Ischnopterapion loti

	Ischnopterapion loti
	(Kirby, 1808)
	; Widok od góry
	; Widok z boku
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	stawonogi
Gromada	owady
Rząd	chrząszcze
Podrząd	chrząszcze wielożerne
Nadrodzina	ryjkowce
Rodzina	pędrusiowate
Podrodzina	Apioninae
Nadplemię	Apionitae
Plemię	Apionini/Oxystomatini
Podplemię	Synapiina
Rodzaj	Ischnopterapion
Podrodzaj	Ischnopterapion (Ischnopterapion)
Gatunek	Ischnopterapion (Ischnopterapion) loti
Synonimy
	Apion loti Kirby, 1808; Apion (Eutrichapion) loti Kirby, 1808; Apion (Ischnopterapion) loti Kirby, 1808; Apion angustatum Kirby, 1811; Apion angustatum Gyllenhal, 1813; Apion derelictum Desbrochers des Loges, 1907; Apion glabratum Germar, 1818; Apion helveticum Desbrochers des Loges, 1907; Apion languidum Gyllenhal, 1833; Apion loti a. brunneirostre Gerhardt, 1910; Apion maroccanum Desbrochers des Loges, 1908; Apion tenuirostre Desbrochers des Loges, 1904; Squamapion vicinum Kirby, 1808;

Ischnopterapion loti – gatunek chrząszcza z rodziny pędrusiowatych i podrodziny Apioninae. Zamieszkuje zachodnią i środkową część palearktycznej Eurazji oraz zachód Afryki Północnej. Żeruje na bobowatych, głównie na komonicach.

Taksonomia

Gatunek ten opisany został po raz pierwszy w 1808 roku przez Williama Kirby’ego pod nazwą Apion loti^[1]. W 1990 roku Miguel A. Alonso-Zarazaga wyznaczył go gatunkiem typowym rodzaju Ischnopterapion^[2].

Morfologia

Chrząszcz o ciele długości od 1,9 do 2,5 mm, ubarwionym czarno i porośniętym szarymi włoskami (włosowatymi łuskami)^[3]. Wierzch ciała określany jest jako matowy do słabo tłusto połyskującego^[4] albo jako posiadający dość mocny połysk ołowiany lub stalowy^[3]. Połysk i owłosienie są słabiej zaznaczone niż u I. aeneomicans^[4].

Głowę cechuje czoło między wyraźnie wypukłymi, od dołu nieobrzeżonymi promieniście się rozchodzącymi włoskami oczami nie węższe od nasady ryjka^[3]. Czułki są stosunkowo smukłe^[4]. Ryjek jest niezbyt mocno zakrzywiony, niemal walcowaty, przy nasadach czułków bardzo nieznacznie rozszerzony, stosunkowo skąpo i rzadko, drobniej przy wierzchołku punktowany, pozbawiony owłosienia. U samca ryjek jest tak długi jak głowa i przedplecze razem wzięte^[3] lub nieco krótszy^[4], u samicy zaś nieco cieńszy i trochę dłuższy niż u samca^[3], nie krótszy niż głowa i przedplecze razem wzięte^[4].

Przedplecze jest zwykle pośrodku wyraźnie rozszerzone^[3]. Powierzchnię ma stosunkowo gęsto^[3]^[4] pokrytą dość drobnymi punktami^[3] o wypłaszczonych dnach. Cechuje się krótkim, podłużnym dołkiem przedtarczkowym^[4]. Tarczka jest krótka, naga i niepunktowana^[2]. Pokrywy są zwykle trochę smuklejsze niż u podobnego I. modestum^[4], ale o długości mniejszej niż półtorakrotność szerokości^[3], po bokach zaokrąglone, najszersze pośrodku lub za środkiem długości^[4]. Międzyrzędy są szersze niż rzędy^[3]. Pierwszy człon stóp nie jest wyraźnie dłuższy od następnego^[4].

Spośród widocznych sternitów odwłoka pierwszy i drugi rozdzielone są kompletnym, choć delikatnym szwem^[2]. Genitalia samca mają edeagus o długiej płytce tegmenu^[4], rozdzielonych szerokim wcięciem płatach parameroidalnych^[2] i spiczasto zakończonym w widoku grzbietowym płacie środkowym (prąciu)^[4].

Ekologia i występowanie

Owad rozmieszczony od nizin po góry^[5]. Zamieszkuje stanowiska od wilgotnych po półsuche^[4], w tym łąki, pastwiska, pobrzeża wód^[5] i słonawiska^[4]. Zarówno larwy, jak i postacie dorosłe są oligofagicznymi fitofagami bobowatych^[6]. Głównymi roślinami pokarmowymi są komonice^[5], zwłaszcza komonica zwyczajna^[6], ale także błotna, wąskolistna^[5]^[6]. Poza tym stwierdzono żerowanie tego owada na groszku łąkowym, lucernie sierpowatej, seradeli drobnej, szyplinach i wyce czteronasiennej^[6]. Larwy rozwijają się wewnątrz strąków po kilka sztuk w każdym (zwykle dwie lub trzy), prowadząc do ich miejscowych nabrzmień i zniekształceń^[5]^[6]. Tam też następuje przepoczwarczenie^[6]. Aktywne postacie dorosłe obserwuje się od kwietnia do października^[4].

Gatunek palearktyczny. W Europie znany jest z Portugalii, Hiszpanii, Andory, Irlandii, Wielkiej Brytanii, Francji, Luksemburga, Holandii, Niemiec, Szwajcarii, Austrii, Włoch, Danii, Szwecji, Norwegii, Finlandii, Estonii, Łotwy, Litwy, Polski, Czech, Słowacji, Węgier, Ukrainy, Rumunii, Bułgarii, Chorwacji, Serbii oraz europejskiej części Rosji, w Afryce Północnej z Maroka i Algierii, a w Azji z zachodniosyberyjskiej części Rosji, Gruzji, Syrii, Kazachstanu, Iranu i Mongolii^[1]. Na północy starego kontynentu wykracza zasięgiem daleko poza koło podbiegunowe^[5]. W Europie Środkowej jest nierzadki^[4].

Przypisy

1 2 IvanI. Löbl IvanI., AlešA. Smetana AlešA. (red.), Catalogue of Palaearctic Coleoptera. Volume 7. Curculionoidea I, Stenstrup, Denmark: Apollo Books, 2011, s. 170-171, ISBN 978-87-88757-93-4 .
1 2 3 4 Miguel Ángel Alonso-Zarazaga. Revision of the supraspecific taxa in the Palaearctic Apionidae Schoenherr, 1823 (Coleoptera, Curculionoidea). 2. Subfamily Apioninae Schoenherr, 1823: introduction, keys and descriptions. „Graellsia”. 46, s. 19-156, 1990.
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Stanisław Smreczyński: Klucze do oznaczania owadów Polski Część XIX Chrząszcze – Coleoptera z. 98a Ryjkowce – Curculionidae. Wstęp i podrodzina Apioninae. Warszawa: Polskie Towarzystwo Entomologiczne, PWN, 1965.
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 Gattung Ischnopterapion Bokor. [w:] Käfer Europas [on-line]. [dostęp 2025-01-12].
1 2 3 4 5 6 B. Burakowski, M. Mroczkowski, J. Stefańska. Chrząszcze – Coleoptera. Ryjkowcowate prócz ryjkowców – Curculionioidea prócz Curculionidae. „Katalog Fauny Polski”. 23 (18), 1992.
1 2 3 4 5 6 W.N. Ellis: Ischnopterapion loti (Kirby, 1808). [w:] Plant Parasites of Europe [on-line]. [dostęp 2025-01-11].

[cpc-1] 1 2 IvanI. Löbl IvanI., AlešA. Smetana AlešA. (red.), Catalogue of Palaearctic Coleoptera. Volume 7. Curculionoidea I, Stenstrup, Denmark: Apollo Books, 2011, s. 170-171, ISBN 978-87-88757-93-4 .

[az90-2] 1 2 3 4 Miguel Ángel Alonso-Zarazaga. Revision of the supraspecific taxa in the Palaearctic Apionidae Schoenherr, 1823 (Coleoptera, Curculionoidea). 2. Subfamily Apioninae Schoenherr, 1823: introduction, keys and descriptions. „Graellsia”. 46, s. 19-156, 1990.

[Smreczyński-3] 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Stanisław Smreczyński: Klucze do oznaczania owadów Polski Część XIX Chrząszcze – Coleoptera z. 98a Ryjkowce – Curculionidae. Wstęp i podrodzina Apioninae. Warszawa: Polskie Towarzystwo Entomologiczne, PWN, 1965.

[ke-4] 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 Gattung Ischnopterapion Bokor. [w:] Käfer Europas [on-line]. [dostęp 2025-01-12].

[Burakowskietal-5] 1 2 3 4 5 6 B. Burakowski, M. Mroczkowski, J. Stefańska. Chrząszcze – Coleoptera. Ryjkowcowate prócz ryjkowców – Curculionioidea prócz Curculionidae. „Katalog Fauny Polski”. 23 (18), 1992.

[ppe-6] 1 2 3 4 5 6 W.N. Ellis: Ischnopterapion loti (Kirby, 1808). [w:] Plant Parasites of Europe [on-line]. [dostęp 2025-01-11].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]