Europejska Nagroda Filmowa dla najlepszej aktorki
Europejska Nagroda Filmowa dla najlepszej aktorki (ang. European Film Award for Best Actress) − nagroda przyznawana za najlepszą rolę żeńską w filmie europejskim w ramach Europejskich Nagród Filmowych. Przyznawana jest przez członków Europejskiej Akademii Filmowej już od pierwszej edycji rozdania nagród w 1988 roku.
Dwukrotnymi laureatkami nagrody jest jak dotychczas pięć aktorek: Hiszpanka Carmen Maura, Angielka Charlotte Rampling, Francuzki Juliette Binoche i Isabelle Huppert oraz Niemka Sandra Hüller. Najwięcej nominacji w tej kategorii uzyskała Hiszpanka Penélope Cruz (pięć wskazań)[1]. Czterokrotnie nominowano Binoche i Huppert.
Nominacje do nagrody otrzymało kilka polskich aktorek: Krystyna Janda (1990), Agata Kulesza (2014) i Agata Trzebuchowska (2014). Jedyną laureatką pochodzącą z Polski jest jak dotychczas Joanna Kulig (2018)[2][3].
Laureatki i nominowane
1988−1989
| Rok | Aktorka | Rola | Tytuł polski | Tytuł oryginalny |
|---|---|---|---|---|
| 1988 |  Carmen Maura | Pepa Marcos | Kobiety na skraju załamania nerwowego | Mujeres al borde de un ataque de nervios |
 Tinna Gunnlaugsdóttir | Isold | Cień kruka | Í skugga hrafnsins | |
 Ornella Muti | Anna | Kodeks prywatny | Codice privato | |
 Carol Scanlan | Teresa | Reefer i jego modelka | Reefer and the Model | |
| 1989 | .svg.png){kind=small} Ruth Sheen | Shirley | Wysokie aspiracje | High Hopes |
 Sabine Azéma | Irène de Courtil | Życie i nic więcej | La vie et rien d'autre | |
.svg.png){kind=small} Snežana Bogdanović | Badema Kuduz | Kuduz | Kuduz | |
 Corinna Harfouch | Therese Forster | Treffen in Travers | Treffen in Travers | |
 Natalja Niegoda | Wiera | Mała Wiera | Malenkaya Vera | |
1990–1999
| Rok | Aktorka | Rola | Tytuł polski | Tytuł oryginalny |
|---|---|---|---|---|
| 1990 | Carmen Maura | Carmela | Aj, Carmela! | Ay, Carmela! |
| Anne Brochet | Roxane | Cyrano de Bergerac | Cyrano de Bergerac | |
 Krystyna Janda | Antonina Dziwisz | Przesłuchanie | Przesłuchanie | |
| 1991 | Clotilde Courau | Nathalie | Mały przestępca | Le petit criminel |
| Julie Delpy | Sabeth | Homo Faber | Homo Faber | |
| Sigríđur Hagalín | Stella | Dzieci natury | Börn náttúrunnar | |
| 1992 | Juliette Binoche | Michèle Stalens | Kochankowie na moście | Les amants du Pont-Neuf |
 Johanna ter Steege | Emma | Kochana Emmo, droga Bobe | Édes Emma, drága Böbe | |
| Barbara Sukowa | Katharina Hartmann | Europa | Europa | |
| 1993 |  Maia Morgenstern | Nela | Dąb | Balanta |
| Carla Gravina | Dr Carla Aldrovandi | Długa cisza | Il lungo silenzio | |
| Tilda Swinton | Orlando | Orlando | Orlando | |
| 1994 1995 |
Nagrody nie przyznano. | |||
| 1996 | Emily Watson | Bess McNeill | Przełamując fale | Breaking the Waves |
| 1997 | Juliette Binoche | Hana | Angielski pacjent | The English Patient |
| Katrin Cartlidge | Hannah Mills | Współlokatorki | Career Girls | |
| Brigitte Roüan | Diane Clovier | Po seksie | Post coïtum animal triste | |
| Emma Thompson | Frances | Zimowy gość | The Winter Guest | |
| 1998 | Élodie Bouchez.svg.png){kind=small} Natacha Régnier | Isabelle Tostin Marie Thomas | Wyśnione życie aniołów | La vie rêvée des anges |
 Dinara Drukarowa | Liza | Dziwadła i ludzie | Pro urodov i lyudey | |
| Annet Malherbe | Keet | Mały Antoś | Kleine Teun | |
| 1999 | Cecilia Roth | Manuela Echevarria | Wszystko o mojej matce | Todo sobre mi madre |
| Nathalie Baye | Ona | Związek pornograficzny | Une liaison pornographique | |
| Penélope Cruz | Macarena Granada | Dziewczyna marzeń | La niña de tus ojos | |
| Émilie Dequenne | Rosetta | Rosetta | Rosetta | |
 Iben Hjejle | Liva Psilander | Mifune | Mifunes sidste sang | |
2000–2009
| Rok | Aktorka | Rola | Tytuł polski | Tytuł oryginalny |
|---|---|---|---|---|
| 2000 | Björk | Selma Ježková | Tańcząc w ciemnościach | Dancer in the Dark |
| Bibiana Beglau | Rita Vogt | Legenda Rity | Die Stille nach dem Schuß | |
 Lena Endre | Marianne | Wiarołomni | Trolösa | |
| Sylvie Testud | Ariane | Uwięziona | La captive | |
| Julie Walters | Sandra Wilkinson | Billy Elliot | Billy Elliot | |
| 2001 | Isabelle Huppert | Erika Kohut | Pianistka | La pianiste |
| Ariane Ascaride | Michèle | Miasto jest spokojne | La ville est tranquille | |
| Laura Morante | Paola | Pokój syna | La stanza del figlio | |
| Charlotte Rampling | Marie Drillon | Pod piaskiem | Sous le sable | |
| Stefania Sandrelli | Anna | Ostatni pocałunek | L'ultimo bacio | |
| Audrey Tautou | Amelia Poulain | Amelia | Le fabuleux destin d’Amélie Poulain | |
| 2002 | Fanny Ardant Emmanuelle Béart Danielle Darrieux Catherine Deneuve Isabelle Huppert Virginie Ledoyen Firmine Richard Ludivine Sagnier | Pierrette Louise Mamy Gaby Augustine Suzon Pani Chanel Catherine | 8 kobiet | 8 femmes |
| Oksana Akińszyna | Lilja Michajłowa | Lilja 4-ever | Lilja 4-ever | |
| Emmanuelle Devos | Carla Behm | Na moich ustach | Sur mes lèvres | |
| Martina Gedeck | Martha Klein | Tylko Marta | Bella Martha | |
| Laura Morante | Sibilla Aleramo | Podróż o nazwie miłość | Un viaggio chiamato amore | |
| Samantha Morton | Morvern Callar | Morvern Callar | Morvern Callar | |
 Kati Outinen | Irma | Człowiek bez przeszłości | Mies vailla menneisyyttä | |
| 2003 | Charlotte Rampling | Sarah Morton | Basen | Swimming Pool |
| Diana Dumbrava | Maria | Maria | Maria | |
| Helen Mirren | Chris Harper | Dziewczyny z kalendarza | Calendar Girls | |
| Anne Reid | May | Matka | The Mother | |
| Katja Riemann | Lena Fischer | Rosenstraße | Rosenstraße | |
| Katrin Saß | Christiane Kerner | Good bye, Lenin! | Goodbye Lenin! | |
| 2004 | Imelda Staunton | Vera Drake | Vera Drake | Vera Drake |
 Sara Adler | Judith Lerner | Nasza muzyka | Notre musique | |
| Penélope Cruz | Italia | Namiętność | Non ti muovere | |
| Sibel Kekilli | Sibel Güner | Głową w mur | Gegen die Wand | |
| Asi Lewi | Michale | Awanim | Avanim | |
| Valeria Bruni Tedeschi | Marion | 5x2 pięć razy we dwoje | 5x2 | |
| 2005 | Julia Jentsch | Sophie Scholl | Sophie Scholl – ostatnie dni | Sophie Scholl – Die letzten Tage |
| Juliette Binoche | Anne Laurent | Ukryte | Caché | |
| Sandra Ceccarelli | Laura / Eleonora | Życie o jakim marzę | La vita che vorrei | |
| Connie Nielsen | Sarah | Bracia | Brødre | |
| Natalie Press | Mona | Lato miłości | My Summer of Love | |
| Audrey Tautou | Mathilde Donnay | Bardzo długie zaręczyny | Un long dimanche de fiançailles | |
| 2006 | Penélope Cruz | Raimunda | Volver | Volver |
| Nathalie Baye | Caroline „Caro” Vaudieu | Młody porucznik | Le petit lieutenant | |
| Martina Gedeck | Christa-Maria Sieland | Życie na podsłuchu | Das Leben der Anderen | |
| Sandra Hüller | Michaela Klingler | Requiem | Requiem | |
 Mirjana Karanović | Esma Halilović | Grbavica | Grbavica | |
.svg.png){kind=small} Sarah Polley | Hanna | Życie ukryte w słowach | The Secret Life of Words | |
| 2007 | Helen Mirren | Elżbieta II | Królowa | The Queen |
| Marion Cotillard | Édith Piaf | Niczego nie żałuję – Edith Piaf | La môme | |
| Marianne Faithfull | Maggie / Irina Palm | Irina Palm | Irina Palm | |
| Carice van Houten | Rachel Stein / Ellis de Vries | Czarna księga | Zwartboek | |
| Anamaria Marinca | Otilia Mihartescu | 4 miesiące, 3 tygodnie i 2 dni | 4 luni, 3 saptamani si 2 zile | |
| Ksienija Rappoport | Irena | Nieznajoma | La sconosciuta | |
| 2008 | Kristin Scott Thomas | Juliette Fontaine | Kocham cię od tak dawna | Il y a longtemps que je t'aime |
| Hiam Abbass | Salma Zidane | Drzewo cytrynowe | Etz Limon | |
 Arta Dobroshi | Lorna | Milczenie Lorny | Le silence de Lorna | |
| Sally Hawkins | Pauline „Poppy” Cross | Happy-Go-Lucky, czyli co nas uszczęśliwia | Happy-Go-Lucky | |
| Belén Rueda | Laura | Sierociniec | El orfanato | |
| Ursula Werner | Inge | W siódmym niebie | Wolke Neun | |
| 2009 | Kate Winslet | Hanna Schmitz | Lektor | The Reader |
| Penélope Cruz | Magdalena "Lena" Rivas | Przerwane objęcia | Los abrazos rotos | |
| Charlotte Gainsbourg | Ona | Antychryst | Antichrist | |
| Katie Jarvis | Mia Williams | Fish Tank | Fish Tank | |
| Yolande Moreau | Séraphine Louis | Serafina | Séraphine | |
| Noomi Rapace | Lisbeth Salander | Millennium: Mężczyźni, którzy nienawidzą kobiet | Män som hatar kvinnor | |
2010–2019
| Rok | Aktorka | Rola | Tytuł polski | Tytuł oryginalny |
|---|---|---|---|---|
| 2010 | Sylvie Testud | Christine | Lourdes | Lourdes |
 Zrinka Cvitešić | Luna | Jej droga | Na putu | |
| Sibel Kekilli | Umay | Obca | Die Fremde | |
| Lesley Manville | Mary Smith | Kolejny rok | Another Year | |
| Lotte Verbeek | Annie | Nic osobistego | Nothing Personal | |
| 2011 | Tilda Swinton | Eva Khatchadourian | Musimy porozmawiać o Kevinie | We Need to Talk About Kevin |
 Kirsten Dunst Charlotte Gainsbourg | Justine Claire | Melancholia | Melancholia | |
| Cécile de France | Samantha | Chłopiec na rowerze | Le gamin au vélo | |
| Nadieżda Markina | Elena | Elena | Jelena | |
| 2012 | Emmanuelle Riva | Anne Laurent | Miłość | Amour |
| Émilie Dequenne | Murielle | Nasze dzieci | À perdre la raison | |
| Nina Hoss | Barbara Wolff | Barbara | Barbara | |
 Margarete Tiesel | Teresa | Raj: miłość | Paradies: Liebe | |
| Kate Winslet | Nancy Cowan | Rzeź | Carnage | |
| 2013 | Veerle Baetens | Elise Vandevelde / Alabama | W kręgu miłości | The Broken Circle Breakdown |
| Luminița Gheorghiu | Cornelia Keneres | Pozycja dziecka | Poziția copilului | |
| Keira Knightley | Anna Karenina | Anna Karenina | Anna Karenina | |
| Barbara Sukowa | Hannah Arendt | Hannah Arendt | Hannah Arendt | |
| Naomi Watts | Maria Bennett | Niemożliwe | Lo imposible | |
| 2014 | Marion Cotillard | Sandra Bya | Dwa dni, jedna noc | Deux jours, une nuit |
| Marian Álvarez | Ana | Tylko ja | La herida | |
| Valeria Bruni Tedeschi | Carla Bernaschi | Kapitał ludzki | Il Capitale umano | |
| Charlotte Gainsbourg | Joe | Nimfomanka | Nymphomaniac | |
| Agata Kulesza Agata Trzebuchowska | Wanda Gruz Anna / Ida Lebenstein | Ida | Ida | |
| 2015 | Charlotte Rampling | Kate Mercer | 45 lat | 45 Years |
| Margherita Buy | Margherita | Moja matka | Mia madre | |
| Laia Costa | Victoria | Victoria | Victoria | |
| Alicia Vikander | Ava | Ex Machina | Ex Machina | |
| Rachel Weisz | Lena Ballinger | Młodość | Youth | |
| 2016 | Sandra Hüller | Ines Conradi | Toni Erdmann | Toni Erdmann |
| Valeria Bruni Tedeschi | Beatrice Morandini Valdirana | Zwariować ze szczęścia | La pazza gioia | |
| Trine Dyrholm | Anna | Komuna | Kollektivet | |
| Isabelle Huppert | Michèle Leblanc | Elle | Elle | |
| Emma Suárez Adriana Ugarte | Julieta Arcos Młoda Julieta Arcos | Julieta | Julieta | |
| 2017 |  Alexandra Borbély | Mária | Dusza i ciało | Teströl és lélekröl |
| Paula Beer | Anna | Frantz | Frantz | |
| Juliette Binoche | Isabelle | Isabelle i mężczyźni | Un beau soleil intérieur | |
| Isabelle Huppert | Anne Laurent | Happy End | Happy End | |
| Florence Pugh | Katherine Lester | Lady M. | Lady Macbeth | |
| 2018 | Joanna Kulig | Zuzanna „Zula” Lichoń | Zimna wojna | Zimna wojna |
| Marie Bäumer | Romy Schneider | 3 dni w Quiberon | 3 Tage in Quiberon | |
| Halldóra Geirharðsdóttir | Halla | Kobieta idzie na wojnę | Kona fer í stríð | |
| Bárbara Lennie | Petra | Petra | Petra | |
| Eva Melander | Tina | Granica | Gräns | |
| Alba Rohrwacher | Antonia | Szczęśliwy Lazzaro | Lazzaro felice | |
| 2019 | Olivia Colman | Anna Stuart | Faworyta | The Favourite |
| Trine Dyrholm | Anne | Królowa kier | Dronningen | |
| Adèle Haenel Noémie Merlant | Héloïse Marianne | Portret kobiety w ogniu | Portrait de la jeune fille en feu | |
| Wiktoria Miroszniczenko | Ija Siergiejewna | Wysoka dziewczyna | Dyłda | |
| Helena Zengel | Benni | Błąd systemu | Systemsprenger | |
2020–2029
| Rok | Aktorka | Rola | Tytuł polski | Tytuł oryginalny |
|---|---|---|---|---|
| 2020 | Paula Beer | Undine Wibeau | Undine | Undine |
 Natalia Bierieżnaja | Natasza | DAU. Natasza | DAU. Natasha | |
 Andrea Bræin Hovig | Anja | Nadzieja | Håp | |
| Nina Hoss | Lisa | Moja młodsza siostra | Schwesterlein | |
| Marta Nieto | Elena | Matka | Madre | |
| Ane Dahl Torp | Alice | Nie tak miało być | Charter | |
| 2021 | Jasna Đuričić | Aida Selmanagić | Aida | Quo Vadis, Aida? |
| Seidi Haarla | Laura | Przedział nr 6 | Hytti nro 6 | |
| Carey Mulligan | Cassandra „Cassie” Thomas | Obiecująca. Młoda. Kobieta. | Promising Young Woman | |
| Renate Reinsve | Julie | Najgorszy człowiek na świecie | Verdens verste menneske | |
| Agathe Rousselle | Alexia / Adrien | Titane | Titane | |
| 2022 |  Vicky Krieps | Elżbieta Bawarska | W gorsecie | Corsage |
| Penélope Cruz | Janis Martínez | Matki równoległe | Madres paralelas | |
 Zar Amir Ebrahimi | Arezoo Rahimi | Holy Spider | Holy Spider | |
| Meltem Kaptan | Rabiye Kurnaz | Rabiye | Rabiye Kurnaz gegen George W. Bush | |
| Léa Seydoux | Sandra | Piękny poranek | Un beau matin | |
| 2023 | Sandra Hüller | Sandra Voyter | Anatomia upadku | Anatomie d’une chute |
| Leonie Benesch | Carla Nowak | Pokój nauczycielski | Das Lehrerzimmer | |
 Eka Czawleiszwili | Etero | Czarny kos, czarna jeżyna | Shashvi shashvi maq'vali | |
| Sandra Hüller | Hedwig Höss | Strefa interesów | The Zone of Interest | |
| Mia McKenna-Bruce | Tara | How to Have Sex | How to Have Sex | |
| Alma Pöysti | Ansa | Opadające liście | Kuolleet lehdet | |
| 2024 | Karla Sofía Gascón | Emilia Pérez | Emilia Pérez | Emilia Pérez |
| Renate Reinsve | Elisabeth | Armand | Armand | |
| Trine Dyrholm | Dagmar | Dziewczyna z igłą | Pigen med nålen | |
| Vic Carmen Sonne | Karoline | Dziewczyna z igłą | Pigen med nålen | |
| Tilda Swinton | Martha Hunt | W pokoju obok | La habitación de al lado | |
Przypisy
- ↑ Penélope Cruz is having a great time: she is nominated for best actress at the European Film Awards. News Rebeat, 08.11.2022. [dostęp 2022-12-28]. (ang.).
- ↑ Jacek Świąder: Europejskie Nagrody Filmowe 2018: "Zimna wojna" i "Jeszcze dzień życia" nagrodzone. Paweł Pawlikowski królem wieczoru!. "Gazeta Wyborcza", 15.12.2018. [dostęp 2022-12-28]. (pol.).
- ↑ Joanna Kulig z Europejską Nagrodą Filmową dla najlepszej aktorki. "Gazeta Prawna", 15.12.2018. [dostęp 2022-12-28]. (pol.).