaë, duchy (nitu) i wiedźmy (porho)[5]. Posługują się własnym językiem ende z wielkiej rodziny austronezyjskiej, podzielonym na dwa dialekty[2][6].
Stanowią autochtoniczną ludność wyspy Flores. W średniowieczu znajdowali się pod wpływem imperium Majapahit[2]. Do ludności wybrzeża dotarły wpływy muzułmańskie[1]. Islam rozprzestrzeniał się między XVI a XVII w.[1] Dominujący odłam chrześcijaństwa to katolicyzm, ale są wśród nich również protestanci[3].
Tradycyjnie zajmują się ręcznym rolnictwem opartym na systemie żarowym. W niektórych miejscach stosują sztuczne nawadnianie[2]. Organizacja społeczna opiera się na rodach patrylinearnych[3].
Przypisy
- 1 2 3 4 Nakagawa 1993 ↓, s. 84.
- 1 2 3 4 5 6 A.A. Biernowa, Endie, [w:] Walerij Aleksandrowicz Tiszkow (red.), Narody i rieligii mira: encykłopiedija, Moskwa: Bolszaja rossijskaja encykłopiedija, 1998, s. 653, ISBN 978-5-85270-155-8, OCLC 40821169 [dostęp 2025-01-26] (ros.).
- 1 2 3 4 M. Junus Melalatoa, Ensiklopedi Suku Bangsa di Indonesia Jilid A–K, Jakarta: Direktorat Jenderal Kebudayaan, Departemen Pendidikan dan Kebudayaan, 1995, s. 260–261, OCLC 1027454469 [dostęp 2024-01-04] (indonez.).
- ↑ Aron Meko Mbete, Khazanah budaya Lio-Ende, Ende: Dinas Pendidikan dan Kebudayaan, Kabupaten Ende, 2006, s. 40, ISBN 978-979-3790-35-0, OCLC 150222811 (indonez.).
- ↑ Nakagawa 1993 ↓, s. 86.
- ↑ M. Paul Lewis, Gary F. Simons, Charles D. Fennig (red.), Ende, [w:] Ethnologue: Languages of the World, wyd. 18, Dallas: SIL International, 2015 [dostęp 2020-06-17] [zarchiwizowane z adresu 2015-09-25] (ang.).
Bibliografia
- Satoshi Nakagawa, Endenese, [w:] David Levinson (red.), Encyclopedia of World Cultures, t. 5: East and Southeast Asia, Boston: G.K. Hall, 1993, s. 84–86, ISBN 0-8168-8840-X, OCLC 22492614 [dostęp 2023-07-07] (ang.).
Linki zewnętrzne
- Gregory Forth, Culture Summary: Flores, [w:] eHRAF World Cultures, New Haven: Human Relations Area Files, Yale University, 2019 [dostęp 2025-01-29] (ang.).