Hemitrichapion reflexum
| Hemitrichapion reflexum | |||
| (Gyllenhal, 1833) | |||
_female_(7112400437).png) Samica | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Gromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Nadrodzina | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina |
Apioninae | ||
| Nadplemię |
Apionitae | ||
| Plemię |
Apionini/Oxystomatini | ||
| Podplemię |
Oxystomatina | ||
| Rodzaj | |||
| Podrodzaj | |||
| Gatunek |
Hemitrichapion (Tinocyba) reflexum | ||
| Synonimy | |||
| |||
Hemitrichapion reflexum – gatunek chrząszcza z rodziny pędrusiowatych i podrodziny Apioninae. Zamieszkuje palearktyczną Eurazję od Półwyspu Iberyjskiego po Syberię i Mongolię. Żeruje na sparcetach.
Taksonomia
Gatunek ten opisany został po raz pierwszy w 1833 roku przez Leonarda Gyllenhaala pod nazwą Apion reflexum[1]. W 1990 roku umieszczony został przez Miguela Á. Alonsa-Zarazagę w podrodzaju Tinocyba w obrębie rodzaju Hemitrichapion[2].
Morfologia
Chrząszcz o ciele długości od 2[3] do 2,8 mm[4]. Ubarwienie ma czarne z niebieskimi, a rzadko fioletowymi pokrywami oraz z lekko niebiesko połyskującym przedpleczem, a niekiedy też głową[3][4]. Owłosienie wierzchu ciała jest dobrze zaznaczone, a na jego spodzie nie tworzy wyraźnych zagęszczeń na głowie, przednich biodrach ani śródpiersiu[4].
Stożkowatego kształtu głowa ma niewklęśnięte czoło[3] oraz grubo i przeciętnie gęsto punktowane ciemię[4]. Ryjek jest walcowaty, równomiernie zakrzywiony, u samca tak długi jak głowa i przedplecze mierzone razem, aż po wierzchołek rzeźbiony gęsto i matowy, u samicy zaś wyraźnie dłuższy niż głowa i przedplecze razem wzięte, lekko w wierzchołkowej części połyskujący[3].
Przedplecze jest nieco stożkowate do prostokątnego w zarysie[3], na przednim brzegu łyse lub opatrzone kilkoma włoskami[4]. Powierzchnię ma grubo[3][4] i przeciętnie gęsto punktowaną[4], gęściej jednak niż u dość podobnego Ischnopterapion virens[3]. Rowkowaty dołek przedtarczkowy w tylnej połowie przedplecza jest silnie zaznaczony[4]. Podługowato-owalne, najszersze w połowie pokrywy mają wykształcone barki oraz dwukrotnie szersze od rzędów międzyrzędy[2]. Włoski na pokrywach są bardzo delikatne i krótkie, niezasłaniające ich powierzchni, nie dłuższe od szerokości międzyrzędów[4].
Ekologia i występowanie
Owad rozmieszczony od nizin po góry, z wyjątkiem ich wysokich partii[5]. Zasiedla stanowiska suche i dobrze nasłonecznione, najchętniej o wapiennym podłożu[5][4]. Zarówno larwy, jak i postacie dorosłe są monofagicznymi fitofagami żerującymi na sparcetach[6][4]; podawane są jako ich rośliny pokarmowe sparcety: górska, piaskowa i siewna[6]. Endofagiczne larwy przechodzą rozwój w osi kwiatostanu, a czasem też w górnej części pędu[6][4], wywołując powstanie jednostronnego nabrzmienia (galasu) o długości od 5 do 8 mm[6][5], czasem prowadząc też do skrócenia i nietypowego zagęszczenia kłosa[6] oraz do nierozwinięcia się nasion[3]. W jednym nabrzmieniu żeruje pojedyncza larwa. Tam też dochodzi do jej przepoczwarczenia[6]. Aktywne osobniki dorosłe obserwuje się od maja do listopada[4].
Gatunek palearktyczny, w Europie znany z Hiszpanii, Wielkiej Brytanii, Francji, Luksemburga, Holandii, Niemiec, Szwajcarii, Austrii, Włoch, Polski, Czech, Słowacji, Węgier, Ukrainy, Rumunii, Bułgarii, Serbii, Grecji oraz południa europejskiej części Rosji, w Afryce Północnej z Algierii, a w Azji z syberyjskiej części Rosji, Gruzji, Armenii, Azerbejdżanu, anatolijskiej części Turcji, Iranu i Mongolii[1]. W południowej części Europy jest owadem nierzadkim[5], natomiast w Europie Środkowej spotykany jest rzadko i lokalnie[5][4]. W Polsce zdecydowana większość jego wykazań dotyczy południowej części kraju[7].
Przypisy
- 1 2 Ivan Löbl, Aleš Smetana (red.), Catalogue of Palaearctic Coleoptera. Volume 7. Curculionoidea I, Stenstrup, Denmark: Apollo Books, 2011, s. 168, ISBN 978-87-88757-93-4.
- 1 2 Miguel Ángel Alonso-Zarazaga. Revision of the supraspecific taxa in the Palaearctic Apionidae Schoenherr, 1823 (Coleoptera, Curculionoidea). 2. Subfamily Apioninae Schoenherr, 1823: introduction, keys and descriptions. „Graellsia”. 46, s. 19-156, 1990.
- 1 2 3 4 5 6 7 8 Stanisław Smreczyński: Klucze do oznaczania owadów Polski Część XIX Chrząszcze – Coleoptera z. 98a Ryjkowce – Curculionidae. Wstęp i podrodzina Apioninae. Warszawa: Polskie Towarzystwo Entomologiczne, PWN, 1965.
- 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 Gattung Holotrichapion Györffy. [w:] Käfer Europas [on-line]. [dostęp 2025-01-15].
- 1 2 3 4 5 B. Burakowski, M. Mroczkowski, J. Stefańska. Chrząszcze – Coleoptera. Ryjkowcowate prócz ryjkowców – Curculionioidea prócz Curculionidae. „Katalog Fauny Polski”. 23 (18), 1992.
- 1 2 3 4 5 6 W.N. Ellis: Hemitrichapion reflexum (Gyllenhal, 1833). [w:] Plant Parasites of Europe [on-line]. [dostęp 2025-01-17].
- ↑ species: Hemitrichapion (Tinocyba) reflexum (L. Gyllenhal, 1833). [w:] Biodiversity Map [on-line]. [dostęp 2025-01-17].