Hoplia philanthus
| Hoplia philanthus | |||
| (Fuessly, 1775) | |||
_(2).jpg) | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Gromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Nadrodzina | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Plemię |
Hopliini | ||
| Rodzaj |
kopyciak | ||
| Podrodzaj |
Hoplia (Decamera) | ||
| Gatunek |
Hoplia (Decamera) philanthus | ||
| Synonimy | |||
| |||
Hoplia philanthus – gatunek chrząszcza z rodziny poświętnikowatych i podrodziny chrabąszczowatych. Zamieszkuje Europę i zachód Afryki Północnej.
Taksonomia
Gatunek ten opisany został po raz pierwszy w 1775 roku przez Johanna Kaspara Füssliego pod nazwą Scarabaeus philanthus[1]. Pod błędną nazwą Scarabaeus farinosus wyznaczony został gatunkiem typowym podrodzaju Hoplia (Decamera)[2].
Wyróżnia się w jego obrębie dwa podgatunki[2]:
- Hoplia philanthus gagates Bedel, 1911,
- Hoplia philanthus philanthus (Fuessly, 1775).
Morfologia
Chrząszcz o ciele długości od 8 do 9 mm, ubarwionym czarno lub brunatnoczarno[3][4] z jasnobrązowymi do ciemnobrunatnych pokrywami[4], rzadko[5] lub stosunkowo gęsto porośniętym drobnymi, wydłużonymi, owalnymi[4] łuskami barwy srebrzystej, niebieskawej lub brunatnawej[4][5].
Powierzchnię głowy pokrywa gęste, ziarniste punktowanie[3][4] oraz porasta krótkie, jasne, odstające owłosienie. Nadustek jest ku przodowi zwężony i uniesiony[4]. Czułki są u samca zbudowane z dziesięciu, a u samicy z dziewięciu członów[3][4].
Przedplecze jest poprzeczne, najszersze tuż przed środkiem długości, o bokach lekko przed rozwartymi kątami tylnymi zakrzywionych[3]. Wierzch przedplecza ma gęste, ziarniste punktowanie delikatniejsze niż głowa[3][4] oraz takie jak głowa owłosienie[4]. Tarczka jest nieco dłuższa niż szersza i w przedniej części ma boki równoległe[3]. Pokrywy mają lekkie punktowanie, gęściej rozmieszczone łuski i bardziej rozproszone, krótkie włoski. Odnóża są czarne lub czarnobrunatne u samca, a czerwonobrunatne u samicy. Przednia para goleni ma krawędź zewnętrzną zaopatrzoną w trzy dobrze wykształcone zęby. Przednią i środkową parę stóp charakteryzuje pazurek wewnętrzny dwukrotnie dłuższy od zewnętrznego[4]. Tylne golenie są dość długie[3]. Stopy ostatniej pary mają pazurek przed wierzchołkiem rozszczepiony, co wyraźnie odróżnia gatunek od podobnego H. praticola[3][4][5].
Odwłok ma na sternitach, propygidium i pygidium łuski owalne, bardziej wydłużone i rzadziej rozmieszczone niż na pokrywach[4]. Wierzchołek pygidium jest ścięty[3].
Ekologia i występowanie
Owad ten zasiedla łąki, skraje lasów, polany, brzegi rzek i jezior, pastwiska, sady i ogrody[6][3]. Rozmieszczony jest od nizin po niższe położenia w górach[7]. Cykl rozwojowy jest dwuletni. Osobniki dorosłe spotykane są od czerwca do sierpnia[3][7]. Roją się w godzinach porannych[3]. Najchętniej przysiadają na drzewach i krzewach owocowych[4][3], wierzchołkach pędów młodych sosen i źdźbłach traw[3]. Pędraki rozwijają się w glebie, żerując na korzeniach traw[7]; stanowią stadium zimujące[6].
Gatunek palearktyczny. Podgatunek nominatywny znany jest z Hiszpanii, Wielkiej Brytanii, Francji, Belgii, Holandii, Luksemburga, Niemiec, Szwajcarii, Liechtensteinu, Austrii, północnych Włoch, Danii, południowej Szwecji, Polski, Czech, Słowacji, Węgier, Białorusi, Ukrainy, Bułgarii, Chorwacji i Serbii[2][7]. Na zachodzie Europy częstszy niż w centrum i na wschodzie[3]. W Polsce podawany jest z dość nielicznych stanowisk rozproszonych w całym kraju[7][5]. Podgatunek H. p. gagates notowany jest z Hiszpanii i Maroka[2].
Przypisy
- ↑ J.C. Fuessly: Verzeichniss der ihm bekannten Schweizerischen Inseckten. Zürich, Winterthur: 1775, s. 3.
- 1 2 3 4 Ivan Löbl, Aleš Smetana (red.), Catalogue of Palaearctic Coleoptera. Volume 3. Scarabaeoidea – Scirtoidea – Dascilloidea – Buprestoidea – Byrrhoidea, Stenstrup: Apollo Books, 2006, s. 184-189, ISBN 87-88757-59-5.
- 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 Gattung Hoplia. [w:] Käfer Europas [on-line]. [dostęp 2024-04-21].
- 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 Zdzisława Stebnicka: Klucze do oznaczania owadów Polski Część XIX Chrząszcze – Coleoptera z. 28b Żukowate – Scarabaeidae grupa podrodzin: Scarabaeidae pleurosticti. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Polskie Towarzystwo Entomologiczne, 1978, s. 37-41.
- 1 2 3 4 Marek Bunalski. Rodzaj Hoplia ILLIGER, 1803 [Coleoptera, Melolonthidae] w Polsce. „Wiadomości Entomologiczne”. 14 (1), s. 31-37, 1995.
- 1 2 Hoplia philanthus. [w:] Insektarium.net [on-line]. [dostęp 2024-04-21].
- 1 2 3 4 5 B. Burakowski, M. Mroczkowski, J. Stefańska: Chrząszcze – Coleoptera. Scarabaeoidea, Dascilloidea, Byrrhoidea i Parnoidea. 1983, seria: Katalog Fauny Polski t. XXIII z. 9.