Jan Chrząszczewski-Trzaska
 | |
 podporucznik | |
| Data i miejsce urodzenia |
16 marca 1896 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
3 sierpnia 1920 |
| Przebieg służby | |
| Siły zbrojne | |
| Jednostki | |
| Główne wojny i bitwy | |
| Odznaczenia | |
  | |
Jan Chrząszczewski-Trzaska (ur. 16 marca 1896 w Samborze, zm. 3 sierpnia 1920 pod Tarnopolem[1]) – żołnierz armii austriackiej, Legionów Polskich, oficer Wojska Polskiego w II Rzeczypospolitej, kawaler Orderu Virtuti Militari.
Życiorys
Urodził się w Samborze, ówczesnym mieście powiatowym Królestwa Galicji i Lodomerii, w rodzinie Wojciecha (zm. 1915), lekarza i Marii z Golichowskich (zm. 1922)[2]. W 1912 razem z Baczyńskim, Adamem Błotnickim, Józefem Gigielem, Włodzimierzem Kościukiem, Zdzisławem Łęckim, Mieczysławem Ścieżyński, Striglem i Janem Surówką współtworzył samborski oddział Związku Strzeleckiego[2]. 27 czerwca 1914 zakończył naukę w klasie VIIIb c. k. Gimnazjum Arcyksiężniczki Elżbiety w rodzinnym mieście i zdał maturę z odznaczeniem[3]. Student uczelni medycznej w Wiedniu oraz Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie.
W 1914 wstąpił do Legionów Polskich. W 1 pułku piechoty walczył do 1915. W tym roku został zwolniony z wojska[4]. W 1917 powtórnie wcielony do armii austriackiej. Na froncie ukraińskim dostał się do niewoli.
Po ucieczce, w maju 1919 wstąpił do odrodzonego Wojska Polskiego. Otrzymał przydział do 19 pułku piechoty. Na początku 1920 został odkomenderowany na studia. W lipcu 1920, będąc w składzie 6 batalionu alarmowego, wyruszył na front wojny polsko-bolszewickiej. W bitwie pod Tarnopolem, będąc w stopniu podporucznika, dowodził 2. kompanią[a]. Na czele swojej kompanii odparł atak bolszewicki bohaterskim kontruderzeniem, podczas którego poległ[4]. Za czyn ten odznaczony został Krzyżem Srebrnym Orderu „Virtuti Militari”[4]. Pochowany na Cmentarzu Obrońców Lwowa[4]. Był kawalerem, bezdzietnym[2].
Ordery i odznaczenia
- Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari nr 8013[2][4]
- Krzyż Niepodległości – 8 listopada 1937 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”[7][4]
Uwagi
- ↑ W „Liście strat Wojska Polskiego” podano, że ppor. Jan Chrząszczewski poległ walcząc w grupie kapitana Wilhelma Todta[5]. W komunikacie operacyjnym nr 291 Dowództwa 6 Armii z 4 sierpnia 1920 wśród strat własnych wymieniono zabitego ppor. Chrząszczewskiego z 1/IV batalionu wartowniczego[6].
Przypisy
- ↑ Lista strat 1934 ↓, s. 103, tu podano, że poległ 28 lipca 1920 w miejscowości Janówka.
- 1 2 3 4 Jan Chrząszczewski-Trzaska. [w:] Kolekcja Orderu Wojennego Virtuti Militari, sygn. I.482.50-4074 [on-line]. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2024-09-16].
- ↑ Sprawozdanie 1914 ↓, s. 51, 58.
- 1 2 3 4 5 6 Polak (red.) 1991 ↓, s. 27.
- ↑ Lista strat 1934 ↓, s. 103.
- ↑ Wybór źródeł 1993 ↓, s. 192.
- ↑ M.P. z 1937 r. nr 259, poz. 409.
Bibliografia
- Sprawozdanie Dyrekcji C. K. Gimnazyum Arcyksiężniczki Elżbiety w Samborze za rok szkolny 1914. Lwów: Nakładem Funduszu Naukowego, 1914.
- Lista strat Wojska Polskiego. Polegli i zmarli w wojnach 1918-1920. Warszawa: Wojskowe Biuro Historyczne, 1934.
- Tadeusz Rawski (wstęp). Wybór źródeł do bitwy pod Lwowem 1920 r.: rozkazy, zarządzenia, komunikaty operacyjne. „Wojskowy Przegląd Historyczny”. 4 (146), 1993. Warszawa: Wojskowy Instytut Historyczny.
- Bogusław Polak (red.): Kawalerowie Virtuti Militari 1792 – 1945. T. 2/1. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Wyższej Szkoły Inżynierskiej w Koszalinie, 1991. ISBN 83-900510-0-1.